
Eyalet sistemini kullanan Osmanlıya özgü bölge (istinaf) mahkemeleri, Cumhuriyetin kuruluşunda şeri mahkemelerle birlikte kaldırılmıştı ama AB dayatması ve parasıyla yeniden geri döndü! İlki Diyarbakırda açılan mahkeme 9 ilde daha kurulacak. Seçilen iller, Özalın öncülüğünü yaptığı eyalet merkezleriyle örtüşüyor.
Ellerini çabuk tutup 2 yıl önce bitirdiler!..
İstinaf Mahkemelerinin yeniden kurulması için kesenin ağzını açan AB, Diyarbakırdaki binanın yapımı için 7 milyon 284 bin euro verdi. 2010 yılında bitirilmesi planlanan bina ay sonunda hizmete girecek. Anlaşılan birilerinin acelesi var.
Yeniçağ böyle duyurmuştu
Yeniçağ, istinaf mahkemelerinin ne anlama geldiğini ve neden kurulmak istendiğini, 7 Eylül 2007 tarihli sayısında böyle vermişti.
AB parasıyla mahkeme
Türkiyenin altını oymaya çalışan Avrupa Birliğinin 7 milyon 284 bin euro hibede bulunduğu Diyarbakır Bölge İstinaf Mahkemesi inşaatı tamamlandı.
Gazetemizin geçen yıl manşetinden duyurduğu projesini ABDnin yaptığı parasını ABnin verdiği Diyarbakırdaki istinaf mahkemesinin binası hizmete girmeye hazır. Türkiyenin 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından ortaya atılan, daha sonra Kenan Evren ve Süleyman Demirel tarafından da savunulan; ülkenin eyaletlere bölünmesi düşüncesi, AKP iktidarı döneminde hayat buluyor. Osmanlı Devleti zamanında kurulan, Cumhuriyetin hukuk devrimi kapsamında şeri mahkemelerle birlikte ortadan kaldırılan İstinaf Mahkemeleri geri dönerken, konu geçtiğimiz yıl adli yılın açılışın töreninde gündeme gelmişti. Eski Yargıtay Başkanı Osman Arslan, İstinaf Mahkemeleri kaldırıldıktan sonra yeniden kurulması için tartışmaların başladığını, kanun koyucunun, bunların gerekli olduğu sonucuna vararak, 5235 sayılı Bölge (İstinaf) Adliye Mahkemeleri Kanununu kabul ettiğini ve Kanunun 1 Haziran 2005te yürürlüğe girdiğini söylemişti.
Hedef 2010 yılı
Kanun uyarınca, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından 9 bölgede Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf Mahkemesi) kurulmasına karar verildiğini anımsatan Arslan, Bölge Adliye Mahkemeleri kurulduğuna göre, bundan sonra yapılacak iş bu mahkemelerin sorunsuz olarak faaliyete geçirilmesi ve adalet hizmetine yararlı olması için gerekenlerin yapılmasıdır. Bölge Adliye Mahkemelerinin başarılı olması ve beklentilere yanıt vermesi, Yargıtayın batıda olduğu gibi hukuki denetim yapmasına ve içtihat mahkemesi olarak çalışmasına olanak sağlayacaktır. Alt yapının oluşturulması için bu mahkemelerin 1 Haziran 2010da faaliyete geçirilmesi uygun olacak diye konuşmuştu. Arslan, Bölge Adliye Mahkemelerinin temel amaçlarından birinin, ilk derece mahkemeleri ile yüksek mahkeme arasında süzgeç görevi yapması olduğunu sözlerine eklemişti. Diyarbakırda AB parasıyla kurulan mahkeme yeni kurulacaklara model olacak. Türkiyenin altını oymaya çalışan Avrupa Birliği (AB) Diyarbakır Bölge İstinaf Mahkemesi inşaatı için 7 milyon 284 bin euro hibede bulundu. Temeli 1 Ocak 2007de Diyarbakırda atılan mahkeme binası tamamlandı. Hiçbir bölgede mahkeme inşaatına başlanmadığı halde Diyarbakıra öncelik tanınması kafaları karıştırırken, Avrupa Birliğinin, Türkiyenin üniter yapısını çökertmek için bölgesel ayrışmaları körüklediği, adli ve idari yargı yapılanmasındaki etkinliğini de artırdığı yorumları yapıldı. Yeni sistem, Ankara ve Erzurumda da kurulacak üç pilot mahkemeyle çalışmaya başlayacak.
Sağlanan destek
Avrupa Birliği, mahkemelerin finansmanı için önemli ölçüde destek veriyor. İlk üç mahkemenin 30 milyon euroyu bulması beklenen bina bedellerinin yüzde 75ini AB, gerisini Adalet Bakanlığı karşılıyor. Projeyi Adalet Bakanlığı görevlisi hakimler ve teknik personel hazırladı. ABnin onayını aldı. Mimari projeler, Adalet Bakanlığının inşa edeceği yeni binalara örnek olacak. Üç pilot binanın ihale sözleşmeleri 10 Ocak 2007de imzalandı.
Evren de savunmuştu
Türkiyenin 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren de, eyalet sistemine geçmesi gerektiğini söylemişti. Evren, yaklaşık bir hafta önce yaptığı açıklamada, ülkenin 8 eyalete bölünebileceğini belirterek, bu eyaletleri Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Erzurum, Diyarbakır, Eskişehir, Trabzon olarak sıralamıştı. Muğla Cumhuriyet Başsavcısı Mehmet Yurtseven, Kenan Evrenin Türkiye 8 eyalete bölünebilir şeklindeki sözleriyle ilgili ilgili birimlere talimat vererek, inceleme başlatmıştı.
Çölaşan da yazmıştı
Emin Çölaşan, gazetemizin 7 Eylül 2007 yılında manşetinden verdiği haberi ertesi günkü Hürriyet gazetesindeki köşesine taşımıştı. Çölaşan, yazısında şunlara yer vermişti: Sevgili okuyucularım, dünkü Yeniçağ Gazetesinde tüyleri ürperten fotoğraflı bir haber vardı. Gazete bunu haklı olarak AB finansmanlı eyalet temeli başlığıyla vermişti ve alt başlık şöyleydi: AKPnin ABye verdiği eyaletleşme taahhüdünün harcı Diyarbakırda atıldı. Finansmanını ABnin sağladığı istinaf mahkemesinin inşaatı sürüyor. Şimdi inşaatın önünde dikili duran koskoca tabelada neler yazdığını görelim: Diyarbakır İstinaf Mahkemesi Binası İnşaatı. Construction of Court of Appeal Building Diyarbakır. Hibe sözleşme bedeli: 7 milyon 284 bin euro. Financed by (parayı veren) European Union. (AB) Faydalanıcı: T.C.Adalet Bakanlığı. Republic of Turkey, Ministry of Justice..."
