Ağrıya "Acılı" Çözüm

Dişçide uyuşmuş ağzınızdan akan salyalar, çıktığınızda da gülmemeye özen göstererek gizlemeye çalıştığınız çarpılmış ağzınız, ağzınızın içinde bir zamanlar diliniz olarak bildiğiniz, yarı var yarı yok bir şekilsiz cisim... Tüm bu tuhaf duyumların sorumlusu, dişçinin ağzınıza uygulamış olduğu “lokal anestezik”, yani bölgesel uyuşturucu madde. Bunların çoğunun işleyişi, sinir hücrelerindeki sodyum kanallarını kapamak biçiminde. Bu kanallar, hücre yüzeyinde yer alan ve iyonların hücre içine geçmesine izin veren delikler. Sinir hücrelerinin birbirleriyle iletişim kurmada kullandıkları elektrik uyarılarını sağlayan, bu iyon geçişi. Ne var ki sodyum kanallarının kapanması, yalnızca ağrıyla ilgili sinir liflerini değil, dokunma duyusu ve hareketle ilgili olanlarını da baskılıyor.

İşte size ağzınızdan akan o salyaların, çarpılmış ağzınızın gerekçesi…

ABD’deki Harvard Tıp Okulu’ndan bir araştırma grubu, bu nedenlerle yalnızca ağrıyla ilgili sinir hücrelerini hedef alabilecek bir ağrı kesme yöntemi arayışı içinde.

Araştırmacıların son çalışmalarında ele aldıkları “kapsaisin” maddesiyse, acı bibere acısını veren bileşik olması bakımından, aslında hiç de uygun bir aday gibi görünmese bile, eklem sertliği ve ağrıları için üretilen bazı merhemlerin bileşiminde bir süredir yer alıyor. Ağrıya duyarlı sinir hücrelerinin yüzeyindeki “TRPV-1 kanalları”na bağlanıp onları açan ve iyonların içeri boşalmasına (yani sinir iletimine) izin veren kapsain, bu açıdan anestezik maddelere zıt etki yapıyor gibi görünse de, araştırmacılar, açılan deliğin normalden çok daha geniş olduğunu farkediyorlar. Hatta o kadar geniş ki, başka bir maddenin; bu durumda bir anestezik maddenin de geçmesine izin verecek ölçüde! Bu fikri sınamak için kullandıkları bir lokal anestezik olan QX-314 de, benzerleri gibi sodyum kanallarını kapama özelliğine sahip; ancak yalnızca hücrenin içine girmesi koşuluyla; ki, bunu da tek başına yapamıyor.

Araştırmacılar, farelerde tek başına uygulanan QX-314’ün ağrı dindirmedeki yetersizliğini saptadıktan sonra, aynı maddeyi farelere yeniden, ama bu sefer hemen ardından kapsain de vererek, bu ikilinin birlikte oldukça etkili olduğunu görmüşler. Henüz insanlardaki etkisi kanıtlanmamış olsa da bu yeni yaklaşımın, uygulanabilir olması durumunda çok yararlı olabileceği düşünülüyor; özellikle ağrının, kişiye uyuşma bedeli ödetmeden dindirilmesi isteniyorsa. Akla ilk gelen örnek, doğum. Bir de tabii, dişçi koltuğu!