Amasya Tamimi’ni dünyaya duyuran telgrafçı Erden’in notları ve ifadelerini torunu Turgut Fethi anlattı

‘O günleri hayal bile edemezdim’

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesi olarak nitelendirilen 21-22 Haziran 1919’da yayımlanan Amasya Tamimi’nin bugün 89. yıldönümü.

Maddelerden biri “özgürlük, bağımsızlık ve ulusal egemenlik”tir. Amasya Tamimi’nin isimsiz kahramanlarından biri de telgraf memuru Abdurrahman Rahmi Erden’dir. O, daha bir Osmanlı memuru iken Mustafa Kemal’in ulusal kurtuluş hareketinin önemini kavramış ve Mustafa Kemal’in sadık bir yandaşı olmuş ve Amasya Tamimi’nin gerek Osmanlı Sarayı’na ulaştırılmasında ve gerekse dünyaya duyurulmasında önemli sorumluluklar üstlenmiştir. Mustafa Kemal’i Amasya’ya gelişinde karşıladıkları için işten atılanlar arasında yer alan Erden, o günleri şöyle anlatıyor: “Suçumuz ne idi. Mesleki bir kusurumuz yoktu, vazifemizi azami titizlikli yerine getiriyorduk. Sonrasında Mustafa Kemal ‘Onlar kovdu ise ben de yerinizde bırakıyorum. Vazifenize devam edin’ dedi. Mustafa Kemal Paşa’nın karşılanışını akşam eşime anlatırken onunla on beş gün beraber olabileceğimi hayal bile edemezdim.”

Amasya Tamimi’ni ve telgraf memuru Abdurrahman Rahmi Erden’i, oğlu gazeteci-yazar Turgut Fethi ile konuştuk:

- Amasya Tamimi’nde Abdurrahman Rahmi Erden’in sorumluluğu nedir?

T. FETHİ - Mustafa Kemal, 12 Haziran 1919 tarihinde Amasya’ya geliyor. Babam Abdurrahman Rahmi Erden, o günlerde Amasya Postanesi’nde telgraf memuru. Mustafa Kemal, Saraydüzü Kışlası’nda çalışmalarına başlıyor. Ama yazısı düzgün bir telgraf memuruna da ihtiyacı var. Mustafa Kemal, emir subayı Hayati Bey’i posta müdürüne gönderiyor, iyi bir telgraf memuru istiyor. Posta müdürü Mehmet Ali Bey, babamı öneriyor. Müdür, babamı önerirken şöyle de diyor: “Ayrıca dedesi Osmanlı paşasıdır.” Ertesi gün babam, Saraydüzü Kışlası’na, Mustafa Kemal’in yanına gidiyor.

- Babanız telgraf makinesinin başına geçtiğinde ne yapıyor?

T. FETHİ - Mustafa Kemal Paşa’nın Dersaadet’le (İstanbul), sadaretle (sarayla) olan şifreli ve şifresiz bütün haberlerini babam yazıyor. Bu arada Amasya Tamimi’nin bütün maddeleri de memlekete ve dünyaya geçiliyor. Mustafa Kemal, Amasya’da kaldığı sürece, tüm haberleşmeleri yapan telgraf memuru babamdır.

Amasya Tamimi'nin kaleme alındığı Amasya Saraydüzü Kışlası

---

Amasya Tamimi'nin Önemli Maddeleri

1- Vatanın tamamı, milletin istikbali tehlikededir.

2- Hükümet, taşıdığı sorumluluğun gereğini yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi mağdur etmektedir.

3- Milletin geleceğini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.

4- Milletin acısını azaltmak için heyeti milliyenin kurulması elzemdir.

5- Anadolu’nun en emin mahalli olup, Sıvas’ta milli bir kongrenin çabucak toplanması ihtiyacı doğmuştur.

6- Bunun için tekmil vilayetlerin her birinden milletin güvenini kazanmış üç üyenin acele olarak yetişmek üzere hemen yola çıkarılması gerekmektedir.

7- Her ihtimale karşı, keyfiyetin bir milli sır halinde tutulması ve üyelerin lüzum görülen mahallerde seyahatlerinin gizlilik içinde yapılması gerekmektedir.

8- Doğu vilayetleri namına 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır. Mezkûr tarihe kadar Doğu vilayetleri üyeleri de Sıvas’a gelmiş olacaklardır. Erzurum Kongresi’nin üyeleri de Sıvas genel toplantısına dahil olmak üzere hareket edecektir.

---

Cumhuriyet
21 Haziran 2008

tuba, paylaşım için çok teşekkürler...

tuba, cok tesekkürler.

Yıl 2008:

1- Vatanın tamamı, milletin istikbali tehlikededir.

2- Hükümet, taşıdığı sorumluluğun gereğini yerine getirememektedir. Bu durum milletimizi mağdur etmektedir.

3- Milletin geleceğini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.

4- Milletin acısını azaltmak için heyeti milliyenin kurulması elzemdir.

erenus, Türk-Kan, rica ederim...

Şu 45 Amerikalı gazeteci gibi bilgilerimizi, hafızamızı bir "update" ediverelim dedim...üzerinden neredeyse 90 yıl geçmiş ama vaziyet ve manzara-i umumiye aynı...