26. yılında kanlı 20 Ocak katliamı


Azerbaycan’ın egemenliği ve toprak bütünlüğü için mücadele tarihine kahramanlık sayfası olarak yerini almış 20 Ocak 1990 tarihinde Bakü’nün cadde ve meydanlarında bir araya gelerek tepkisini dile getiren Azerbaycan halkı sabır ve metanet sınavından geçmişti.

O gün Bakü’yü dört bir yandan kuşatan Sovyet ordusu tankları Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü ve bağımsızlığı talebiyle meydanlara dökülen büyük halk kitlelerine ağır makineli silahlarla saldırmış ve kanlı bir katliam gerçekleştirmişti. 19 Ocak tarihini 20’sine bağlayan gecede Bakü sokakları büyük bir gürültü ile uyanırken, masum halk Sovyet Silahlı Kuvvetleri’nin ağır silahlarına karşı ellerinde ne varsa karşı koymaya çalışmışlardı.

35 bin kişilik ağır zırhlılarla donatılmış “Alfa” birlikleri ve “DTK-a” diye isimlendirilen tahribat eğitimli askerlerle hücuma geçilmişti. Bakü Özgürlük Meydanı’nda 2 gün süren kadın, çocuk ve yaşlıların çoğunlukta olduğu masum bir kitleye katliam uygulanırken, uluslararası toplum film seyreder edasında yaşanan katliamlara kayıtsız kalmıştı.

Öfkelenen geniş halk kitlelerine yönelen Sovyet ordusu savaş birlikleri Azerbaycan’da benzeri görülmemiş bir faciaya yol açtı. Katliamın yaşandığı günlerde kendi ülkesinin, halkının özgürlüğünü, şeref ve haysiyetini her şeyin üstünde tutan vatan evlatları canlarını vererek şehitlik mertebesine eriştiler.

Büyük kayıplarla, masum insanların öldürülmesi ile sonuçlanan 20 Ocak faciası, Sovyet yönetiminin Azerbaycan’a karşı izlediği gaddar politikalar daha fazla dayanamayan ve bağımsızlığına erişmek isteyen Azerbaycan halkının mücadeleciliği ve yenilmezliğini gösterdi.

Resmi bilgilere göre 20 Ocak Bakü Katliamı’nda aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 150’ye yakın sivil katledildi, 612’si ise ağır yaralandı. 21 Ocak ve sonrasını izleyen günlerde Sovyet ordusu Azerbaycan’ın Gence, Lenkeran şehirleri ve diğer bölgelerinde 15 Azerbaycan vatandaşını daha katletti.

Kanlı 20 Ocak Katliamı’nın üstünden 26 yıl geçti. Azerbaycan halkı her yıl 20 Ocak tarihinde, şehitlerini derin hüzünle anmaktadır. 20 Ocak sadece Azerbaycan’ın değil, aynı zamanda Türk Dünyası ve insanlık tarihinin kara bir sayfası olarak hafızalara kazınmıştır. 20 Ocak Azerbaycan halkının tarihinde sadece ağıt ve acı ile hatırlanacak bir gün değil, aynı zamanda şan ve şeref günüdür. Unutmayalım ki o gün sokaklara dökülen şehit kanları bir anlamda Azerbaycan’ın özgürlüğünü de temsil etmektedir.

Bakü’nün en yüksek noktalarından birinde konuşlanmış ve her bir Azerbaycanlı için ayrı bir öneme sahip olan Şehitler Hıyabanı’nı her yıl 20 Ocak tarihinde binlerce insan ziyaret eder, vatanın özgürlüğü uğrunda hayatlarını kaybetmiş vatan evlatlarının aziz hatırasını ihtiramla yad eder. Yıllar geçecek, nesiller değişecek, lakin vatan evlatlarının hatırası yüreklerde ebediyen yaşayacaktır.

20 Ocak katliamında hayatını kaybedenler başta olmak üzere bütün şehitlerimize Tanrı’dan rahmet diliyoruz.

Faik BAĞIROV, 19 Ocak 2016
Azerbaycan Cumhuriyeti Türkiye Büyükelçisi