Deniz Baykalın babası Hüseyin Hilmi Bey, Kafkasya kökenli bir Tekel memuru idi, koyu bir CHPli idi ve Antalyanın yoksul bir kenar mahallesinde yaşıyordu. Deniz Baykal 20 Temmuz 1938 yılında doğmuştu. Heybeli ada Deniz Lisesine girmek istedi ama kalbinde tespit edilen çarpıntı nedeniyle giremedi. Liseyi bitirince Ankara Üniversitesi Hukuk fakültesine girdi, burada münazara ekibine katıldı. Antalyadan kız arkadaşı Olcay Hanım, İstanbul üniversitesi Tıp fakültesini kazandı ama ondan ayrılmamak için Ankarada Mülkiyeye (Siyasal Bilgiler Fakültesine) kaydını yaptırdı. Baykal Hukuk Fakültesinden 1959 yılında orta derece ile mezun oldu. Dönemin ünlü hocalarından Turhan Güneşin yanında avukatlık stajına başladı Demokrat Parti iktidarına karşı yapılan hareketlerin içinde yer aldı 27 Mayıs ihtilalinden sonra Mülkiyeye asistan olarak girdi Kız arkadaşı Olcay Hanım da Mülkiyeyi bitirmiş, Hazine Müsteşarlığında işe başlamıştı. 1961 yılında, Menderesin asılmasından bir gün önce, gezi için gittikleri Akçakocada nikâhlandılar 1963te Rockefeller bursu ile Amerikaya gitti Amerikadan döndükten sonra 1965 seçimlerindeki CHPnin seçim yenilgisi hakkında seçmen davranışlarını inceleyen bir rapor hazırladı ve Ecevit ile İnönüye verdi 1968de doçent oldu Aynı yıl CHP yüksek danışma kuruluna seçildi Parti içi muhalifler Deniz Baykal ve CHP çekirdek kadrosu içindeki arkadaşlarına Mülkiye Cuntası adını taktılar 12 Mart 1971 hareketinin ortanın soluna karşı yapıldığını öne süren Ecevit CHP Genel Sekreterliğinden istifa etti, Baykal, Eceviti ve kararını destekledi Bu dönemde askerliğini, Deniz Asteğmeni olarak yaptı 1973 seçimlerinde, CHP Antalya milletvekili seçildi CHP-MSP koalisyonunda Maliye Bakanı oldu Kıbrıs savaşı sonrasında, erken seçime gitmek amacıyla koalisyonu bozdular Erken seçime gidilmedi, Demirel, Erbakan, Türkeş, Milliyetçi Cephe koalisyonunu kurdular 1976da CHP Kurultayında Ecevite rağmen Genel Yönetim Kurulu için karşı liste hazırladı ama kaybetti O günden itibaren CHP içinde adı hizipçi olarak anılmaya başladı. Meydan Larousse ansiklopedisi Hizip açıklamasında Baykalı örnek gösterdi 1978de kurulan 3. Ecevit Hükümetinin Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanı oldu 12 Eylül 1980 darbesinde tutuklanarak Ordu Dil Okuluna kapatıldı 2 aylık gözetimin ardından tahliye olup avukatlığa başladı 31 Mayıs 1983te yasaklı olduğu halde siyasi faaliyette bulunduğu gerekçesiyle tutuklanarak Zincirbozana gönderildi Sürgünler arasında Süleyman Demirel, Saadettin Bilgiç, İhsan Sabri Çağlayangil, Celal Doğan, Hüsamettin Cindoruk gibi isimler vardı Zincirbozanda Demirel'in teklifiyle düzenlenen seminerlerden birinde Japon Kalkınmasını anlattı Tahliyeden sonra, 14 Mart 1984 günü SODEP Çankaya örgütüne üye oldu 3 yıl sonra siyaset yasağı kaldırılınca girdiği seçimlerde, SHP Antalya Milletvekili seçildi SHP genel sekreteri oldu. Bu dönemde SHP genel başkanı Erdal İnönüye karşı 3 kez rakip oldu, üçünde de kaybetti 1992de yeniden açılan CHPnin genel başkanlığına seçildi Hikmet Çetin başkanlığında CHPde birleşmek üzere SHP genel Başkanı Murat Karayalçın ile anlaştı. 9 Eylül 1995 te yapılan CHP kongresinde Hikmet Çetin başkanlığında uzlaşılmasına rağmen Baykal yeniden genel başkan seçildi Baykal, Çiller hükümetinin dış işleri bakanı ve başbakan yardımcısıydı. Çiller le anlaşmazlığa düşerek hükümetten ayrıldı 1995 seçimlerinde CHP % 10 barajını kıl payı geçerek meclise girdi 1999 seçimlerinde CHP barajın altında kaldı ve Deniz Baykal genel başkanlıktan istifa etmek zorunda kaldı 30 Eylül 2000 de Değiştim, artık hükümet düşürmeyeceğim, hükümet kuracağım, asık suratlı değil güler yüzlü olacağım söylemiyle yeniden genel başkan seçildi 3 Kasım 2002 seçimlerine, Kemal Derviş, Yaşar Nuri Öztürk, Zülfü Livaneli, Bülent Tanla gibi isimlerle birlikte katıldı Bu seçimlerde, AKP % 35 oy aldı, CHP % 20nin altında kaldı 22 Temmuz 2007 seçimlerine Biz kazanırsak Cumhuriyet kazanacak diyerek girdi 40 yıldır siyasetin içinde