Madeni 5 lira ile 500 TL'lik bankot geliyor / Levent BULUT
Gönderilme zamanı: Çrş Haz 02, 2021 10:13Döviz kurlarındaki yükseliş, enflasyondaki artış ve TL'deki değer kaybı ile birlikte uzun süredir tedavüldeki paraların kupür büyüklükleri sorun olmaya başlamıştı. Bu nedenle ekonomi çevrelerinde 500 TL'lik yeni bir banknot gerektiği belirtiliyordu. Aldığım duyumlara göre, 500'TL'lik banknotların 2022 yılında tedavüle gireceği iddia ediliyor. Eğer gerçekleşir piyasaya sunulursa mevzuat gereği kağıt 5 liralar madeni paraya dönüşecek. Böylelikle banknotta en yüksek kupür 500 TL olurken en düşük banknot ise 10 TL olacak. Bununla beraber metal 2,5 liralıkların da basılma ihtimali olduğu söylenenler arasında.
*
Peki 500 TL'lik banknotlara ihtiyaç var mı dersiniz? Bence evet var. Enflasyon ve döviz kurlarının arttığı ülkede piyasaya ne kadar düşük banknot sürerseniz sürün er ya da geç büyük kupürlü banknotların basılması kaçınılmaz olur. Çünkü enflasyon arttıkça lira eriyor. Şöyle izah edeyim; hatırlarsanız bugünün en yüksek kupürü olan 200TL'lik banknotlar, 12 yıl önce tedavüle sokulmuştu. Ancak o tarihte alım gücü bugünkünden çok daha yüksekti. Örneğin 2009'da net 527 lira, 13 kuruş olan asgari ücretli bir işçinin maaşı için, 2,5 tanesi yetiyordu. Bu oran günümüzdeki asgari ücrete baktığımızda 200TL'lerden 14 tane gerekiyor. Başka bir örnek daha vereyim. Vatandaş, 2009'da 200 TL ile döviz bürosuna gittiğinde tam 130 dolar satın alırken, bugün itibariyle 23,57 dolar alabiliyor. Görüldüğü gibi geçen zaman içinde değeri ve alım gücü hızla azaldı.
*
İlk zamanlarında ancak büyük ödemelerde kullanılan 200 TL'lik banknotlar gündelik hayatta bugün daha sık kullanılıyor. Zira basıldığı günden bu yana değeri yüzde 70 oranında azalmış durumda. Pazarda bir torba bile doldurmuyor artık. Bu durumda liranın değerini korumakla görevli Merkez Bankası harekete geçti. Piyasada alım gücü düşmüş, 200'lük banknot bolluğunu gören banka, şubat ayında ilginç bir şekilde düşük kupür formülü buldu. MB, bankalara tedavüldeki banknotlara ilişkin gönderdiği açıklamasında, ATM'lerde 5, 10 ve 20 TL'lik banknotlara ağırlık verilmesi gerektiği, 200 TL'lik banknotların verilmemesi gerektiğini ifade etti.
*
Peki neye yaradı?
Alım gücünü mü yükseltti?
Enflasyonu mu düşürdü?
TL'nin değerini mi katladı?
Hayır.
Ee… Madem öyle neden böyle bir karar aldılar dersiniz?
Muhtemelen 200 lira ile bir torbanın dolmayışını, ya da paranın pul olduğu gerçeğinin dile getirilmesini istemediler.
Ama sonuç itibariyle küçük banknotlarla alışveriş yapınca az paraya çok mal alamıyorsun!..
Buldukları formül, aynı mala bir tomar para vermekten başka bir işe yaramadı.
*
Bugün artık iş dünyasında 500'lik banknot dünden daha çok zikrediliyor.
Kısacası yüksek enflasyonla alım gücü eriyip pula dönüşen 200 TL'nin en yüksek banknot olduğu günleri sayılı. 500 liralık banknotları yeni yıl itibariyle görmemiz ise kuvvetle muhtemel.
GEÇEN YİNE BÜYÜYORUZ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2021'in ilk çeyreğinde yüzde 7 büyüdü. Sanayi Bakanı Twitter hesabından büyümeyi, "Devam eden pandemi şartlarına rağmen Türkiye ekonomisi 2021 yılı ilk çeyreğinde yüzde 7 büyümeyi başardı. Hedefimiz üreterek sağlıklı büyümek!" sözleri ile değerlendirirken, Ticaret Bakanı ise"Sevindirici bir gelişme. İhracatımız, büyümenin lokomotifi olmaya devam ediyor. Bu başarıda emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz." dedi.
Vallahi ne yalan söyleyeyim, yabancı yatırımcı gelmiyor, var olanlar yatırım yapmıyor. Özelleştirmelerden ve toplanan vergilerden gelen paralar betona gömülüyor. Tarımda kendi kendine yeten ülkeler arasındayken "paramız var ki alıyoruz" söylemiyle ithalat teşvik ediliyor. Üretim yapılmıyor, çiftçinin malı depoda, tarlada kalıyor. Kredi kuruluşları not yükseltmiyor. Borç bulamıyorsun. Üstüne bir de meydanlarda atar gider yapıp yalnızlaşıyorsun. Ve böyle bir ülke için büyüyor diyorsun.
*
Ama gel gör ki toplum bu rakamlara inanmıyor. Keza denildiği gibi büyüyor olsak toplumun her kesiminde hissedilirdi. Ne diyeyim, istihdam yok, her şeyin fiyatı artıyor, alım gücü geriliyor. Buna rağmen TÜİK veriline göre büyüdük diye övünüyorlar. Böyle bir ülke büyüse büyüse dikine değil enine büyür. E, o zaman bu büyük başarıda (!) emeği geçenleri tebrik ederim!
*
Peki 500 TL'lik banknotlara ihtiyaç var mı dersiniz? Bence evet var. Enflasyon ve döviz kurlarının arttığı ülkede piyasaya ne kadar düşük banknot sürerseniz sürün er ya da geç büyük kupürlü banknotların basılması kaçınılmaz olur. Çünkü enflasyon arttıkça lira eriyor. Şöyle izah edeyim; hatırlarsanız bugünün en yüksek kupürü olan 200TL'lik banknotlar, 12 yıl önce tedavüle sokulmuştu. Ancak o tarihte alım gücü bugünkünden çok daha yüksekti. Örneğin 2009'da net 527 lira, 13 kuruş olan asgari ücretli bir işçinin maaşı için, 2,5 tanesi yetiyordu. Bu oran günümüzdeki asgari ücrete baktığımızda 200TL'lerden 14 tane gerekiyor. Başka bir örnek daha vereyim. Vatandaş, 2009'da 200 TL ile döviz bürosuna gittiğinde tam 130 dolar satın alırken, bugün itibariyle 23,57 dolar alabiliyor. Görüldüğü gibi geçen zaman içinde değeri ve alım gücü hızla azaldı.
*
İlk zamanlarında ancak büyük ödemelerde kullanılan 200 TL'lik banknotlar gündelik hayatta bugün daha sık kullanılıyor. Zira basıldığı günden bu yana değeri yüzde 70 oranında azalmış durumda. Pazarda bir torba bile doldurmuyor artık. Bu durumda liranın değerini korumakla görevli Merkez Bankası harekete geçti. Piyasada alım gücü düşmüş, 200'lük banknot bolluğunu gören banka, şubat ayında ilginç bir şekilde düşük kupür formülü buldu. MB, bankalara tedavüldeki banknotlara ilişkin gönderdiği açıklamasında, ATM'lerde 5, 10 ve 20 TL'lik banknotlara ağırlık verilmesi gerektiği, 200 TL'lik banknotların verilmemesi gerektiğini ifade etti.
*
Peki neye yaradı?
Alım gücünü mü yükseltti?
Enflasyonu mu düşürdü?
TL'nin değerini mi katladı?
Hayır.
Ee… Madem öyle neden böyle bir karar aldılar dersiniz?
Muhtemelen 200 lira ile bir torbanın dolmayışını, ya da paranın pul olduğu gerçeğinin dile getirilmesini istemediler.
Ama sonuç itibariyle küçük banknotlarla alışveriş yapınca az paraya çok mal alamıyorsun!..
Buldukları formül, aynı mala bir tomar para vermekten başka bir işe yaramadı.
*
Bugün artık iş dünyasında 500'lik banknot dünden daha çok zikrediliyor.
Kısacası yüksek enflasyonla alım gücü eriyip pula dönüşen 200 TL'nin en yüksek banknot olduğu günleri sayılı. 500 liralık banknotları yeni yıl itibariyle görmemiz ise kuvvetle muhtemel.
GEÇEN YİNE BÜYÜYORUZ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2021'in ilk çeyreğinde yüzde 7 büyüdü. Sanayi Bakanı Twitter hesabından büyümeyi, "Devam eden pandemi şartlarına rağmen Türkiye ekonomisi 2021 yılı ilk çeyreğinde yüzde 7 büyümeyi başardı. Hedefimiz üreterek sağlıklı büyümek!" sözleri ile değerlendirirken, Ticaret Bakanı ise"Sevindirici bir gelişme. İhracatımız, büyümenin lokomotifi olmaya devam ediyor. Bu başarıda emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz." dedi.
Vallahi ne yalan söyleyeyim, yabancı yatırımcı gelmiyor, var olanlar yatırım yapmıyor. Özelleştirmelerden ve toplanan vergilerden gelen paralar betona gömülüyor. Tarımda kendi kendine yeten ülkeler arasındayken "paramız var ki alıyoruz" söylemiyle ithalat teşvik ediliyor. Üretim yapılmıyor, çiftçinin malı depoda, tarlada kalıyor. Kredi kuruluşları not yükseltmiyor. Borç bulamıyorsun. Üstüne bir de meydanlarda atar gider yapıp yalnızlaşıyorsun. Ve böyle bir ülke için büyüyor diyorsun.
*
Ama gel gör ki toplum bu rakamlara inanmıyor. Keza denildiği gibi büyüyor olsak toplumun her kesiminde hissedilirdi. Ne diyeyim, istihdam yok, her şeyin fiyatı artıyor, alım gücü geriliyor. Buna rağmen TÜİK veriline göre büyüdük diye övünüyorlar. Böyle bir ülke büyüse büyüse dikine değil enine büyür. E, o zaman bu büyük başarıda (!) emeği geçenleri tebrik ederim!