News of Tartışma ve Fikir Meydanı

DEVLET ve SERMAYE (X)
Özel/Kamusal
‘Devlet’in tarih boyunca geçirdiği evrime de geleceğiz.
Şu aşamada, özel/kamusal ayırımının niteliğine bakalım.
Yine Galbraith’ten bir alıntı yapılacak olursa, denilebilir ki, büyük sermayedeki ‘işletmecilik mantığı’, geçmişin ‘girişimcilik mantığı’nı aşmıştır.
O nedenle, aklımıza gelebilecek olan herhangi bir ‘işadamı’, özünde, özel sektörün değil, kamu sektörünün bir ajanı, Devlet’in bir ‘taşeron’undan başka bir şey değildir.
Oysa, ‘Devlet’in ‘özerkleşmesi’ nice yıllar boyunca onca mücadeleler sonucunda olabilmişti.
Ancak, Turgut Özal’lı yıllarda, Türkiye’de, devletin şirket gibi ...

DEVLET ve SERMAYE (IX)
Üretim ekonomisi palavrası
Sermaye, kişisel, ulusal ve uluslararası sermaye olarak tanımlanabilir.
Ve çoğumuz, çoğu kötülüğün ‘sermaye’ ya da ‘sermaye düzeni’nden kaynaklandığını düşünmüyor değilizdir.
Ama sermayenin ‘ne’ olduğu konusunda yeterince düşünmediğimiz açıktır.
Kuşku yok ki, para ve para benzerleri, yani ekonomik anlamda ‘para’ edebilecek her şey sermaye olarak tanımlanabilir.
Oysa sermaye, ekonomik anlamda para edebilecek şeylerin ötesinde, ekonomik anlamda para edebilecek ‘herşey’e dönüşmüş bir “toplumsal ilişki” ve daha doğrusu, “belirli bir üretim ...

FINDIKKAFA NE HABER ?
Nasılsın?
Hani ‘Devlet’ine sözettirmeyen, ‘Ordu’suna toz kondurmayan sen.
Her ne olursa olsun, ‘hukuk’tan ayrılmaz, ‘demokratik çerçeve’ içinde kalırdın değil mi?
Eh gözün aydın olsun o zaman.
Sen ‘hukuk’tan ayrılmazdın ama, ‘hukuk’ senden ayrıldı.
‘Demokratik çerçeve’nin ‘çerçevesi’ kırıldı.
Artık, ‘olmaz böyle şey’, ‘hükûmetten rica ediyoruz’, ‘Tanrı aşkına olsun’ gibi ge-ve-ze-lik-lerle ne kendi kendini aldat ve ne de dünya alemi aldattığını san.
Herif ‘savaşını ilan’ı etti bile.
Sabah kapın çalındığında, kapıcı mıdır sütçü ...

DEVLET ve SERMAYE (VIII)
Devlet, semaye ve ulus
Madem ki ‘Devlet’ ve ‘Sermaye’ ilişkisini ele alıyoruz, istesek de istemesek de ‘Devlet-Ulus’ ve ‘Ulusal Sermaye’ konularına değinmek zorunda kalacağız.
O arada, genelgeçer bir kavrammış gibi ‘Ulusal Devlet’ denilmekte ve doğrusunun ‘Devlet-Ulus’ demek olduğunu bilinmeyebilmektedir.
Başlangıçta ‘sermaye’nin ‘Ulusal’lığa yöneldiği bilinmektedir. Hemen hemen hiç bir tarihçi, sermayenin doğar doğmaz ‘uluslararası’ olduğunu ileri sürmemiştir.
Ancak sermaye, daha ilk çağlardan başlayarak, ‘Kent Devlet’lerinde bile, dünyayı ‘feth’edip ona ‘egemen’ olmayı tasarlamamış ...

DEVLET ve SERMAYE (VII)
Para ve kuramı
Herhangi bir ‘kuram’, belli bir soyutlamayla başlar.
Marx da, kapitalizmi incelemesine, basit dolanım (circulation simple) süreciyle başlıyor. ‘Metal para’ ise, tüm parasal ilişkileri açıklayabilcek en iyi ‘soyutlama’ oluyor.
Hem ‘en somut’ ve hem de ‘en soyut’.
Çünkü metal para olarak hem elimizde bulunuyor ve hem de, kapitalizm dönemindeki ‘özgüllük’lerinin tümü bir an için yoksayılıyor.
Borç-alacak ilişkileri gibi karşılıklı yükümlülükler ve onların geçirdiği tarihsel evrime girmenin de zamanı değildir. ...

BEN SİZE BAKTIĞIM ZAMAN
Deniz Baykal’ın kulakları çınlasın.
Kendisine içtenlikle geçmiş olsun diyor, bir an önce sağlığına kavuşmasını diliyorum.
Ancak, bu yazıda, şu günlerde Şaban Tv’de (*), döndürülen on yıl önceki kurultay konuşmasına değineceğim.
Orada, Deniz Baykal, “ben size baktığım zaman” diye başladığı sözlerine; “dünyanın emperyalizme karşı ilk kurtuluş savaşını veren insanları görüyorum” diye devam ediyor.
Şöyle iyi, böyle erdemli insanlarsınız diye devam ediyor.
Başı dik, çalışkan, neredeyse ‘fikri hür irfanı hür’ yurttaşlarsınız diyecek...
Bense, ...

DEVLET ve SERMAYE (VI)
Para’dan Sermaye’ye
Lidyalılar parayı bulmuşlardı ama, para salt dolanım sürecinde kullanılıyor ve henüz üretim sürecine müdahale edemiyordu.
Kent Devlet’lerinin ortaya çıkması ve yine Güney-Doğu Anadolu ve günümüz Suriye, Lübnan ve Filistin devletlerinin topraklarında yaşayan Arameen, Fenike ve Filistin halklarıyla birlikte para yavaş yavaş üretim sürecine girecekti.
Ne var ki, paranın üretim sürecine girmesi kendisinin de bir ‘getirisi’nin olmasıyla mümkündü: faiz
Eski-Yunan Kent Devletlerinden başlayarak, bu faiz, daha doğrusu tefeciliğin toplumsal yaşamı ...

DEVLET ve SERMAYE (V)
Pazar ve Piyasa
Paranın ‘para’ olduğu dönemde, yani henüz ‘kapital’ olmadığı dönemde, kapitalizmin henüz doğmamış olduğu dönemde diyelim, Pazar yok muydu?
Vardı ama, toplumsal yaşama ‘gömülü’ olarak bulunmaktaydı.
Gömülü derken, şimdilerde moda olan ‘ankastre dolaplar’ gibi idi demek istiyorum.
Kaldı ki terim de Karl Polanyi’ye ait (encastré)..
Ancak ‘piyasa’ yoktu.
Aristo’nun öğrencisi olup, tarihin ilk büyük ‘İmparatorluk’unu kuran Büyük İskender (M.Ö 356-323)’in ‘Devlet’i gibi ‘Devlet-İmparatorluk’lar, ancak ve sadece, anakaralararası ticaretin ‘barış ...

DEVLET ve SERMAYE (IV)
Paranın P’si
Şimdilerde ‘paran kadar konuş’ denilen şu ‘Para’nın, ne zaman ortaya çıkmış olduğu ve o gün bugündür insanların biribirlerine hep ‘paran kadar konuş’ mu dedikleri üzerinde düşündünüz mü hiç?
Ya da ‘Karun kadar zengin’ deyimindeki zenginlik.
Deniliyor ki, M.Ö. 1000 ile 500 yılları arasında, yani günümüzden 3000 yıl önce, Anadolu’da bugünün Manisa-Uşak illeri arasında kalan bölgede, Lidya Krallığı vardı ve Lidyalılar altın ve gümüş karışımı bir madenden (elektrum) ilk madeni ...

DEVLET ve SERMAYE (III)
Devlet ve sermaye yazı dizimize devam edeceğiz.
Bu kadar yoğun bir ‘gündem’ içinde, bu denli kuramsal yazıların ne anlamı var diye sorulabilir.
Bir de ‘madalyonun öte yüzü var’ değil mi ama?
Madalyonun öte yüzü bize ‘kuram’ın önemini gösteriyor.
Çünkü ‘kuram’, kuram olabildiği ölçüde, ‘var olanın’, ‘gerçek’in, ‘somut’un betimlemesini veriyor.
Ve salt ‘betimlemek’le yetinmiyor, ‘anlamamızı’ sağlıyor.
Kuşkusuz ‘var olanı’, ‘gerçek’i ve ‘somut’u değiştirmiyor, onun ‘ne’ olduğunu ‘açıklıyor’.
Gündemimizde, diyelim Türkiye’nin ‘eksen kayması’ ...