1. yüz (Toplam 1 yüz)

SAYISALLIK ÜZERİNE NOTLAR (IV)

İletiGönderilme zamanı: Prş Ağu 30, 2018 12:11
gönderen Habip Hamza Erdem
SAYISALLIK ÜZERİNE NOTLAR (IV)
Bu yazıyı sonlandıkmak için gelelim işin ‘felsefesi’ne..
‘Yöntembilim’ine (metodoliji) demek daha doğru olacak.
Sayısallık dedik, rakamların ikili (binaire) ve tekdoğrusal (linéaire) olarak kullanımına dayanıyor.
O bizi şaşırtan ‘akıllı telefon’, ‘akıllı’ bilmem nelerin tümünde ‘akıl-makıl’ yok aslında, sadece ‘hız’ var.
Tüm sistem ‘evet’ mi ‘hayır’ mı sorusunun yanıtına dayanıyor.
Devlet’lerin de E-Devlet aşamasına geldiği söylenebilir.
Fransızlar Sayısal Devlet (République Numérique) diyorlar.
Bir Devlet dairesinde işini görecek bir yurttaşa, örneğin ‘Bilgisayar’ ya ‘Evet’ ya da ‘Hayır’ diyebiliyor.
Çünkü, bilgisayarın işi, adı üzerinde, bilgileri (data) saymaktan öte değil.
Yurttaşa evet ya da hayırın dışında bir ‘çıkış yolu’ bırakmaz.
İnsanî hiçbir ‘değer’, ‘norm’, ‘duygu’ her ne ise ondan tanımaz, tanıyamaz.
Çoğu yerde insanı insanlıktan çıkarıp, bilgisayarı balta ile kırmaya değin gidebilir işlemin sonu.
Çünkü onun aklında ‘matematik’ten başka bir şey yok.
Güzel..
Yazıya başlarken, bir ‘ekonomi sevdalısı’ olarak, ekonomide ‘matematik’ten hoşlanmadığımı yazmıştım.
Çünkü ‘ekonomi’ sadece ‘hesap’ işi değildir, ‘insana ilişkin’dir, ‘yaşam’a ilişkindir.
Tam da bu nedenle, televizyonlarda, gazetelerde ya da üniversiter çalışmalarda ne kadar çok rakam, formül, grafik görsem içinin boş olduğunu düşünürüm.
Matematik kullanılmamalı mı peki diyorum?
Hayır, herşeyden önce bir ‘ölçü’ kullanmak gerekiyor.
‘Kaç para’, ‘kaç kilo’, ‘kaç metre’ gibi sorulara kuşkusuz rakamlarla yanıt veriyoruz.
Ve J.P. Sartre’ın da dediği üzere bugün öyle bir ‘kültür’ aşamasındayız ki, kültürümüzü paylaşabiliyoruz, onu betimleyebiliyor ve hatta ‘model’lerini çıkarabiliyoruz.
Hatta çokca denildiği üzere, ‘ekonomik ajan’ların ‘davranışlar’ını da ‘modelize’ etmek mümkün.
Buna ‘yatırımcılar’, şöyle ‘karar’ verdi , böyle karar verdi diyorlar.
Bütün bu ‘davranış’ ve ‘karar’lar insanların sadece ve ancak ‘biyolojik’ ve ‘kültürel’ güdülerine göre verilebiliyor.
Ve eğer, ‘ekonomi’ salt cepdeki para ya da almak istenilen ‘mal’lar olarak tanımlanırsa, sayısallık’ın hiçbir sakıncası yok.
Hatta çok ‘iyi’!
Oysa, ‘ekonomi’, biyoloji ve kültürün ötesinde, ‘insan doğası’na ilişkindir dedik.
Yukarıdan beri söylenilenler ‘hayvanlar’ için de geçerli şeylerdi.
Kaç kilo geldiği kaç kilo yem yediği ya da ne kadar konforlu bir ağılda yaşayacağı ‘hesapanabilir’.
Ancak sözgeilişi benim bugün Türkiye’deki ‘Devlet anlayışı’, ‘Devlet Adamı’, ‘Politikacı’ ya da ‘Takkeli Yurttaş’tan ne kadar ‘utandığımı’ ve ne kadar ‘hayıflandığımı’ ve olan-bitene ne kadar ‘öfkelendiğimi’ ölçecek bir sayısal, nümerik ya da dijital teknik yok.
Sözü uzatmadan bağlayayım o zaman:
İnsanın tekniği kullanacağı yerde, nümerik ya da dijital ile teknik insanı kullanmaya başlamıştır.
İnsanı insanlıktan çıkarmıştır bile denilebilir.
Bu her alanda olduğundan çok, ‘ekonomi alanında’ genelleşmiş, dünyasal boyutlara varmıştır.
Ve son savım olsun, son toplamda ‘teknik’, her derde deva olsa bile ‘ekonomi’de kullanılacak yalın bir ‘araç’ın ötesine gidemez.
‘Ekonomik karar’lar da salt biyolojik ya da kültürel değerlere dayandıralamaz.
Kuşkusuz insanı gözeten bir dünyada yaşamak isteniyorsa..
Aksi halde, söylemek bile fazla; ‘mal meydanda’!
Habip Hamza Erdem

Re: SAYISALLIK ÜZERİNE NOTLAR (IV)

İletiGönderilme zamanı: Cmt Eyl 01, 2018 9:04
gönderen Habip Hamza Erdem
1 YORUM :
Toprak, emek ve sermayeden sonra bilgi nihayet en önemli faktör oluyor. sayısal bu değil mi?
fizik de felsefe biçiminde başlamış, sonra matematik-ölçme ile gelişmiş ve sanırım şimdiki aşamada tekniğe ve teknolojiye (teknik bilgisi mi?) dönüşerek çok şey kazandırıyor (uzay, tıp, vs).
Doğru; yapay zeka bile 0 ve 1 ile çalışan hesap makinası sistemi, fakat bu şimdi büyük veri, ölçme, hatta otomatik ekonometrik işlem yaparak bilgi veya teknik bilgi üretiyor, filozofların ekonomisi insanların günlük yaşamda daha fazla kullandıkları bir teknik bilgiye dönüşebilir, sosyal girişimciliği, kamu işletmeciliğini, blockchain teknolojisiyle Keynes'in "defter" para sistemini, yeni bir değişim-paylaşım ekonomisini doğurabilir.

çevreci teknolojiler, yüksek verimlilik vs. rant ekonomilerinin sonu gelebilir, diğer rantların yerini bilgi rantı alabilir. belki asıl sosyalist ekonomi şimdi mümkün, bazen de zorunlu olacak.

YANIT :

Sosyalizm sadece bölüşmek değil ki..Üretimden haz almak, gerçek üretci olabilmek. Türkçe’de dört dörtlük insan diye bir deyim var, tam sosyalist insanı anlatıyor.
Ve insan homo-economicus falan değil, antropolojik bir yaratık. Onun için ekonomik-antroploji diye bir disiplin türedi değil mi ?
Ve yine, insana çok şey gerekmiyor, illa Mars’a gitmek falan gibi. Çalışmaya, okumaya, müzik dinlemeye, bir enstrüman çalmaya falan gereksinmesi var.
Oysa teknik sadece ve yalnızca ‘yeni-istek’ler doğuruyor. Sonra bu istekler zorunlu gereksinmelere dönüşüyor.
Burada istek/gereksinme diyalektiğini bakmak gerekiyor.