ÇİN İZLENİMLERİ(VI): Küreselleşme Çağı ve İdeolojik Dönüşüm(1980-2000)

ÇİN İZLENİMLERİ(VI): Küreselleşme Çağı ve İdeolojik Dönüşüm(1980-2000)

İletigönderen Noyan Umruk » Pzr Haz 29, 2014 18:05

ÇİN İZLENİMLERİ(VI): Küreselleşme Çağı ve İdeolojik Dönüşüm(1980-2000)
Dr. Noyan UMRUK
Mao’nun ölümü ile Kültür Devriminin sona ermesi, Çin tarihinde yeni bir dönemin başlangıcını oluşturdu. ÇKP, Temmuz 1977'de Deng Şiaoping'i uzaklaştırıldığı bütün Parti ve hükümet görevlerine iade etti.

Cüce Deng’in büyük dönüşümü…

İlk aşamada Mao'nun karısının da yer aldığı "dörtlü çete" denilen grubu tasfiye eden Deng, 1978'den itibaren Mao’nun inşa ettiği sistemi esnetecek tarzda, siyasi liberalleşmeyi ve pazar ekonomisine tedrici geçişi öngören bir dizi ekonomik ve siyasi reformu uygulamaya geçirmeye başladı. “Modernleşmeye” öncelik verildi. Ekonominin dünya ile entegre olabilecek şekilde yeniden yapılandırılması ve siyasi sistemin buna göre ıslah edilmesi temel amaç oldu. Çin, kendi tabirleri ile sosyalist modernleşmeyi, kendi genetiğine uygun biçimde sürdürecek bir yola aşamalı olarak girdi. Ekonomik gelişme yabancı sermaye girişlerine endekslendi.

Çin'de yaşanan köklü değişimler Deng’in çağdaşları Carter, Nixon, Kraliçe II. Elizabeth’den ilgi ve destek gördü. Çin'in her yanı Time dergisi'nce yılın adamı seçilen Deng’in heykelleri ve billboard'larıyla donatıldı.

Ne var ki; Deng tepkilere aldırmadan reformlarını sürdürürken, 1989 yılı geldiğinde farklı istemleri olan iki grubun oluşturduğu ciddi bir muhalefetle karşı karşıya geldi.

Birinci grup, reformların yeterince ileri götürülmediğini ve Çin'de siyasal sistemin reformdan geçmesi gerektiğini, ekonomik reformların yalnızca çiftçilerle fabrika işçilerine yönelik olduğunu, entelektüellerin gelirlerinin geride kaldığını düşünen, ÇKP'nin elinde tuttuğu siyasal ve toplumsal yetkiler hakkında endişe duyan, Gorbaçov’un Glasnost’u doğrultusundaki siyasi liberalleşmeden etkilenen öğrenciler ve aydınlardan oluşuyordu.

İkinci grup ise, toplumsal ve siyasal reformların fazla ileri gittiğini düşünen sanayi işçileri ve sosyalistler bulunuyordu. Ekonomik kontrolün gevşetilmesi enflasyona ve işsizliğe neden olmuştu.
Tiananmen Olayları
Bu iki grubun birleşmesi ile Çin ‘de 1989 15 Nisan- 4 Haziran'ı arasında meydana gelen, öğrencilerin, aydınların ve işçilerin önderliğinde gerçekleşen gösterileri ve ardından yaşananları ifade eder. Gösterilerin odak noktası Pekin Tiananmen Meydanı, etki alanı ise Urumçi, Şangay, Hong Kong gibi şehirler başta olmak üzere tüm ülke sathıydı.
Protestoları büyük ölçüde ÇKP eski genel sekreteri Hu Yaobang'ın ölümü ateşledi. Hu, “hızlı reformlar ve Maoist aşırılıklar” yönündeki eleştirileri üzerine Merkez Komite tarafından istifa ettirildi. Ancak 15 Nisan 1989'da kalp krizi yüzünden ölünce, öğrencilere, onun için tutulacak yası da aşarak “itibarının iadesi” isteklerini dillendirmek ve 1986-87 yıllarının önemli meselelerine ve hatta 1978 –79 protestolarına bir kez daha dikkat çekmek için bir araya gelmeleri yönünde mükemmel bir fırsat sundu.
4 Mayıs'ta yaklaşık olarak 100,000 öğrenci ve işçi, özgür bir medya ve yetkililerle seçilmiş öğrenci temsilcileri arasında resmi bir diyalog kurulması talepleriyle Pekin'de yürüyüş yaptı. Hükümet, sadece partice atanmış öğrenci temsilcileriyle görüşmeyi kabul ederek bu diyalog talebini geri çevirdi.
Öğrenciler eylemlerini güçlü tutmak ve ivme kaybının önüne geçmek için açlık grevi düzenlenmesine karar verdiler. Katılan sayısı bini aşan açlık grevi öğrencilere geniş destek sağladı. Pekin halkı grevciler için yürüyüşe geçti. Öğrenciler sadece kendi kişisel çıkarları için değil, Çin halkı için kendilerini kurban ediyorlardı.
Hükümetin dağılma çağrılarına protestocuların meydan okumasının ardından, ÇKP’nin içinde protestoculara karşı nasıl bir tutum takınılacağı konusunda fikir ayrılığı baş gösterdi. Sonunda sertlik yanlısı bakış açısı galebe çaldı.
20 Mayıs'ta sıkıyönetim ilan edildi ve 3 Haziran'ı 4 Haziran'a bağlayan gece tank ve piyade birlikleri Tiananmen Meydanı'na boy gösterdi. 1989'da ne Çin Ordusu'nun, ne de Pekin polisinin yeterli müdahale donanımı vardı. Kullanılan bütün mermiler gerçekti. Ölen sivillerin sayısı resmi rakamlara göre 23, CIA'ye göre 400 – 600, Çin Kızılhaç'ına göre 2600. Yaralı sayısı ise genel kabule göre 7000 –10000 arasındaydı. Uygulanan şiddetin ardından, hareketin kalan unsurlarını baskı altına almak amacıyla geniş çaplı tutuklamalar yapıldı. Yabancı basın yasaklandı, basında olayların ele alınışı üzerinde katı bir denetim geliştirdi. Harekete sempati duyan Parti üyeleri tasfiye edildi, ev hapsine alındı. Tiananmen Meydanı'ndaki gösterilerin şiddetle bastırılması sonucunda, Çin, uluslararası kamuoyunda yaygın bir şekilde kınandı ve itibar kaybetti.
Artık, cüce Deng’in de sonu gelmişti…
AYDINLIK G; 29.06.2014
Kullanıcı küçük betizi
Noyan Umruk
GM Yazarları
GM Yazarları
 
İletiler: 1040
Kayıt: Pzr Mar 08, 2009 13:39

Şu dizine dön: Dr. Noyan UMRUK

Kİmler çevrİmİçİ

Bu dizini gezen kullanıcılar: Hiç kayıtlı kullanıcı yok ve 0 konuk

x