Türkiye'de elektriğe Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) kararıyla 1 Ekim'de yüzde 5.6 oranında zam yapıldı. Zamlı fiyatlar 1 Ekim-31 Aralık arasında 3 aylık dönemde geçerli olacak. Ardından büyük ihtimalle yine zam yapılacak. Son zammın ardından Türkiye en yüksek elektrik fiyatına sahip ülkelerden biri oldu. Satın alma gücü paritesi baz alınarak yapılan ülkelerdeki elektrik fiyatlarını kıyaslayan bir çalışmaya göre G20 ülkeleri arasında en yüksek elektrik fiyatına sahip üçüncü ülke Türkiye. Birinci ve ikinci sıralarda ise sırasıyla Almanya ve İtalya bulunuyor. Fiyat karşılaştırmaları hizmeti veren Verivox isimli Alman şirketin yaptığı ve Eylül ayında yayımlanan çalışmada, en gelişmiş 20 ülkenin oluşturduğu G20 grubunda Türkiye 3'üncü sıraya yerleşti. G20 ülkeleri arasında en pahalı elektrik Almanya'da ve İtalya'da tespit edildi. Türkiye'nin ardından en pahalı elektrik Endonezya, Japonya ve İngiltere'de kaydedilirken G20 arasında en ucuz elektrik ise sırasıyla Suudi Arabistan, Kanada ve Çin'de bulunuyor.

Zamlar doludizgin
Araştırmalara göre G20 ülkeleri içerisinde en yüksek elektrik fiyatlarına sahip üçüncü ülke konusumda olan Türkiye'nin birincilik seviyesine yükselmesi uzak bir ihtimal değil. Zira son yıllarda gelen zamlar aynı şekilde devam ettiği takdirde Türkiye, 2021'in içerisinde G20 ülkeleri içerisinde en yüksek elektrik fiyatlarına sahip ülke konumuna yükselebilecek. Veriler son 3 yılda Türkiye'de elektrik fiyatlarına yapılan zammın yüzde 80'i aştığını ortaya koyuyor. Aralık 2017 ile Aralık 2018 arası dönemde Türkiye'de konutlarda kullanılan elektrikte toplam zam oranı yüzde 56.8 oldu. TÜİK tarafından Eylül ayı sonunda açıklanan resmi rakamlara göre konutlarda, 1 kilowatt saat elektrik için, tüketicilerin 2020 yılı birinci döneminde ödediği tutar bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 32.3 artarak ortalama 71.2 kuruş oldu.

Türkiye'de elektrik çok pahalı : 13 Şubat 2020
Zamlanan elektrik fiyatları tüketicilerin en çok şikayet ettiği konular arasında. Türkiye yüksek zamlarla tüm ülkeleri geride bıraktı. Ancak bunun arkasında yatan sebep elektrik üretim maliyetlerinin yüksek olması. Derlenen bilgiye göre ise tedarikçi değiştiren tüketicilerin artmasıyla elektrik maliyetleri görece düşük oluyor.

Tüketici elektrik fiyatları birçok ülkede yükselirken zam oranlarına bakıldığında Türkiye elektriğin en çok zamlandığı ülkeler arasında yer alıyor. Avrupa istatistik kurumu Eurostat verilerine göre 2018 ve 2019 yıllarının ilk yarılarındaki elektrik fiyatları karşılaştırıldı. Buna göre neredeyse tüm Avrupa’da elektrik fiyatları artarken, mesken elektriğine yapılan zam oranlarına bakıldığında Türkiye (yüzde 20.2), Gürcistan (yüzde 21) ve Hollanda’dan (yüzde 20.3) sonra 3’üncü sırada yer alıyor. Hane dışı elektrik ücretleri incelendiğinde ise yine 2018 ve 2019 yıllarının ilk yarılarında Türkiye, % 53 zam ile açık ara ilk sırada. Türkiye’yi takip eden Gürcistan’da ev dışı elektrik zammı % 24,5 iken bu ülkeyi % 19,2 zam oranı ile Romanya izliyor.

Ülkemizde elektrik piyasası özelleşti ve artık elektrik fiyatları EPİAŞ tarafından işletilen elektrik borsasında serbest piyasada belirleniyor, tedarikçiler bu piyasadan elektriği alıp tüketicilere tedarik ediyor. Dolayısı ile her ne kadar nihai tüketici tavan fiyatları Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlense de, tüketicilere uygulanacak elektrik birim fiyatlarında bu piyasa maliyetleri belirleyici unsur oluyor. Diğer ülkelerde de durum benzer. Ancak elektrik piyasasının serbest olduğu ve tedarikçiler arasında geçişlerin yüksek olduğu ülkelerde elektrik maliyetlerinin de görece düşük olduğu gözlemleniyor.

Ocak ayında en yüksek elektrik maliyeti Türkiye’de
Tüketicilerin % 66’sının tedarikçi değiştirdiği İngiltere’de Ocak 2020 dönemi için elektrik maliyet fiyatları 0,28 TL olurken, aynı dönem için tedarikçi değiştiren tüketicilerin oranı % 75 olan Almanya’da maliyetler 0,23 TL, % 74 tedarik şirketi değişimi olan Portekiz’de ise 0,275 TL olarak ortaya çıktı. Yıllık bazda tedarikçi değişikliğinin çok yüksek olduğu ve aynı zamanda yenilenebilir enerji yatırımları ile de dikkat çeken Norveç ve İsveç’te bu dönemde elektrik maliyetleri sırasıyla 0,16 TL ve 0,15 TL oldu. Türkiye’de ise toplam tüketicilerin yalnızca % 1’i farklı bir tedarikçinin portföyünde elektrik tüketmekte ve elektrik maliyetleri aynı dönem için 0,32 TL seviyesinde oldu. Tedarikçi değiştiren tüketicilerin oranının % 1 civarında olduğu Polonya’da ise maliyetlerin 0,30 TL ile Türkiye’deki maliyetlere oldukça yakın seviyede olduğu gözlemlendi.

Serbest tüketici sayısı düştü, fiyatlar arttı
Serbest tedarikçilerden elektrik tedariği sağlayan tüketicilerin sayısının 5 milyona ulaştığı dönemde bahsi geçen ülkelere göre Türkiye’de elektrik maliyetleri oldukça düşük seviyedeydi. Son dönemlerde düşüş eğiliminde olan ve 370 bin seviyesine gerileyen serbest tedarikçi portföyündeki tüketici sayısının olduğu 2020 yılının Ocak ayında Türkiye’de aynı ülkelere kıyasla elektrik maliyetinin oldukça pahalı olması dikkat çekti. Bu verilerin ışığında elektrik piyasasının serbest olması ve tüketicilerin tedarikçi değiştirmesi, elektrik maliyetlerini aşağı çekiyor ve nihayetinde tüketiciler daha ucuz fiyattan elektrik kullanıyor.

Nisan’da evlere zam sürpriz olmaz
EnCazip.Com‘un kurucusu Çağada Kırım, Türkiye’de yükselen elektrik üretim maliyetleri ile ilgili görüşünü şöyle açıklıyor: “Elektrik faturaları ülkemizde sürekli tartışılan bir konu. Bunun nedenini doğru ifade etmek gerekirse; tedarikçilerin maliyetlerinin düşmemesi durumunda tüketicilerin ucuz elektrik kullanması imkansız. Bu da ancak piyasada tam serbestlik olması ile mümkün. Şu anki maliyetlere bakıldığında, 0,32 TL olan piyasa takas fiyatının üzerine ortalama 0,08 TL yenilenebilir enerji alım garantisi maliyeti eklenecek ve maliyet 0,40 TL olacak. Bu durumda ev kullanıcıları için 0,34 TL olan elektrik fiyatının artması sürpriz olmayacaktır. Ancak elektrik fiyatlarının baskılanması durumunda kısır döngü oluşur ve bu durum sürdürülebilir olmaz. Daha ucuz elektrik kullanmak tüm tüketicilerin tedarikçiler arasında geçişinin yaygınlaşması ile mümkün olabilir.”