News of Tartışma

DÊMOS-KRATOS
Demokrasi için, Jacques Rencière’in deyişiyle “demokrasi ancak yeni gelen kuşakların değişim isteklerini dile getirmeleriye” başlamaktadır demiştik.
Doğrusu, ‘yeni kuşaklar’ın, doğal gelişmesinden çok, yeni ‘özne’lerin (sujet) ortaya çıkması ve kurulu düzene (statu-quo) başkaldırmalarıyla ‘başlamakta’dır, demekti (*).
Herşeyden önce ‘felsefî’ ve ‘politik’ bir yorumun sözkonusu olduğunu söyleyelim.
Dolayısıyla, tarihte, kurulu düzene her başkaldırının ‘demokratik’ olduğunu ileri sürmek gibi bir sıradanlığa düşmemek gerekiyor.
Kaldı ki, ‘dêmos-kratos’ terimlerinden türetilen ‘demokrasi’ içinde de, ‘halk’ ve ‘otorite’ terimlerinin ayrı ayrı ...

DEVLET Mİ DEDİNİZ ? (XIII)
Bu yazı dizisini sonlandırırken, amacımızın ‘Devlet’ konusunda ‘eleştirel’ ve aynı anlama gelmek üzere ‘ussal’ bir yaklaşım geliştirmek olduğunu yineleyelim.
Yani, ‘ben bu Devlet için canımı dahi verebilirim’ türü ‘us-dışı’ yaklaşımların ‘usa davet’i amaçlanmıştır.
Somuta bakıldığında, Türkiye’de varolan ‘Devlet’ten hareketle bir ‘Devlet kavramı’, eski deyişle ‘mevhumu’ çıkarmanın olanağı kuşkusuz ki yok.
Orada, sadece ve yalnızca, bir ‘fetiş’, bir ‘yanılsama’ ve bir ‘yabancılaşma’nın olduğu apaçıktır.
Demokrasi’ye gelince, Jacques Rencière’in deyişiyle “demokrasi ancak ...

OYLAR GERÇEKTEN ÇALINMIŞ İMİŞ
23 Haziran gecesi İstanbul seçim sonuçları gelmeye başlayınca, 31 Mart’ta oyların gerçekten ‘çalınmış’ olduğunu düşündüm.
Ekrem İmamoğlu’nun oylarını % 5,5 artırmasına karşın, Binali Yıldırım’ın oyları % 3,5 azalmıştı.
‘Millet İttifakı’nın oyları % 9 oranında arttı deniliyor.
Her şey bir yana, seçimleri kazanacağı neredeyse ‘kesin’ olan ‘Devlet İttifakı’nın, nasıl oluyordu da % 3,5 oranında ‘oy kaybı’ yaşanabiliyordu?
Gerçekte, ‘oy kaybı’ olmamış ama bu kez ‘çalınamamıştı’..
Nitekim ertesi gün, ‘Gün Başlıyor’ programında, Can ...

DEVLET Mİ DEDİNİZ ? (XI)
Şarizmden Karizmatizme
Max Weber’in, egemenlik (souveraineté) ve hegemonya (hegemonia) terimlerine karşılık baskınlık (domination) terimini seçtiğini söylemiştik.
Ona göre bu baskınlık, tarihsel olarak, üç aşamadan geçmiş olmasına karşın, yer yer ve zaman zaman biribirinin içine geçmekte ve iktidarların ‘meşruiyet’ kaynağını oluşturmaktadır.
Şöyle de söylenebilir : baskın güç, yani şiddet tekeli, ‘meşruiyet’ini
- Gelenekten (domination traditionnelle)
- Yasadan (domination légale) ve ya da
- Karizmadan (domination charismatique) almaktadır.
Burada, ayrıntılı olarak geleneksel ...

DEVLET Mİ DEDİNİZ ? (X)
Devlet’in ‘modern’leşmesi ile ‘uluslaşma’ arasındaki ilişkiye değinmiştik.
Ancak Devlet’in Weberci anlayışını ele aldığımız bi yazı dizisinde, gözden kaçmaması gereken bir noktayı belirtmek durumundayız:
Max Weber’in derin bir ‘Devlet Kuramı’ üzerinde çalıştığından sözedemeyiz.
Kaldı ki ‘yetkin’ bir ‘Devlet Kuramı’ da henüz başarılmış değildir.
Daha çok ‘kimi özellikleri’ne vurgu yapan ve tarihsel bağlamına oturtulmamış çözümlemeler sözkonusudur.
Weber ise, kendine özgü olarak nitelenen o ünlü ‘tipoloji’sini çıkarmak çabasındadır: İdeal Tip.
Uluslaşma konusunda ise, ...

DEVLET Mİ DEDİNİZ ? (IX)
Kuram ve pratik
Başından buyana Devlet’i kuramsal olarak ele alıyoruz, ama yer yer ‘pratik’ten de örnekler vererek akılyürütmemize destek arıyoruz.
Şimdi, Türkiye’de ‘İçişleri Bakanlığı’nı ‘işgal’ eden birinin, Sayıştay ile ilgili değerlendirmesine ilişkin Emre Kongar’ın yorumuna bakalım:
-“İçlişleri Bakanı sözlerine dikkat etmelidir. Onun Sayıştay’ı eleştirmesi Sayıştay’ı etkilemez, ama Sayıştay’ın İçişleri Bakanı’nı eleştirmesi, onun Yüce Divan’a gitmesine yolaçabilir”.
Güzel.
Bu değerlendirme ‘doğru’mudur? – Evet.
Olması gereken midir? –Evet.
Hukuksal mıdır? –Evet.
Modern ...

VATAN-KÜLE !
CHP milletvekili Mehmet Ali Çelebi görüşülmekte olan yeni ‘Askerlik Yasası’yla ilgili bir konuşma yapıyor.
Meclis’te..
Sözde, hükûmet bu konuşmalar sonunda yasada kimi değişiklikler yapacak.
Sen onu ‘kül’ahıma anlat diyeyim.
Kararın son biçimi ‘Kül’liyede alınacaktır.
Çünkü bu ‘Kül’liye çok önemli.
Orası Dr Recep’in ‘Kül’liyesi değil mi ?
Hani Devlet’in ‘yönetim merkezi’ de denilebilir ama, özde Dr Recep’in ‘Kül’liyesi.
Öncelikle onun ‘namus’u sayılır.
Sonra da, sözgelimi tüm Türkiye’nin ‘namus’u.
Vatan’ın namusu da denilebilir.
Mehmet Ali ...

DEVLET Mİ DEDİNİZ ? (VIII)
Buraya değin Devlet’in kimi özelliklerini ele aldık.
Şimdi de, kısaca ‘Devlet adamı’ terimine değinelim.
Kuşku yok ki, Devlet adamı denilince öncelikle ‘politika’cılar ve çoğunlukla da onların ‘iktidar’a gelmiş olanları akla gelmektedir.
Oysa, ileride değineceğimiz üzere, Devlet önce onun kurumları ve bürokratlarıyla ortaya çıkmaktadır.
Bürokrat demek de ‘masa adamı’ demektir zaten.
Örneğin XVIInci yüzyılın başına değin olduğu gibi izleyen yıllarda da, Fransa’da Devlet denilince akla ‘Mermer Masa’ (table de marbre) gelmekte ...

İKİSİ DE ‘CUMHURİYET PROJESİ’ MİDİR ?
Ekrem İmamoğlu için ‘proje-mroje’ denidi ya, o da çıkıp ben ‘Cumhuriyet Projesi’yim, dedi.
Doğru.
Görüş ve tutumuna tam katılmasam da, Ekrem İmamoğlu’nun bir ‘Cumhuriyet Projesi’ ve bir ‘Cumhuriyet Çocuğu’ olduğunu söyleyebilirim.
Ancak içinden geçtiğimiz son otuz-kırk yıllık süre ve kendisinin çok sevdiği ama yerinde kullanmadığı deyimle ‘süreç’, onun kişiliğinde kimi ‘eksiklik’lere neden olmuş gibi görünüyor.
Belki ‘Mustafa Kemal’in askeri, yoldaşı veya yol arkadaşı’ olduğunu söyleyebilir, ama bu ‘askerlik, yoldaşlık ...

DEVLET Mİ DEDİNİZ ? (VII)
İncelemekte olduğumuz Max Weber’in ‘Devlet’ anlayışını, yani o herkesin bilerek veya bilmeyerek dillendirdiği ‘muşru şiddet tekeli’ni, onun tutup tam bin yıl öncesinde kullanılan ‘baskınlık’ (domination) kavramıyla açıklamaya çalıştığını söylemiştik.
Baskınlık (domination), gücün (puissance-Macht) somut ve ampirik görünümü olmaktadır.
Yöntembilim açısından Weber’in görgülcü (ampirik) bir yaklaşım izlediği ortadadır.
Öyle ki, gücü, bir bireyin toplumsal ilişkiler bağlamında zafer kazanma şansına bağlamaktadır.
O arada, döneminin Sovyet Devrimi’ni de ‘Devrim karizması’na bağlayıp, sosyalist Devleti ...