TÜİK’E GÖRE ENFLASYON- HALKA GÖRE PAHALILIK!



Dr. Noyan UMRUK



Ülkeler arası karşılaştırmalı bir analiz yapıldığında, Türkiye, 2010 yılsonu verilerine göre yıllık % 10 enflasyon diliminde yer alıyor. Buna karşılık; Çin, A.B.D. ve bazı A.B. ülkelerinde enflasyon negatiftir.



TÜİK ENFLASYONU NASIL HESAPLIYOR?



TÜİK, ülkenin enflasyon hesabını yaparken 454 maddeyi esas alıyor. Bu 454 madde içerisinde halkın en fazla tükettiği maddelerdeki fiyat artışı önem kazanıyor ve aile bütçesini doğrudan etkiliyor. Örneğin gıda ürünlerinden ekmek, peynir, zeytin, un, bakliyat, yağ, şeker, çay gibi tüketimi fazla olan mallardaki fiyat artışı aile bütçesini olumsuz etkilemektedir. Aynı şekilde, kira, elektrik, su, doğalgaz-odun-kömür gibi konut harcamaları ya da kentsel toplu uaşım fiyatları gibi aile bütçesinde ağırlığı bulunan tüketim mal ve hizmetlerindeki fiyat artışları da aile bütçesini olumsuz etkilemektedir.

Enflasyon hesaplanırken, piyasada seçilmiş mal ve hizmetlerin ortalama fiyatları temel alınmakta ve bu değişim dönemsel olarak izlenmektedir. Burada temel sorun, hangi mal ve hizmetlerin fiyatlarının takip edileceğidir. TÜİK tarafından yapılan hesaplamada, hane halkının harcamaları bir yıl boyunca takip edilmekte ve yapılan bu anketten yararlanılarak enflasyon hesaplanmaktadır. Bu hesaplama yapılırken, ülkede yaşayan toplam nüfus herhangi bir ayırıma (işçi, işveren, esnaf, emekli, köylü, vs.) tabi tutulmamaktadır.



Aile bütçesinde yıl içinde yapılan tüketim harcamaları içinde yer alan mal ve hizmetler 12 ana grup içinde sınıflandırılmaktadır. Buna göre aile bütçesinin harcama ana grupları ve ağırlıkları şöyledir:



Gıda ve içecekler %30

Giyim ve ayakkabı % 8

Konut % 17

Ev eşyası % 7,5

Ulaştırma % 13

Haberleşme % 4,4

Eğlence ve kültür % 2,8

Sağlık % 2,5

Eğitim % 2,2

Lokanta ve oteller %5,6

Alkollü içecekler ve tütün % 5

Diğer mal ve hizmetler % 2



Türkiye’de, hane halkının toplam harcamalarının yaklaşık üçte ikisi gıda, konut, giyim ve ulaşım harcamalarından oluşmaktadır. Ancak, halkın büyük bir çoğunluğu düşük gelir grubundadır. Bu alt gelir grubundakilerin harcamalarının ağırlığını gıda harcamaları oluşturmaktadır. Halkın harcamalarının ağırlıklı bölümünü oluşturan maddelerin enflasyon hesaplamasına temel olan harcama kalıbında yer almaması, resmi olarak açıklanan ortalama enflasyonu tartışılır duruma getirmektedir.



TÜİK’in enflasyon hesaplaması için fiyatındaki değişmeleri izlediği ürünler listesinden ilginç!olanlar aşağıdaki gibidir:



“Hortum, YAŞ PASTA, antep fıstığı, leblebi, MADLEN ÇİKOLATA, ruj, oje, fanila, iç çamaşırı, CAM, MUSLUK, KİLİT, tül perde, SOBA BORUSU, böcek ilacı, ÇALI SÜPÜRGESİ, gündelikçi kadın ücreti, ENJEKTÖR, yara bandı, gözlük camı, PATİNAJ ZİNCİRİ, OTO PASTASI, PİNPON TOPU, LEGO, FLÜT, spor toto, milli piyango, HAMAM ÜCRETİ, ahtapot (KALAMAR), KARİDES, balık yumurtası (HAVYAR), MERMER, KİREÇTAŞI, ZIMPARA, YEM, ciklet, ispirto, ÇUVAL, sütyen, külot, KERESTE, cd-kaset, KİMYASAL MADDELER, GÜBRE, BARUT, DİNAMİT, lastik eldiven, CAM YÜNÜ, TUĞLA, ALÇI, TENEKE KUTU, FİŞEK, OTO JANTI, KORNA, ELEKTRİK SAYACI, tencere, çöp sepeti, ampul, pil, TORNAVİDA, KUM, DİKENLİ TEL, DİKİŞ MAKİNESİ, MATKAP UCU, kadın bağı, KİREMİT, yapıştırıcılar, mürekkep, kolonya, SERUM, DEMİR, BAKIR.”

Buna karşılık, halkın en çok tükettiği, aşağıda belirtilen mal ve hizmetler” enflasyon hesabında esas alınan 454 kalemlik listede yok…


“Ekmek, Peynir, zeytin, çay, şeker, yumurta, çiçek yağı, zeytin yağı, tereyağı, makarna, helva, bal, reçel, kahve, ekmek, margarin, salça, sucuk, et, süt, pirinç, mercimek, nohut, kuru fasulye, un, bebe bisküvisi, meyve suyu, sigara, deterjan, çocuk bezi, piknik tüpü, doğal gaz, elektrik, su, telefon, sebze, meyve, kıymalı pide, lahmacun, döner kebap, BENZİN, MAZOT, Simit, ayakkabı, elbise, gömlek, kazak, palto, ev kirası, vergiler, trafik cezaları, vs. vs...”(1)



GELİR DAĞILIMI ve HİSSEDİLEN ENFLASYON:



Öte yandan, enflasyon hesabına temel alınan zaten yönlendirilmiş fiyat artış endeksi ve satın alma gücündeki reel düşüşten kaynaklanan pahalılık, farklı kavramlardır. Pahalılık enflasyondan çok daha önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Fert başına milli gelirin yaklaşık 8500 $ olduğu söylenen Türkiye’de, gelir düzeyi en yüksek %20’lik grup milli gelirin %50’sini alıyor; ve nüfusun yüzde 40 kadarı yoksulluk sınırında, yüzde 10 kadarı da açlık sınırında ya da altında yaşıyor…Bu durumda, Türkiye genelinde %10 olarak hesaplanan enflasyonun gelir gruplarına göre etkisi şöyle hesaplanıyor.(2)



Gelir grubu nüfus Gelir hissedilen

oranı % ($/adam.gün) enflasyon

tepe 5 75 - % 2 (zenginlik sınırı)

üst 20 50 - % 2

orta 25 20 + % 10

alt 40 10 + % 15 (yoksulluk sınırı)

taban 10 5 + % 20 (açlık sınırı)



İşte, sokaktaki dar gelirli vatandaşın isyanı bundandır…



(1)Enis Bağdadioğlu, “Enflasyon Hesaplama Yöntemi”, Türk-İş

(2)D.A. Ercan, “Herkesin Enflasyonu Farklıdır.”, 25.01. 2011

Öyle demeyin; ben üç öğün havyarlı dikenli tel yemezsem tansiyonum düşüyor.

Aaaa ben Kalamarlı Patinaj zincirini severim... kar düşmeden yiyeceksin... süper!!!