Demaşko ve Çağdaş Suriye’de Milli Eğitim

Arabistan yarım adasının Hijaz (Mekke-Medine) bölgesinde yaşayan topluluk sağa (yamin) veya Güneye mütekabil eden coğrafya’ya Yemen adını vermişlerdir. Şam şimal, şimal sola veya Kuzeye düşen bölge demektir. Şami Kuzeyli demektir. Ürdünlü, Suriyeli, Filistinli, İsrailli, Iraklı, İranlı, Anadolu’nun Türkü, Kürdü, Arabı, Süryanisi, Ermenisi, Çerkezi Şamidir. Şam (Kuzey) coğrafyasının kalbi Demaşko veya Demaskodur. De-misko (misk gibi) medine (medeniyet-kent) bugün Suriye’nin başkentidir. Hulasası, Şam bir coğrafyanın adıdır ve bu isim, coğrafyamızın merkezinde olan Suriye’nin başkenti Demaşk veya demask (Damascus) ile özdeşleşmiştir.

Suriye sur yapan ilk uygar toplulukların yurdudur. Suri, surun arkasında yaşayan ve oradan gelen zat demektir. Suriyeli, Asur, Aşur, Assyrian, el-Suri termonolojileri aynı muhtevaya atıfta bulunur. Aralarında hiçbir fark yoktur. Lakin, birileri, Batı’nın sömürgeci mefhumuna uygun olarak saçma-sapan farklı anlamlar yüklemiştir. “Güçlü” Batı “bilen” Batı dır. Batı “üniversiteler” ve “bilim” diyarıdır. Yerli alimlerimiz, büyük oranda, Batı’nın tedavüle soktuğu terimlere ve açıklamalara sazan balıkları gibi atlamışlardır. Aynen, Sami ve Hint-Avrupalı sosyo-etnik bilim dışı palavraları da zihinlerimize enjekte ettikleri gibi. Milli karekterini kaybeden toplumlar önce kimliklerini sonra benliklerini daha sonra kişiliklerini kaybeder soysuzlaşırlar. Atalarının mirası olan zengin medeniyetleri Batı’nın izahları ile papağan gibi aktarmaları normalleşir.

Bu bağlamda, Suriye eğitim sisteminin en belirgin özelliği, Şam coğrafyası tarihini Aramice-Süryanice kaynaklardan birebir elde etme ve öğrenme olanağını talebelerine sunabilmesidir. Batı’nın bütün akademik olanaklarından da yararlanması bilen Suriye, bu bilimsel verileri sahip olduğu potansiyel ile yoğurmakta milli terbiyesinin iskeletini oluşturmasını bilmiştir. Aramice, Doğu coğrafyası toplumlarının ilim ve diplomasi lisanıdır. Bütün kutsal kitapların yazıldığı ve istisnasız bütün peygamberlerin kullandığı dildir. Bu tarihi lisan bugün halen Suriyenin bir kaç kazası ve köyünde tedavüldedir. Suriye Yüksek Eğitim Bakanlığı Aramicenin korunması ve yaygınlaştırılması için 2004 tarihinde Demaşk (Şam) başkentinin 60 km güney batısına düşen ve halen Aremice konuşan Malula kazasına Aramice Eğitim Enstitüsünü kurmuştur.

Milli eğitim, uygarlığın gücünü yaratan en önemli unsurdur. Bundan yoksun kalanlar gücün uygarlığının ancak feleğinde yaşarlar. Suriye eğitim sistemi, bütün eksikliklerine rağmen, genel karakteristik özelliği ve niteliği ile bu feleğin tekerine çomak sokan ana unsurdur.

---

Prof. Dr. Mehmet YUVA, 30 Mayıs 2012