Çankaya Köşkü protokolünde şimdiye kadar görülmemiş bir uygulamayı gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Gül, Suudi Arabistan Kralı Abdullah’ın isteği üzerine kendisini kaldığı otelde ziyaret etti. Köşk, 'istisnai protokolün' Kral’ın yaşına saygı ve yakın dostluk ilişkisi nedeniyle gerçekleştiğini açıkladı.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül , Suudi Arabistan Kralı Abdullah Bin Abdülaziz El-Suud’u Ankara’da kaldığı otelde ziyaret ederek, Çankaya Köşkü protokolünde şimdiye kadar görülmemiş bir uygulama gerçekleştirdi. Gül’ün dün Köşk’ten çıkarak Suudi Kral’ın kaldığı otele gitmesi başkentin diplomatik çevrelerinde tuhaf bir yaklaşım olarak değerlendirildi. Köşk kaynakları da, Gül’ün "Kral’ın yaşına saygı ve iki lider arasındaki yakın dostluk ilişkisi nedeniyle bilinen Çankaya Köşkü protokolünden daha gevşek, istisnai bir protokol yapıldığını" söylediler. Dışişleri yetkilileri ise bu durumu önceki gün bitirilmesi planlanan ancak yetişemeyince düne sarkan ortak deklarasyonun imza töreninden kaynaklandığını savundular.

Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi’nden dün sabah yapılan ilk basın duyurusunda Gül’ün, Kral Abdullah’la görüşeceği bilgisi yer almadı. Sadece Başbakan Tayyip Erdoğan ’ın 12.30’da Kral’ı kaldığı otelde ziyaret edeceği duyuruldu. Saat 12.55’de gazete ve TV bürolarına bir program değişikliği duyuruldu. Cumhurbaşkanlığı’ndan geçilen "Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ’ün günlük programlarına ektir" başlıklı bilgi notunda, Gül’ün, Kral Abdullah ve Başbakan Erdoğan’la saat 13.00’de Swissotel’de üçlü bir görüşme yapacağı ve görüşmenin izlenebileceği duyuruldu.

KRAL İSTEDİ
Cumhurbaşkanı Gül’ün de görüşmede olmasını Kral Abdullah’ın istediği öne sürüldü. Politikaya girmeden önce 1983-1991 arasında merkezi Cidde’de olan İslam Kalkınma Bankası’nda (İKB) iktisat uzmanı olarak çalıştan Gül de Kral’ın bu isteğini olumlu karşıladı. Gül ve Erdoğan, Kral’ın kaldığı Swissotel’e geldikten sonra Dışişleri Bakanı Ali Babacan ile Suudi mevkidaşı Suud El Faysal, üç liderin huzurunda iki ülke arasında birçok alanda işbirliğini içeren ortak deklarasyonu imzaladı.

BU BİR İSTİSNADIR
Çankaya Köşkü kaynakları, "Bir istisna oldu. Bu Kral’ın yaşına saygı ve iki devlet adamı arasındaki son derece yakın dostluktan kaynaklandı. Ayrıca Sayın Cumhurbaşkanı otelden kendilerini uğurlamış oldu" dediler. Dışişleri protokol yetkilileri ise Kral’ın ziyaretinin resmi nitelikte değil, tebrik amaçlı olduğunu belirterek, şu değerlendirmede bulundular:

"Bu tür tebrik ziyaretlerinde iki ülke arasındaki dostluk ve devlet başkanları arasındaki yakın ilişki nedeniyle kağıt üzerinde olmayan bir dostluk protokolü uygulanabilir. Bu tabii ki devlet başkanının rızası çerçevesinde olur. Ayrıca ortak deklarasyonun üç liderin huzurunda imzalanması gerekiyordu. Bunu da unutmamak lazım. Arkasında bir şey aramak yanlış olur."

NASIL YORUMLANDI?
Süleyman Demirel (9’uncu Cumhurbaşkanı): Son 60 yıldır böyle bir uygulama hatırlamıyorum. Yalnız eskiden konuk cumhurbaşkanı, Türk tarafının onuruna verdiği yemeğe karşılık olarak, kendisi de bir davette bulunabilirdi. Eğer davet olursa, bu davete gidilirdi. Ancak bu uygulama da kaldırıldı.

Ali Baransel (7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren döneminde Çankaya Köşkü Basın Danışmanı ve Sözcüsü): Evren ve sonraki dönemlere ilişkin böyle bir davranışı hatırlamıyorum. Ancak iki ülke liderleri arasında yakın dostluktan dolayı kağıt üzerinde olmayan esnek bir protokol uygulanabiliyor. Örneğin Kenan Paşa, Riyad ziyareti sırasında, programda 45 dakika görülmesine rağmen o dönemki Kral’ın sarayında 2 saatten fazla kalmıştı.

Nüzhet Kandemir (Emekli Büyükelçi): Böyle bir şey hatırlamıyorum. Normali, ne görüşülecekse, Çankaya Köşkü içinde görüşülmesidir. Tek bir istisnai durum olur, o da konuk devlet başkanının ağır bir hastalıktan dolayı dışarı çıkamayacak, hareket edemeyecek durumda olmasıdır. Cumhurbaşkanı’nın konuk devlet başkanının ayağına gitmesi kadar Suudi Kralı’na Devlet Şeref Madalyası verilmesi de son derece yanlış.

Kaynak