GuncelMeydan

Marshall Planı ve NATO İle İşgal Edilen Türkiye -1

Marshall Planı’nın mimarı, ABD’nin eski Dışişleri Bakanlarından G. C. Marshall’dır. Marshall, I. Dünya Savaşı sonrasında Fort Benning Georgia’da ki Piyade Eğitim Okulu’nun komutan yardımcısı olmuştu. Okulun eğitim yöntemlerinde de değişiklikler yapan Marshall, II. Dünya Savaşı’nda öne çıkan bir çok generali derinden etkilemiştir.

Başkan Franklin Delona Roosvelt’in (1932-1945) Genelkurmay Başkanlığı’na getirdiği Marshall, Kasım 1945 de Başkan Harry S. Truman (1945-1953) tarafından Dışişleri Bakanı (1947-1949) yapıldı.

Marshall, Dışişleri Bakanlığına atanınca, dışişleri ekibini Avrupa’nın ekonomik iyileşmesi konusunda bir program oluşturmakla görevlendirmişti. Dışişleri Bakan Yardımcısı Dean Acheson, Avrupa Ekonomik Programı Direktörü ve aynı teşkilatın Avrupa temsilcisi Averall Harriman ve Senatör Arthur Vandenberg ile birlikte sunulan taslak planı bizzat gözden geçirmiştir.

Marshall ekibince hazırlanan ve Avrupa’nın (Türkiye ve Yunanistan dahil) ekonomik kalkınması için yardım gerekliliğini savunan ve tarihe Marshall Planı olarak geçecek olan planın ana hatları, 5 Haziran 1947 tarihinde Harvard Üniversitesi mezunlarına yaptığı bir konuşma ile Marshall tarafından şöyle ortaya konulmuştur.

“ABD’nin ekonomik ilişkilerinin dünya çapında yeniden normalleşmesi için elinden gelen her türlü yardımı göstermesi zorunluluğu mantığın gereğidir; Aksi taktirde hiç bir şekilde barış ve istikrarı temin edemeyiz. Politikamız belirli bir ülke veya doktrini değil, açlık, yoksulluk, umutsuzluk ve kaosu hedef almıştır. Amacı, içinde özgür ekonomilerin var olabileceği siyasi ve sosyal şartların oluşmasına izin verecek bir iş ekonomisini canlandırmaktır.”

Politikbilimci Dr. Holly Sklar, Marshall Planı’nın bu yönünü şöyle ortaya koymuştur; “ABD, demokrasi cephaneliğinden Sovyetler Birliği dahil olmak üzere Avrupalı müttefiklerine uzun vadeli ödeme koşuluyla savaş malzemesi vermeye başlamıştır. Bu politikayla bu ülkeleri büyük bir borç bataklığına sokmuştur.”

Gerçekten de Birleşmiş Milletlerde SSCB delegesi Visinski’nin tespitine göre “Marshall Planı başka bir silahtır.” BM Genel Kurul toplantısında 18 Eylül 1947’de SSCB adına söz alan Visinskinin bu sözleri bu planın hükümlerinin uygulanmasından sonra anlaşılmıştır. Doğrusu Visinski’nin planı okuduktan sonra önemli bir gerçeği dile getirdiğini kabul etmek gerekir.

Truman Doktrini, temelinde ABD’nin milletler arası işbirliği ve BM’nin müşterek hareketler prensibini terk etmekte olduğunu ifade eder. Marshall Planı başka bir siyasi silahtır. Bu Truman Doktrininin Avrupa’ya uygulanmış şeklidir.

Marshall Planı’nın hakiki manası, Avrupa’nın iktisaden ABD’nin tahakküm altına girmesi ve Avrupa memleketlerine siyaseten müdahalesidir. Marshall Planı, her ne kadar bir yardım planı olarak sunulmuşsa da plan bir borç verme –borçlandırma planıdır. Ülkeleri borçlanma bataklığına sürerek teslim alma planıdır.

George Catlett Marshall, 31 Aralık 1880’de Uniontown - Pensilvania’da dünyaya geldi. Babası kömür tüccarı idi. 1901’de Virginia Harp akademisinden mezun olduktan sonra, piyade teğmeni rütbesiyle ilk görev yeri Filipinlerdi. Tarihçi ve biyografi uzmanlarına göre, ileride yükselmesini sağlayacak disiplinli çalışma alışkanlığı ve diğer komutanlık vasıflarını burada edindi.

1.Dünya Savaşı’nda Birinci Ordu’nun Harekatlar Kumandanı olan Marshall,1918’de ki Meuse-Argonne taarruzunun hazırlıklarına katkısı ile ünlendi.

Marshall 1938’de Savaş Bakanlığı’nın Savaş Planları Daire Başkanlığı’na getirildi. Başkan Franklin D. Roosvelt tarafından

1939 başlarında Genel Kurmay Başkanlığı’na aday gösterilen Marshall, bu göreve iki ay vekaleten baktıktan sonra Nazilerin Polonya’yı işgal ettikleri 1 Eylül 1939 tarihinde ABD’nin Genelkurmay Başkanı oldu. Marshall’ın o dönem kuvvetle savunduğu Nazilere karşı Manş Denizi üzerinden yapılacak müttefik harekatı fikri, 6 Haziran 1944’deki Normandiya çıkarması ve Batı Avrupa’nın kurtarılması ile sonuçlandı

Roosvelt ısrarla kendisini Washington’a isteyince Avrupa’daki Müttefik Kuvvetlere, Dwight Einshower’in komuta etmesini öneren Marshall, Kasım 1945’de 65 yaşında Genelkurmay Başkanlığından emekli oldu.

Ordudan ayrılmasından bir kaç gün sonra Başkan Harry Truman, Marshall’dan özel temsilci olarak Çin’de ki kanlı iç savaşta arabuluculuk yapmasını ister. Savaşı sona erdirmese de Truman, Marshall’a Dışişleri Bakanlığını teklif eder. Senatonun onaylamasından sonra Marshall, Amerika’nın ilk asker kökenli dışişleri bakanı oldu.

Sağlık nedeniyle iki yıl sonra bakanlıktan ayrılan Marshall, 1950 yılında Kore Savaşı patlak verince Truman, Marshall’ı Savunma Bakanı yapmıştır. Buradaki yıllarında orduyu büyütmüş ve NATO’nun oluşturulmasına katkıda bulunmuştur.

Aralık 1953 de Avrupa’nın ekonomik rehabilitasyonuna katkılarından dolayı Nobel barış ödülünü alan Marshall bu ödülü alan askerdir.

Büyük işadamı Baruch’a göre “ ilk global stratejist “ olan Marshall, 5 Haziran 1947’de Harvard Üniversitesinde yaptığı konuşmasında “Kavgamız, açlık, yoksulluk ve umutsuzluk iledir” diye sunduğu planın uygulanmasının sonuçları olarak halkları, açlık, yoksulluk ve umutsuzluğa mahkum eden adam olarak tarihe geçti.

---

Kaynakça:
Bilbilik, Erol, İşgal Örgütleri, Asya Şafak yayınları, İstanbul Mart 2007.
Holden, Jeanne, General Marshall, Amerikan Basın ve Kültür Merkezi Haber Dergisi, Ankara, Kasım-Aralık, 1977.

Erol BİLBİLİK, 27 Mayıs 2013
Güncel Meydan