Antep Niçin “Gazi” Oldu?..
Gönderilme zamanı: Pzr Ara 25, 2011 10:28Bugün “Gazi”antep’in düşman işgalinden kurtuluş yıldönümü...
Antep isminin başına niçin “gazi” adı eklendi?..
Nazım Hikmet, Memleketimden İnsan Manzaraları’nda niçin Antep için aşağıdaki dizeleri yazdı?..
“Antep’liler silahşor olur,
uçan turnayı gözünden
kaçan tavşanı art ayağından vururlar
ve Arap kısrağının üstünde
taze yeşil selvi gibi ince uzun dururlar.
Antep sıcak,
Antep çetin yerdir.”
Evet… Çetin yer Antep.
Ve o çetinliğini kaldırabilecek bir gücü olduğu için bugün düşmana boyun eğmeyen yiğitliği yüzünden “Gazi”..
Niçin mi?
Birlikte okuyoruz:
“17 Aralık 1918: İngilizler Antep’i işgal etti.
29 Ekim 1919: İngilizler Antep’ten çekildi.
30 Ekim 1919: Fransızlar Antep’i kuşattı.
20 Ocak 1920: Fransızlar Antepli bir kadınının çarşafını çıkarmaya kalkıştı. Kadının 12 yaşındaki çocuğu Kâmil onlara taşla saldırdı. Süngülenerek şehit edildi. Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra yaşadığı ilçeye adı verildi.
28 Mart 1920: Fransızlar Bostancı Köyü yakınlarında mevzilenmişti. Çetelerle çatıştılar. Bölgedeki bazı Ermeniler kendilerine yardım ediyordu. Fransızları Antep’e sokmamak için savunan Şahinbey ve yanındaki direnişçiler, bu tarihte şehit düştü. Daha sonra onun adı da yaşadığı ilçeye verildi.
Aynı gün 10-12 yaşlarındaki 14 çocuk, Şahinbey ve askerlerine yiyecek ve cephane götürmek için yola çıkmıştı. Yüklerini Dokurcum Değirmeni’ne indirerek geceyi orada geçirdiler. Sabah kalktıklarında Şahinbey ve arkadaşlarını şehit eden Ermeniler ve Fransız askerler, elleri silah tutmamış bu çocukları Dokurcum Değirmeni’nde yakaladılar. Ellerini bağlayıp, dik kayaların önünde sıraya dizdiler ve kurşun yağdırdılar. Öldüklerinden emin olmak için de süngülediler!
O çocukların mezarları Şıh Camii‘nin bahçesinde duruyor. İnanmayan gidip görebilir!
30 Mart 1920: Antep’i kuşatan Fransızların sayısı 6 bini aştı. Yerli halka yapılan zulüm akıl almayacak boyutlara ulaştı.
01 Nisan 1920: Antep’te halk isyan etti, Fransız askerleriyle sokak savaşları başladı.
23 Nisan 1920: Ankara’da yeni Meclis’in açıldığı gün, Antep’teki Fransız askerler, halkın camilerde olduğu bir sırada Boyacı, Hacı Nasır ve Musullu camilerini top ateşine tuttu... Yüzlerce vatandaş namaz kılarken öldü. On altıncı yüzyılda yapılan Çınarlı Camii’nin avlusunda bulunan asırlık çınar ağaçları yakıldı. Boyacı Camii’ne atılan top mermilerinden biri, caminin hemen arkasındaki bir Antep evinin duvarına saplandı. İnanmayan bunu da gidip görebilir; çünkü o mermi hâlâ o evin duvarında duruyor!
30 Mayıs 1920: Gece yarısından başlayarak ateşkes ilan edildi.
10 Ağustos 1920: Sevr Antlaşması imzalandı.
09 Şubat 1921: Antep, 11 maddelik sözleşmeyle teslim oldu!
Fransızların işgali sırasında 7 bin Türk öldürüldü, on binlerce vatandaşımız yaralandı. Kentteki 10 bin evin 8 bini yıkıldı, yakıldı.
Antep’e, tesliminden üç gün önce, Millet Meclisi tarafından “Gazi” unvanı verildi.
20 Ekim 1921: Fransa’yla Ankara Antlaşması imzalandı.
25 Aralık 1921: Antlaşma sonrası Fransızların şehri boşaltması üzerine Ermenilerle birlikte bazı vatan hainleri ve işbirlikçileri Halep’e kaçtı.”
İşte o gün bugündür…
Tarihi, kırılan onurumuzu tamir etmek için hamasi öykülerin biriktirildiği bir bohça olarak görmeyelim.
Tarih, bugünü anlamak için kafa yormamız gereken bir laboratuarıdır.
Bugünkü sorunlarımızın köklerini yakalayabilmemiz için yanı başımızda duran bir hazinedir.
Antep çetin yerse, bunun bir nedeni vardır.
Bu neden emperyalizmle karşı baş eğmeyen bir yürek ile düşmanı doğru teşhis edebilen bir bilincin birleşmesinden ortaya çıkan bir yiğitliktir.
Bugün bu yiğitliğe, o yiğitlere ve o çetin mücadele azmine büyük ihtiyacımız var.
İşte aradan geçen 90 yılın ardından geldiğimiz yerde tarihe araladığımız bu pencereden bakıyoruz Antep’in “Gazi”antep oluşuna, 25 Aralık 1921’de Fransız’ı Antep’ten bileği ile, yüreği ile ve bilinci ile kovuşuna…
NOT: Bu yazı, Vatan Gazetesi köşe yazarı Sayın Mustafa Mutlu’nun yazısında yer alan bilgiler kaynak alınarak yazılmıştır.
farukhaksal@gmail.com
LÜTFEN “TIK”LAYINIZ:
http://www.soruyusormak.com
http://www.dnm-ler.com
Antep isminin başına niçin “gazi” adı eklendi?..
Nazım Hikmet, Memleketimden İnsan Manzaraları’nda niçin Antep için aşağıdaki dizeleri yazdı?..
“Antep’liler silahşor olur,
uçan turnayı gözünden
kaçan tavşanı art ayağından vururlar
ve Arap kısrağının üstünde
taze yeşil selvi gibi ince uzun dururlar.
Antep sıcak,
Antep çetin yerdir.”
Evet… Çetin yer Antep.
Ve o çetinliğini kaldırabilecek bir gücü olduğu için bugün düşmana boyun eğmeyen yiğitliği yüzünden “Gazi”..
Niçin mi?
Birlikte okuyoruz:
“17 Aralık 1918: İngilizler Antep’i işgal etti.
29 Ekim 1919: İngilizler Antep’ten çekildi.
30 Ekim 1919: Fransızlar Antep’i kuşattı.
20 Ocak 1920: Fransızlar Antepli bir kadınının çarşafını çıkarmaya kalkıştı. Kadının 12 yaşındaki çocuğu Kâmil onlara taşla saldırdı. Süngülenerek şehit edildi. Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra yaşadığı ilçeye adı verildi.
28 Mart 1920: Fransızlar Bostancı Köyü yakınlarında mevzilenmişti. Çetelerle çatıştılar. Bölgedeki bazı Ermeniler kendilerine yardım ediyordu. Fransızları Antep’e sokmamak için savunan Şahinbey ve yanındaki direnişçiler, bu tarihte şehit düştü. Daha sonra onun adı da yaşadığı ilçeye verildi.
Aynı gün 10-12 yaşlarındaki 14 çocuk, Şahinbey ve askerlerine yiyecek ve cephane götürmek için yola çıkmıştı. Yüklerini Dokurcum Değirmeni’ne indirerek geceyi orada geçirdiler. Sabah kalktıklarında Şahinbey ve arkadaşlarını şehit eden Ermeniler ve Fransız askerler, elleri silah tutmamış bu çocukları Dokurcum Değirmeni’nde yakaladılar. Ellerini bağlayıp, dik kayaların önünde sıraya dizdiler ve kurşun yağdırdılar. Öldüklerinden emin olmak için de süngülediler!
O çocukların mezarları Şıh Camii‘nin bahçesinde duruyor. İnanmayan gidip görebilir!
30 Mart 1920: Antep’i kuşatan Fransızların sayısı 6 bini aştı. Yerli halka yapılan zulüm akıl almayacak boyutlara ulaştı.
01 Nisan 1920: Antep’te halk isyan etti, Fransız askerleriyle sokak savaşları başladı.
23 Nisan 1920: Ankara’da yeni Meclis’in açıldığı gün, Antep’teki Fransız askerler, halkın camilerde olduğu bir sırada Boyacı, Hacı Nasır ve Musullu camilerini top ateşine tuttu... Yüzlerce vatandaş namaz kılarken öldü. On altıncı yüzyılda yapılan Çınarlı Camii’nin avlusunda bulunan asırlık çınar ağaçları yakıldı. Boyacı Camii’ne atılan top mermilerinden biri, caminin hemen arkasındaki bir Antep evinin duvarına saplandı. İnanmayan bunu da gidip görebilir; çünkü o mermi hâlâ o evin duvarında duruyor!
30 Mayıs 1920: Gece yarısından başlayarak ateşkes ilan edildi.
10 Ağustos 1920: Sevr Antlaşması imzalandı.
09 Şubat 1921: Antep, 11 maddelik sözleşmeyle teslim oldu!
Fransızların işgali sırasında 7 bin Türk öldürüldü, on binlerce vatandaşımız yaralandı. Kentteki 10 bin evin 8 bini yıkıldı, yakıldı.
Antep’e, tesliminden üç gün önce, Millet Meclisi tarafından “Gazi” unvanı verildi.
20 Ekim 1921: Fransa’yla Ankara Antlaşması imzalandı.
25 Aralık 1921: Antlaşma sonrası Fransızların şehri boşaltması üzerine Ermenilerle birlikte bazı vatan hainleri ve işbirlikçileri Halep’e kaçtı.”
İşte o gün bugündür…
Tarihi, kırılan onurumuzu tamir etmek için hamasi öykülerin biriktirildiği bir bohça olarak görmeyelim.
Tarih, bugünü anlamak için kafa yormamız gereken bir laboratuarıdır.
Bugünkü sorunlarımızın köklerini yakalayabilmemiz için yanı başımızda duran bir hazinedir.
Antep çetin yerse, bunun bir nedeni vardır.
Bu neden emperyalizmle karşı baş eğmeyen bir yürek ile düşmanı doğru teşhis edebilen bir bilincin birleşmesinden ortaya çıkan bir yiğitliktir.
Bugün bu yiğitliğe, o yiğitlere ve o çetin mücadele azmine büyük ihtiyacımız var.
İşte aradan geçen 90 yılın ardından geldiğimiz yerde tarihe araladığımız bu pencereden bakıyoruz Antep’in “Gazi”antep oluşuna, 25 Aralık 1921’de Fransız’ı Antep’ten bileği ile, yüreği ile ve bilinci ile kovuşuna…
NOT: Bu yazı, Vatan Gazetesi köşe yazarı Sayın Mustafa Mutlu’nun yazısında yer alan bilgiler kaynak alınarak yazılmıştır.
farukhaksal@gmail.com
LÜTFEN “TIK”LAYINIZ:
http://www.soruyusormak.com
http://www.dnm-ler.com