Diyanet'in kitabında U dönüşü
"Geçici nikah" önce caiz, sonra değil!

Özetle "kadın ve erkek arasında belli bir maddi bedelle, belli bir süre için yapılan bir tür geçici evlilik" olarak tanımlanan "muta"ya bugüne kadar hiçbir Sünni din adamı cevaz vermemişti. Ancak Diyanet İşleri Başkanlığı'nın bir grup ilahiyatçıya hazırlattığı "Kur'an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir" adlı çalışma, mutayı yeniden tartışma konusu haline getirdi. Kitapta, "Ehl-i Sünnet'e mensup âlimlerden ve özellikle sahabeden bazılarına göre müt'a nikâhı caizdir, onu Hz. Peygamber değil ikinci halife yasaklamıştır" (İlk baskının ikinci cildi, 32 ile 34'üncü sayfalar) denmesi mutaya izin verildiği yorumlarına yol açtı. Bu ifadeler kitabın 2. ve 3. baskılarında yer almadı..

Kitapta imzası bulunan İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı ile birinci baskıdaki ifadeler ve bunların daha sonraki baskılarda kitaptan çıkarılması üzerine konuştuk.

Newsweek Türkiye: Madem ki Mut'a ehli sünnete yabancı o zaman kitabınızın birinci baskısında neden geniş yer aldı ve ruhsat verdiniz?

Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı: Doğrusu birinci baskıda üzerinde tam anlamıyla dikkatli durulmadı ve tartışılmadı. Bunun farkına vardığımızdan dolayı da ikinci baskıda çıkardık. Bunu normatif bir konu olarak almadık. Sadece geçmişteki bu uygulamaya ilişkin kaynakların Sünni ve Şii dünyasındaki yansımalarına yer verdik.


- İkinci baskının hazırlanması sırasında kendi aranızda tartıştınız mı?

Daha sonra konuyu kendi aramızda müzakere ettik ve görüldüğü şekilde bir sonuca varmış olduk.


- Birinci baskıdaki bölümü pek çok ilahiyatçıya da gösterdik. Bunun Mut'a nikâhına resme cevaz verdiğini söylediler. Sizce de öyle mi?

Evet biraz öyle. Böyle bir anlam taşıdığı bize de yansıdığı için gerekli değişikliği yaptık. Tabi bizim amacımız o değildi. O bölümdeki ifadeler okuyucunun zihninde farklı çağrışımlara yol açtı. Okuyucu da mut'aya cevaz verildiği şeklinde bir kanaate sahip oldu. Böyle olunca ikinci baskının hazırlanması sırasında kendi aramızda uzun uzun tartıştık ve değerlendirmemizi yaptıktan sonra o bölümleri çıkardık.


- Muhammed zamanında mut'aya izin verilmiş midir?

Bu konuda kitapta yeterince bilgi veriliyor. İkinci baskıda da İslam'ın ilk dönemlerinde uygulanıp uygulanmadığına ilişkin örnekler yer alıyor.


- Diyanet İşleri Bakanlığı'nın bu kitap için müellifleri olarak sizlere toplam 350 bin dolar ödediği doğru mu?

Keşke verseydiler ama doğru değil. Bunun aslı yoktur. Eğer bu kitabı biz piyasaya vermiş olsaydık satışında elde edilecek gelirin yüzde 10'nu almış olurduk. Bu kitap 140 bin basıldı. Bize sadece telif ücreti verildi. Alınan meblağın açıklanması konusunda ise bir şey söylemek istemiyorum. Tek kişi olsaydım rahat rahat söylerdim.


- Bu tefsirin dışında bir meal çalışması da var mı?

Doğrudur tefsirin dışında bir meal çalışması da var. Bunu da ücretsiz yapıyoruz çünkü bu konudan sözümüz vardı. Üstelik bu tefsirin bütün telif haklarını Diyanet İşleri Başkanlığı'na verdik. 140 bin adet sattığı halde biz bundan bir kuruş bile almadık. Üstelik aynı tefsirin ikinci ve üçüncü baskısı içinde dört kişi aylarca çalışma yaptık. Eğer maddi bir beklenti düşüncesi içerisinde olsaydık o tefsirin bütün telif haklarını diyanete vermezdik. Neticede bir emek vermiş olduk ve Kur'an-ı Kerim'e hizmet etmiş olduk. Dediğim gibi Başkanlık bizden böyle bir vaat almadığı halde ayrıca bir meal hazırlama konusunda da söz verdik. Bu da bitme aşamasına geldi.


- Meal için Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 50 bin dolar verdiği, sözleşme yapılmasına rağmen zamanında teslim edilmediği ve kurumun da müellif hocalar hakkında dava açtığı belirtiliyor. Bu yöndeki iddialar doğru mu?

Bu tür haberlerin yayılmasında üzüntü duyuyorum. İnanın herhangi bir maddi beklendi içene girmeden karşılıksız meal hazırlama konusu bizim taahhüdümüzdür. Mukavelemizde ücretsiz olarak yapılması yönünde ibareler olduğu da var. Davaya konu bir durumda yoktur. Kurumumuza saygı duyuyoruz ve davalık duruma düşmeyiz. Ayrıca ben İstanbul Müftüsüyüm; kendi camiamla davalık duruma düşmem.


- Tefsir çalışması konusunda özellikle Mut'a konusu tartışılırken Hayrettin Hoca'nın oyunun "hocalıktan" kaynaklı olarak iki oy sayılması konusunda ısrarcı olduğu ifade edildi. Böyle bir durum var mı?

Bu bir komisyon çalışmasıydı. O çalışmada herkes fikrini söyledi. Fikirler tartışıldı ve en sonunda bir neticeye varıldı. Kimin ne dediği konusunda bir şey söyleyemem çünkü zabıtlarını tutmadık. Dinin net naslarla ortaya koyduğu hükümlerin hiçbiri değiştirilemez. Peygamberin zamanında uygulanıp uygulanmadığı ya da nasıl uygulandığı net ve kesin olmadığı için Ehl-i sünnet mut'ayı ret etmiştir. Bunu peygamberimizin; kesin, açık, net şekilde meşru gördüğü ve uygulattığı ve bu uygulamayı belli bir süre sürdürdüğüne ilişkin bütün sahabeyi kiramın üzerinde ittifak ettiği bir bilgi yok. Bazıların peygamberimiz cevaz verdi derken bazıları da peygamber efendimiz cevaz vermedi diyerek bazı kaynaklar gösteriyorlar. Usulü fıkıhta muta ile ilgili delil kati, değil zannı delildir. Yani kuşkulu olduğu için kesin hüküm ifade etmez. Sünnilere göre mut'aya ilişkin delil katı delil değildir. Ona göre böyle bir uygulama dinen caiz değildir. İslam'ın nikâhın daimi olmasıyla ilgili ana temel hükmü vardır. Boşanmayı bile İslam dini, "Allah'ın sevmediği bir helal" olarak kabul eder. Evlilik sürekli bir kurumdur. Dolayısıyla Mut'a Sünni âlimlere göre ehl-i sünnet tarafından yapılamaz. Yapıldığı takdirde günah işlenmiş olur.



Kaynak