AVRUPA RÜŞVET–YOLSUZLUK LİGİNDE NEREDEYİZ?

Dr. Noyan UMRUK

Ülke, korona günlerini, bir yandan ağır dış borç yükü altında;

Milli gelire 35 milyar dolar katkısı olan turizm sektörünün can çekişmesi,

Sanayi ve tarım kesimlerinde büyük üretim gerilemeleri ,

Hazine, yolcu ve Londra teminatlı hava alanı, köprü, yol ve şehir hastanelerinin dolar bazında ödemeleri,

Genç nüfus ağırlıklı olmak üzere işsizlik, beyin göçü,

Gittikçe uçurumlaşan eşitsiz gelir dağılımı sonucu gittikçe çok daha geniş kitleleri kapsayan yoksulluk,

Milli olması gerekirken paralı hale getirilerek fırsat eşitliği tamamen ortadan kaldırılan, durmadan bakan ve sistem-müfredat değişiklikleri ile labirente dönüştürülen eğitim vb. ağır sosyo-ekonomik sorunlar,

Öte yandan;

AB ile ilişkiler iyice limonileşmiş ve ABD ile S-400’ler için 2,5 milyar dolar ödenen Rusya arasına sıkışmış durumda, D.Akdeniz, Ege, Adalar, Libya, Suriye, K.Irakta düşük yoğunlukta çatışmalar vb. ciddi dış politika ve güvenlik sorunlar yaşarken

Bunlar yetmezmiş gibi, bu ciddi ve ağır sorunlara ortak akılla çözümler aramak yerine, şu aşamada hiç gereği yokken, çok lazımmış gibi İş Bankası, Ayasofya, İstanbul sözleşmesi, “Ciao Bella”, kıdem tazminatı, barolar, televizyon kanallarını karartma, sosyal medyayı kısıtlama yasası vb. konular kamuoyunun önüne sürülerek, karpuz gibi ortadan bölünmüş toplum, bu konular üzerinde tartışmalarda yoğunlaştırılırken, oyalanırken birileri malı götürmekte…

Nasıl mı? Yanıtı Avrupa Konseyi veriyor…

Avrupa Konseyi bünyesine 1999 yılından bu yana görev yapan Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Grubu (Greco) yıllık olarak Avrupa ve ABD’de yolsuzlukla mücadele eğilimleri, zorluklar ve iyi uygulamalar başlıklı rapor yayınlıyor ve bu raporda ülkeleri değerlendiriyor.

Bununla birlikte Greco milletvekilleri veya parlamenterler, hâkim ve savcılar ve yüksek bürokratların yolsuzluğa karışmasına ve rüşvet almasına yönelik önlemlerle ilgili tavsiyeler veriyor ve bu tavsiyelerin yerine getirilip getirilmediğine de raporda yer veriyor.

Greco’nun izleme, analiz etme değerlendirme çalışmaları aşama aşama

İlk aşamada ülkelere önerilerde bulunuyor…

İkinci aşamada önerilerinin uygulamaya geçirilme sürecini izliyor…

Üçüncü aşamada önerilerin yerine getirilip getirilmediğini yüzdesel olarak açıklıyor…

Greco Türkiye’nin verilerini de.uyumsuzluk sürecindeki 14 ülkeyle birlikte değerlendirmiş.

2019’un sonunda uyumsuzluk prosedürüne giren 14 ülke: Ermenistan, Avusturya, Çekya, Danimarka, Fransa, Almanya, Macaristan, İrlanda, Lüksemburg, Monako, Kuzey Makedonya, Polonya, Portekiz ve Romanya.

Avrupa Konseyi’nin değerlendirme kriterler ise şöyle:

- Parlamento üyeleri, hâkimler ve savcılar açısından yolsuzluğun önlenmesi

- Etik ilkeler ve davranış kuralları

- Çıkar çatışmaları

- İşe alım, kariyer ve hizmet koşulları (hâkimler ve savcılar)

- Yasama sürecinin şeffaflığı (parlamento üyeleri)

- Ücret ve ekonomik yardımlar (parlamento üyeleri)

- Belirli faaliyetlerin yasaklanması veya kısıtlanması

- Varlık, gelir, yükümlülük ve çıkarların beyanı

- Kuralların ve düzenlemelerin denetimi ve yürütülmesi

- Tavsiye, eğitim ve farkındalık.

Greco ülkelere göre yayınlamış olduğu bu raporda ülkelerin önerileriinin kaçını yerine getirmediğini, kaçını kısmen yerine getirdiğini ve kaçını yerine getirdiğini paylaşmış.

Türkiye, 42 ülke arasında 2019 yılında tavsiyelerini en çok yerine getirmeyen ülke konumunda.

Gerekli tavsiyelerinin yerine getirilmemesinde Türkiye %70,3 ile Avrupa ülkeleri arasında en üst sırada yer almış.

Avusturya tavsiyelerin %70’ini, Macaristan ise %55,6’sını yerine getirmediği için listede 2. ve 3. sırayı paylaşmışlar….

Greco’nun açıkladığı raporda 42 ülke arasında durumu en iyi olan, en başarılı olan ülkeler ise %100 ile tavsiyelerin hepsini gerçekleştiren Norveç ve Finlandiya. Onları %75 ile İsveç takip ediyor.

Durum ve 3Y(yolsuzluk, yoksulluk ve yasaklar) ile savaş bundan ibaret…

Kaynak:

EMINCAN YÜKSEL, Doğruluk payı,23 Haziran 2020,”20th General Activity Report (2019) of the Group of States against Corruption (GRECO) Anti-corruption trends, challenges and good practices in Europe & the United States of America”