News of Tartışma ve Fikir Meydanı

KAVRAMLAR GÖÇÜ (XVIII)
Düşünce ve Özgürlüğü
Türkçe’mizde ‘düşünce özgürlüğü’ olarak yereden terimin, gerçekte ‘bilinç özgürlüğü’ biçiminde anlaşılması konusuna yeri geldikçe değiniyoruz.
Her şeyden önce ‘düşünce’ (pensée) denildiğinde, espri (esprit), fikir ya da düşün (idée) ve anlak (entendement) dahil bir dizi eşanlamlı sözcük sayılabilir.
Oysa bütün bu insanî etkinlikler, psikolojik, mantıksal (lojik) ve imgelemsel (imaginatif) olabilmektedir.
Ancak Fransızcası ile tanımak (connaître) ve bilmekten (savoir) gelen (science), bilinç (con-science) sözcüğü, Baruch de Spinoza (1632-1677) ile birlikte, bir ...

KAVRAMLAR GÖÇÜ (XVII) –(Açıklama)
‘Alman İdeolojisi’nin Eleştirisi
Alman Aydınlanması (-ideolojisi)’nin eleştirisine gelince; biyolojik gerçek (réél) insan ve onun üzerinde yapılanan kuramsal insan ayırımıyla başlamak gerekecektir.
Bu anlayış, toplumda da bir ‘alt’ ve onun üzerinde yeralan bir ‘üst’ yapının varlığına gidecektir.
Dolayısıyla, gelişigüzel bir ‘insanseverlik’ (humanisme) eğer ayakları yere basmıyorsa, geçen yazıda altını çizdiğimiz üzere, ‘idealist ve spekülatif’ olmanın ötesine gidemeyecektir.
İşte burası, zurnanın en tiz ve cırtlak ses çıkardığı yer olmayı, özellikle Türk ‘Düşün yaşamı’nda, ...

KAVRAMLAR GÖÇÜ (XVI)
‘Alman İdeolojisi’
Stein-Hardenberg reformlarının başında, halkın politika ve öz-yönetim (auto-adminastration) konularında ‘eğitilmeleri’ gelmektedir.
‘Aydınlanma’ eğitim dışında başka nasıl olabilirdi ki, değil mi ama?
Gotthold Epfraim Lessing (1729-1781) evrendeşcilik (cosmopolitisme) ve evrenselcilik (universalisme) değerleri ile hoşgörü konularının en ateşli savunucusu olarak görülür.
Nitekim ölümünden iki yıl önce iki kitabı çıkacaktır: İnsan Soyunun Eğitimi ve Bilge Nathan (Nathan le Sage).
“Bireyin eğitimi, diyor Lessing, insan soyuna Tanrısal bir esin gibi görülmelidir”.
Şöyle de söylenebilir; ...

KAVRAMLAR GÖÇÜ (XV)
Evrim ve Devrim
‘Modern Devlet’in kökenlerine ilişkin çok şey söylenmiş olabilir.
Ancak geçen sayıda Kameralist düşünce akımını ele alırken, Fransa’da Kolbertizm gibi, bir anlamda Alman Modern Devleti’nin ‘kökenleri’ne inmiş olabiliriz.
Madem öyle, o zaman Fransız Aydınlanma’sına karşılık gelen ve XVIIInci yüzyıl boyunca (1720-1785) süren Alman aydınlanmasına (Aufklärung) biraz daha yakından bakabiliriz.
O arada, İngiliz ekonomi politiğinin nasıl Alman Kameralizmini yıkarak, Stein-Hardenberg Reformaları’nın yapılmasına yol açacağına da bakarız.
Her ne kadar bu reformların ...

KAVRAMLAR GÖÇÜ (XIV)
Güvenlik ve ekonomik
Arkaik ekonomi politik döneminde (XVIIInci yy), yani Smith’in ‘Ulusların Zenginliği’ döneminde, zenginliğin, biyolojik bir yapı olan ekonomik vücuttaki ‘kan dolaşımı’ gibi ‘dolandığı’ görüşü egemendi.
Daha sonra ‘para’nın da bir zenginlik aracı olarak benzer bir dolanımı gerçekleştirdiği ileri sürülecektir.
‘Dolanım’ ile ‘üretim’ arasındaki ayırıma ise burada girmenin gereği yok.
XIXncu yüzyıla gelindiğinde, Darwin’in Spencerce yorumuna uygun olarak, ‘güçlü olanın yaşadığı’ bir üretim ve dolanım sözkonusu olacaktır.
Bunun temel mekanizması da, ...

İÇ GÜVENLİĞİ ‘YENİDEN DÜŞÜNMEK’ (V)
‘Yeni Ordu’
Yeni Ordu derken, Jean Jaurès’in l’Armée Nouvelle’inden sözettiğimiz açıktır.
Dahası, varolan askerî sosyoloji yaklaşımlarından ayrı bir ‘askerî sosyoloji’ yaklaşımı.
Çünkü yazarı, daha önce belirttiğimiz gibi, akademik yaşamına Duyumsal Dünyanın Gerçekliği gibi, ‘ampirist’ felsefe teziyle girmiştir.
Ancak gerek Alman Sosyalizminin Kökenleri ve Fransız Devriminin Sosyalist Tarihi gibi araştırmalarıyla ‘Fransız Sosyalizmi’ne katkı yapmış ve genel olarak sosyalizm önde gelen kuramcıları arasında yerini almıştır.
Kuşkusuz, sosyalizm denilince Türkiye’de burun kıvırmayacak insan ...

İÇ GÜVENLİĞİ ‘YENİDEN DÜŞÜNMEK’ (IV)
Ulusalcılık/ Uluslararasıcılık
Türkiye’de ‘milliyetçilik’ denildiginde, ilk önce sosyalist/komünist olduğu varsayılan ‘internasyonalcilik’e karşı olmak anlaşılır.
Oysa, bu konuda belki de ilk kez, hem milliyetçi ve hem de internasyonalist olunabilineceğini Jean Jaurès ileri sürmüştür.
Dahası ne kadar fazla internationalist olunursa o kadar iyi milliyetçi olunabileceğini, hem kuramsal olarak ve hem de kendi kişiliğinde ortaya koymuştur.
Benzer biçimde hem anti-militarist ve hem de ‘ulusal ordu’dan yana olmuştur.
Demek ki, anti-militarist olmak, kimi solcuların ...

İÇ GÜVENLİĞİ ‘YENİDEN DÜŞÜNMEK’ (III)
Asker Ulus
Çoğu kez, hiç çekinmeden “Savaş, politikanın değişik araçlarla sürdürülmesidir” türü ‘genelleme’ler yaparız.
Oysa, yine “savaş, karşı koyacak olan hasıma kendi irademizi zorla kabul ettirmektir” de denilebilir.
Ve bu iki açıklamanın diyalektik olarak çeliştiği ortadadır.
İşte ikinci tümceyi tez olarak koyan Prusyalı Carl Philipp Gottlieb von Clausewitz (1780-1831), sentez olarak o çok bildiğimiz birinci tümceye ulaşmıştır.
1832 yılından buyana, bu genelleme, askerî sosyolojinin (sociologie militaire) temel kavramları arasına girmiştir. ...

İÇ GÜVENLİĞİ ‘YENİDEN DÜŞÜNMEK’ (II)
Fransız ‘Süvari Birliği’ komutanı ne diyordu: İsrail’de 8 Ocak 2017’de kitlelerin üzerine kamyonla yürüyen teröriste kim ateş etti önce?
Silahlı bir turist rehberi.. Sıradan bir asker yurttaş (le citoyen soldat)
Zaten son on yılda, İsrail’de meydana gelen 40-50 olayın % 70’inde bu tür ‘asker yurttaş’ların ‘silahlı’ müdahalesi sonucu olayların büyümesi önlenmiş oldu.
Çekistan’da (Çekya) 10,5 milyonluk toplam nüfus içinde, resmi kolluk kuvvetleri dışında 300 000 kişiye, İsviçre’de toplam nüfusun % ...

İÇ GÜVENLİĞİ ‘YENİDEN DÜŞÜNMEK’
AKP’nin CB’sinin « Kentlerin güvenliğini yeniden düşünmemiz gerekir » türü sözleri, kimi çevrelerde kimi kuşkulara yol açtı.
Hep olduğu üzere, herkes kendince bir yorum getirmeye yöneldi.
Her ne kadar, Dr Recep’in aklından geçeni biz bilmiyorsak da, şu ‘Yeni Güvenlik Anlayışı’ üzerinde dünyada neler oluyor diye bakmamız gerekebilir.
Örnek olsun, Fransa’da ‘Kurmaylık’ gibi, görevdeki subayların eğitildikleri bir ‘Ecole de Guerre’ var.
Ve Rémi Noël adlı bir ‘süvari bölüğü komutanı’nın 2016-2017 yılında hazırladığı ...