İşgal Altındaki Ülke Statüsü

Bir önceki yazımızda, Hükümetin uygulayageldiği “Ben Sana Mecburum” politikası yüzünden, ABD’nin ülkemizden son dönemdeki taleplerinin, “Kesinlikle Kabul Edilemez” hale geldiğini belirtmiştik. Bu talepler, Afganistan, Irak ve Karadeniz gibi, pek çok konuyu kapsamasına karşın, bu yazıda sadece “İncirlik Üssü” ile ilgili olanlar üzerinde duracağız.

Geçtiğimiz Ocak ayında, “Dipten gelen dalga, Yeni İncirlik” başlığıyla peşpeşe üç yazı yazmıştık. Bu yazılarda, olayların gelişimini değerlendirerek, ABD’nin stratejik ihtiyaçlarından kaynaklanan İncirlik Üssü ile ilgili muhtemel taleplerini sıralamış ve “... Yakın zamanda önümüze gelecek talepler bunlar olacaktır, hazırlıklı olmamamız lâzım” demiştik. Bu yazılarımızda, muhtelif kişi ve makamlardan, “Yavuz Paşa, bunları nereden çıkarıyor?” tepkileri gelmişti. Fakat şimdi, beş ay sonra, değerlendirmelerimiz aynen çıktı. ABD, Irak’a bütünüyle hakim olma ve orada kuracağı yeni üslerle bütün “Büyük Ortadoğu”ya hava ve uçarbirlik harekatı uygulama imkanına sahip olma hayalleri suya düşünce, bölgedeki en güvenli yer olan İncirlik Üssü’ne muhtaç duruma düştü. (Bir değerlendirme; yakında, Kuzey Kıbrıs’ta da üs talepleri gelecek!) Bunun için önce siyasî baskı altyapısı oluşturuldu ve sonra 18 Mart 2004’te “Siyasî Askeri Çalışma Gurubu’nda, bir “Mutabakat Muhtırası Taslağı” verildi. Bu taslakta, diğer bazı taleplerin yanında, İncirlik Üssü’nün gerek kullanım kapsamında ve gerekse yönetim statüsünde ABD lehine çok ciddi değişim / gelişim talepleri yer alıyordu. 25 Mayıs’ta, bu taleplerin, tarafımızdan uygun görülmediği ABD’ye bildirildi. Şimdi, bu talepler, Sn. Erdoğan’ın özel olarak davet edildiği 9-10 Haziran’da Amerika’da toplanan G-8 Zirvesi’nde, daha sonra 26-27 Haziran’da Başkan Bush’un Ankara ziyaretinde ve nihayet 28-29 Haziran’da İstanbul’daki NATO Zirvesi’nde, tekrar masaya gelecek. Bu konuda, Genelkurmay’ın kesin karşıtlığı biliniyor. Hükümetin tutumunu ise göreceğiz.

Taleplerin teferruatı basında açıklandı. Biz, konunun “esasına” değinmek istiyoruz. ABD’nin dünyanın her yöresinde çok sayıda kara, deniz ve hava üsleri var. Bu üslerde, esas itibariyle, iki statü uygulanıyor. Biri, “Dost Ülke Statüsü”, diğeri “İşgal Atındaki Ülke Statüsü”. Dost ülke statüsü, ABD’nin İngiltere, İspanya ve bizim İncirlik Üssü’nde halen uygulanan statü olup, kullanım ve yönetim anlaşmalarla tespit edilmiştir ve “Karar Yetkisi”, esas itibariyle üssün bulunduğu ülkenindir. İşgal altındaki ülke statüsü ise, ABD’nin, 2. Dünya Harbi mağlubu Almanya ve Japonya gibi ülkelerdeki üslerinin statüsüdür.

Bu iki statü arasındaki farkı sizlere, bir anımla anlatayım. 1982 yılı sonlarında, küçük bir askeri heyetle, Almanya’daki bazı Amerikan karargahlarında inceleme gezisinde idik. Programda, bir ABD üssünü de ziyaret vardı. Ziyaret sonrasında Türkiye’ye dönmek üzere, sivil hava alanına geldik. Heyeti terminale getiren Amerikalı çavuş, muhtemelen güvenliğimizi düşünerek, bizleri uzun bilet kontrol kuyruğuna sokmadı, uçağa giriş noktasına götürdü ve oradan girmeye yönlendirdi. Bu noktada görevli Alman, -muhtemelen önemli bir yetkili idi- gayri ihtiyari, bu usulsüz duruma müdahale etmek istedi. Bu tutum karşısında, yanımızdaki Amerikalı çavuş, hiçbir açıklama gereği duymadan, görevli Almanı hışımla göğsünden itti ve bizi turnikelerden geçirdi. Alman, önce, çavuşa karşı gelmeye davrandı. Fakat hemen sonra, onun üniforması karşısında, kaskatı kesilerek durdu. Alman’ın önünden geçerken, yüzüne ve bilhassa gözlerine baktım. Gördüğüm, korkunç bir kin ve fakat umutsuz bir çaresizlikti. O yüzü, o gözleri hiç unutamıyorum.

İşte, iki statü arasındaki fark bu. Ve ABD talepleri şimdi, İncirlik’in statüsünü, “Dost Ülke Statüsü”nden, “İşgal Altındaki Ülke Statüsü”ne çevirmek istiyor.

Ne dersiniz “Türkiye Cumhuriyetinin Vatandaşları”? Karar sizin!

13 Haziran 2004, Akşam Gazetesi
kemal.yavuz@aksam.com.tr
kemal.yavuz@superonline.com