ABD kırk yıldır dünyayı bir kâğıtla sömürdü

ABD ekonomisinde yaşanan her olay, bütün ülkeleri ve hatta dünyanın 7 milyar nüfusunun tamamını ilgilendiriyor. Zira ABD Doları aynı zamanda dünya parasıdır.

Çin’in, çoğu dolar olan döviz rezervi 3 trilyon doları aştı. Japonya’nın 1.1 milyar dolar döviz rezervi var. Dolarlar kâğıt mertebesine düşerse, Çin’in hali ne olur? Bu nedenledir ki, Çin bu defa, yeni bir dünya parası istiyor. Standart and Poor’s, ABD’nin kredi notunu düşürürken, Çin’in tepkisini de gerekçe olarak gösterdi.

Bugün dünyada neler olduğunu ve nedenlerini daha iyi anlayabilmemiz için, geçmişe bakmak zorundayız.

Birinci Dünya Savaşı’na kadar, Avrupa ve ABD’de tek metal sistemi olarak bilinen “Altın Standardı” veya “Altın Sikke Sistemi” uygulandı. Altın sikke sisteminde, altın madeni paralar ödeme aracıdır. Bunun yanı sıra her zaman altınla değiş-tokuş edilebilen banknotlar da tedavülde yer alır. Bu düzen 1944 yılına kadar sürdü. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, uluslararası ticaretin gelişmesini sağlamak için dünya ülkeleri, 1944 yılında toplantının yapıldığı ABD kasabasının adıyla anılan ve “Bretton Woods Sistemi” denilen “Altın Kambiyo Sistemine” geçti. Bu sistemde bir ons altının fiyatı 35 ABD Doları idi. ABD, 1971 yılına kadar 35 dolar getirene bir ons altın vermeyi taahhüt etmişti. Ne var ki ‘Petrol Krizi’ ile birlikte, 1971’de ABD’nin doların altın ile olan bağını kestiğini ilan etmesiyle bu sistem son buldu. Bütün dünya ülkelerinin Bretton-Woods’ta aldığı kararı, ABD tek taraflı kaldırdı.

ABD’nin bu kararından sonra, 1971’e kadar 35 dolar olan bir ons altın, 1974 yılında 400 dolara yükseldi. O günden beridir, dünya bir kâğıt banknot üstünde duruyor... Ve bugün bu kâğıttan şato sallanmaya başladı.

Özetle, ABD 1971 yılından bugüne kadar, 40 yıldır, kendi bastığı dolarlarla dünyayı sömürdü. Bugün 7 milyar insan ABD’nin 40 yıllık sömürü düzeninin maliyetini daha çok çekmek gibi bir riskle karşı karşıyadır.

İşte Çin’in isyanı bu nedenle ortaya çıkmıştır.

ABD, yalnızca bir banknota dayanarak ekonomik sömürü düzenini devam ettirmek için dünya jandarmalığını da yapıyor.

Aşağıdaki sorunlara bağlı olarak Standard and Poor’s ABD’nin notunu düşürdü...

• ABD bütçe açığı, 2011 yılı için GSYH’nin yüzde 10’u dolayındadır. Bütçe açıklarında, ABD sosyal güvenlik harcamaları (2.7 trilyon dolar) Irak ve Afganistan (1.3 trilyon dolar) etkili oluyor.

• Standard and Poor’s kamu harcamalarındaki kesintinin 4 trilyon olması gerektiğini savunuyor.

• ABD borç yükü yüksektir. Standard and Poor’s 2012’de ABD’de kamu borçlarının GSYH’ya oranının yüzde 85’e çıkacağını açıkladı.

• Nihayet bir gerekçe de iç politika çıkmazı, dolarda derin dalgalanma yaratmasıdır.

Etkileri ne olur?

ABD daha pahalı borçlanır, Doların rezerv para özelliği yıpranır... Mamafih Çin, dolar ve euro yerine yeni bir global para birimi istiyor.

Merkez bankalarının rezerv olarak altın talebi artar.

ABD’ye yabancı sermaye girişi olumsuz etkilenir.

Daha da önemlisi, yeni bir dünya ekonomik düzeni kurulmasının bir başlangıcı olabilir.


Esfender KORKMAZ, 09 Ağustos 2011