Bu broşürün amacı, değişik deri kanseri türlerini, nedenlerini öğretmek ve alabileceğiniz önlemleri göstermektir; ne zaman doktora başvurmanız gerektiğini bildirmektir.
Deri kanseri kanser türlerinin en sık rastlanılanıdır. Yaklaşık olarak her yıl ortalama 700.000 Amerikalıda deri kanseri geliştiği hesaplanmıştır.

Kimlerde Deri Kanseri Olur ve Neden Olur?
Deri kanserinin birincil nedeni ultraviyole ışınlarıdır. Ultraviyole ışınları en çok güneşten ancak solaryum gibi yapay kaynaklardan da gelir. Araştırmacılar, güneşlenmeye olan ilgi, açık hava aktivitelerinin artması ve belki de dünyamızı koruyucu ozon tabakasının incelmesinin daha çok deri kanseri görülmesine neden olduğunu düşünmektedir.

En çok riskte olanlar kimlerdir?

Bebekleri ve çocukları özellikle güneşten uzak tutun. Çalışmalar, çocuk veya ergendeki bir veya daha çok ciddi güneş yanığına bağlı su toplamalarının melanom riskini artırdığını göstermektedir.

Özellikle güneş altında iken dikkat etmeniz gerekenler:

açık tenliyseniz, sarışın, kızıl veya açık kahve saçlı ve mavi veya gri gözlüyseniz
çilleriniz varsa ve bronzlaşmadan önce yanıyorsanız
güneş altında çok kalıyorsanız
daha önceden deri kanseri nedeniyle tedavi gördüyseniz
özellikle melanom olmak üzere deri kanseri ailenizde görülmüşse
tüm hafta içerde çalışıp hafta sonunda dışarda bronzlaşmaya çalışıyorsanız
yüksek rakımda yaşıyor veya tatil yapıyorsanız (UV ışını her 300 metre için % 4-5 artar)
ekvatora yakın yaşıyor veya tatil yapıyorsanız
lupus eritematöz gibi belli bir hastalığınız varsa
belli bazı ilaçları kullanıyorsanız
sivilce ilaçları
tetrasiklin gibi antibiyotikler
antihistaminikler
östrojen içeren doğum kontrol hapları
naproksen sodyum gibi nonstroidal antienflamatuar ilaçlar
fenotiazinler (trankilizanlar ve kusmaya karşı ilaçlar)
sulfa drogları
trisiklik antidepresanlar
oral antidiabetikler gibi sulfonilüreler

Size uygun güneş koruyucu ürün hangisidir


Güneş Yanığı Ve Bronzlaşma Önerilen Koruma Faktörü

kolay yanan, ender bronzlaşan 20-30

kolay yanan. çok az bronzlaşan1 2-20

hafif yanan, gitgide bronzlaşan 8-12

az yanan, kolay bronzlaşan 4-8

ender yanan, kuvvetle bronzlaşan 2-4


Güneşten korunmak, deri kanserine karşı alınabilecek en iyi korunma yöntemidir.

Deri kanserinin birincil etkeninin güneş ışını olduğu tüm dünyadaki bilim adamları tarafından kabul edilmektedir. Diğer daha az önemli olan faktörler ise tekrarlayan tıbbi veya endüstriyel röntgen ışınları, bir hastalığa veya yanığa bağlı oluşan nedbeler, katran ve arsenik gibi bileşenlere maruz kalma ve aile hikayesi.


Deri tipiniz, ırkınız, yaşınız, nerede yaşadığınız ve yaptığınız ne olursa olsun herkeste deri kanseri görülebilir. Ancak aşağıdakiler mevcutsa riskiniz fazladır:

Açık renk deri ve kolay kızarma
Açık renk göz ve saç
Fazlaca deri lekeleri ve benleri olması
Ailede deri kanseri görülmüş olması veya güneşte derinin su toplaması
Açık havada fazlaca kalmak
Ekvatora yakın veya yüksek rakımda yaşamak
Ergenlik sivilceleri için tedavi amaçlı ışın tedavisi görmüş olmak
Deri Kanseri Türleri
En sık görülen deri kanseri BCC yani bazal hücreli kanserdir. Ancak en az tehlikeli olanıdır; yavaş büyüme eğilimli olup ender olarak orijinal boyutlarını aşar.

Bazal hücreli kanser ender olarak hayatı tehdit eder olsa bile tedavi edilmediği takdirde deriden daha derinlere doğru büyüyerek alttaki doku ve kemiği tutar; (özellikle göze yakın bir yerde ise) ciddi hasara neden olur.

SCC yani skuamöz hücreli kanser, ikinci en sık görülen tiptir. Sıklıkla dudaklar, yüz ve kulaklarda görülür. Bazen lenf düğümleri ve iç organlar gibi uzak yerlere de sıçrayabilir. Tedavi edilmediğinde hayatı tehdit eder.

Üçüncü bir deri kanseri tipi olan MM yani malign melanom en az görülenidir, ancak özellikle ekvator bölgesinde olmak üzere hızla artmaktadır. En tehlikeli deri kanseri türüdür. Erken yakalandığında tamamen tedavi edilebilir. Hızla tedavi edilmediğinde tüm vücuda yayılır ve sıklıkla öldürücüdür.


Bilmeniz Gereken Diğer Deri Oluşumları

En sık rastlanılanlar lekeler ve keratozlardır. Lekeler deriden kabarık veya düz, çok koyu renkli deri hücreleridir. Çoğu herhangi bir tehlike oluşturmazken özellikle doğumda var olan geniş lekeler veya düzensiz renkli ve düzensiz sınırlı olanlar malign melanoma dönüşebilir. Lekeler sıklıkla kozmetik nedenlerle veya giysi ya da ziynet eşyası nedeniyle (kanser öncesi değişikliklere neden olabilecek) tahriş olmaları dolayısıyla alınmalıdır.

Solar veya aktinik keratozlar, kaba, kırmızı veya kahverengi pullu deri odacıklarıdır. Sıklıkla güneşe maruz kalan deri bölgelerinde görülürler ve bazen skuamöz hücreli kansere dönüşebilirler.

Deri Kanserini Tanımak


Bazal hücreli kanser, bir çok şekilde olabilir. Çoğunlukla küçük incimsi bir şişlik olarak başlar.
Bazal ve skuamöz hücreli kanserler, çok farklı görünümde olabilirler. Kanser, küçük beyaz veya pembe kabarıklık olarak başlayabilir; düz ve parlak, yağlı veya benekli yüzeyi olabilir. Ya da kaba, kuru ve kabuklu kırmızı nokta olarak görünebilir.

Malign melanom genel olarak varolan bir lekenin boyutu, şekli veya rengindeki değişiklik veya normal derideki yeni bir oluşumla belirir.

Melanomanın uyarıcı ABCD bulguları vardır: Asimetri, Border (sınır düzensizliği), Color (renk)-benekli görünüm (kahverengi ve siyah bazen kırmızı, beyaz veya mavi ile karışık), Diameter (çap) 6mm’den büyük.


Skuamöz hücreli kanser kırmızı, pullu bir kitle, kabuklu bir grup kitle veya iyileşmeyen ufak yara olarak başlayabilir. Malign melanom çoğunlukla asimetrik, düzensiz kenarlı ve renklidir.
Tüm bu değişkenler akıl bulandırıcı görünüyorsa, hatırlanması gereken en önemli şey: Derinizi tanıyın ve tepeden tırnağa kadar muayene edin (sırtınızı unutmayın). Vücudunuzun herhangi bir yerinde olağandışı bir değişim gördüğünüzde doktora görünün.


Tanı ve Tedavi

Deri kanseri kitlenin tümünün veya bir kısmının çıkartılıp mikroskop altında incelenmesi ile teşhis edilir. Kanserin tipine, bulunduğu evreye ve yere göre bir çok tedavi metodu vardır.


Kanser büyümüş ve lenf düğümlerine veya vücudun herhangi bir bölümüne sıçramışsa büyük cerrahi girişim gerekebilir.

Onarımla İlgili Birkaç Söz


Küçük deri kanserleri hemen çıkartılabilir.

Basit eksizyondan geriye zor farkedilebilen bir nedbe kalır.
Deri kanserini tedavi etmede kullanılan farklı teknikler, hayat kurtarıcı olabilir, ama hastada tatminkar olmaktan uzak fonksiyonel ve kozmetik açıdan rahatsızlık veren durumlara neden olabilir. Bunlar, kanserin ciddiyetine ve bulunduğu yere bağlı olarak farkedilmeyecek bir skardan burun, kulak veya dudak gibi yüz elemanlarında kalıcı değişikliklere kadar farklı düzeylerde olabilir.

Bu gibi durumlarda ilk tedaviyi kim uygularsa uygulasın plastik cerrah tedavi ekibinin önemli bir elemanı olmalıdır. Basit bir nedbe revizyonundan doku flepleri transferine kadar çeşitli rekonstrüktif tekniklerle hemen her zaman hasarlı doku onarılabilir, vücut yapıları yeniden oluşturulabilir ve hastalarda kabul edilebilir görünüm ve fonksiyon sağlanabilir.


Tekrarlamasını Önlemek

Doktorunuz tekrarlamasını önleyemez. Eski alışkanlıklardan kurtulup yeni alışkanlıklar edinerek riskinizi azaltmak sizin elinizdedir. (Bu koruyucu önlemler deri kanseri olmayan kişiler içinde geçerlidir).

Özellikle yaz aylarında saat 10:00 ile 14:00 arasında olmak üzere uzun süre güneşte kalmaktan kaçınınız. Ultraviyole ışınları suyu ve bulutları direkt geçerler ve kum ile kardan yansırlar.
Uzun süre güneşte kalacaksanız koruyucu olarak geniş kenarlı şapka ve uzun kollu giysiler kullanınız.
Açıkta kalan derinize en az 28 koruma faktörlü güneş kremi sürünüz. Özellikle yüzdükten ve terledikten sonra olmak üzere sık sık yeniden sürünüz.
Son olarak düzenli olarak derinizi muayene ediniz. Şüpheli bir durumda hemen doktorunuza başvurunuz.


Periyodik kendi kendine muayene

Deride herhangi oluşabilecek bir lezyonu erkenden tanımak çok önemli olduğundan düzenli aralıklarla kendi kendine yapılacak muayene çok önem taşımaktadır. Aşağıda önerilen yöntem vücudun gözden kaçırılmış bir bölgesinin kalmamasını amaçlamaktadır. Bu kendi kendine muayeneyi gerçekleştirebilmek için bir boy aynası, bir el aynası ve yeteri kadar ışıklandırılmış bir odaya gereksiniminiz vardır.


vücudun önyüzünü ve arka yüzünü, sağını ve solunu kollar havada iken aynada gözden geçirin.
dirseklerinizi bükün, önkolları, kollarınızın arkasını ve el ayalarınızı muayene edin.
bacaklarınızın arkasına ve ayaklarınıza, ayak parmaklarınızın arasına ve ayak tabanınıza göz atın.
bir el aynası ile ensenizi ve kafa derinizi gözden geçirin. Kafa derisi için saçlarınızı ayırarak kontrol edin. Saçları ayırarak saç kurutucu yardımıyla üfleyerek deriyi görmeye çalışın.
son olarak el aynası ile sırtınızı ve kalçalarınızı kontrol edin.

KAYNAK:
TPREC