Değerli Tuba,
Türkiye, kardeş Ülke Azerbaycan ve Kafkaslar için yaşamsal önemi haiz Ermenistan meselesi ile ilgili yazınızı gecikmeli de olsa okudum.
Ortak duygu ve düşüncelere aynen katılmakla beraber, şu soruyu da sormadan geçemiyeceğim.
Bir avuç Ermeni nasıl oluyor da ayakta duruyor?...
Bunun birçok yanıtı olabilir
Bence tek yanıt var..
Kendi meseleleri ile ilgili konularda DİK ve TAVİZSİZ DURUYORLAR...
Aşağıda paylaşacağım
"Ermenistanın Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi"nde yazılı hususlardan taviz vermeksizin kendi hedeflerine (daha doğrusu ham hayallerine) ulaşmak için herşeyi yapıyorlar..
Biz ne yapıyoruz...
Yazınızda da belirttiğiniz gibi
ADAMLAR,
ASLA GERİ ADIM ATMAYIZ DERKEN..
CUMHURBAŞKANINIMIZI
ERMENİSTAN'A GÖNDERİP
TOPA İLK VURUŞU YAPTIRIYORUZ..
NEYİN KARŞILIĞINDA..
TÜRK'ÜN ONURLU DURUŞUNU YERLE BİR ETMENİN
KARŞILIĞINDA...
DEĞER Mİ ?
***************************************
Ermenistanın Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi ve Dış Politika Yansımaları
Zaur Şiriyev
Ermenistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan, 7 Şubat 2007de Ermenistan Ulusal Güvenlik Strateji Belgesini onayladı.
Ermenistanın yürürlükteki Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi, ülkenin dış politikasının genel prensiplerini açıklayan ve komşularıyla ilişkileri ve izleyeceği strateji hakkında ipuçları veren önemli bir siyaset belgesidir. Konuya sistem yaklaşımı açısından bakıldığında, Strateji Belgesinde, ülkenin birçok meselesi irdelenerek, sorunların çözümü için kullanılacak stratejiler belirtilmiştir. Söz konusu stratejide yapılan tespitlerin incelenmesi, Ermenistan dış politikasını daha iyi analiz edilmesi ve ülkeye yönelik olarak izlenecek politikaların belirlenmesi açısından önem arz etmektedir.
Strateji Belgesi, yedi ana bölüm olmakla birlikte birçok alt bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Strateji Belgesinin Ermenistan ulusal güvenlik stratejisinin ana kaynağı olduğu şu sözlerle ifade edilmektedir:
Ermenistan Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi, devlet siyasetinin temel prensiplerini sistematik olarak sunan, birey, toplum ve devletin güvenliği, kimliğin korunması ve Ermenilerin yüksek şekilde gelişimini konu alan devlet düzeyindeki siyaset belgesidir. Ermenistan Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi ülkenin her alanındaki aktivitelerini tek devlet siyaseti ile düzenli olarak planlamayı amaçlamaktadır.
İkinci bölümde, Ermenistanın Ulusal Güvenlik Prensipleri başlığı altında ana prensipler açıklanmıştır:
Ermenistan Ulusal Güvenliğine Büyük Tehditler:
Bu tehditler; Ermenistan Cumhuriyetinin egemenliği, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünü tehlikeye atan, ülke sakinleri ve tüm Ermenilerin yaşamına, manevi ve kültürel değerlerine zarar veren, Ermenistan Cumhuriyeti'nin ve Ermeni Devlet Sistemi için önemli olan serbest piyasa ve demokratik sistemin gelişimini tehlikeye atan unsurlar olarak tanımlanmaktadır.
Strateji Belgesinde Ermenistan Ulusal Güvenliği'nin temel garantörü olarak, devlet, toplum ve bireyin güvenliğini sağlayan, temel hak ve özgürlükler gibi demokratik değerleri koruyan ve Ermenistandaki tüm etnik gruplar arasında uyumlu gelişimi sağlayan devlet mekanizması gösterilmektedir. Ulusal Güvenlik Stratejisi, Ermenistanın anayasal demokratik sistemini, sivil toplumu, Ermenistan sakinlerini ve Ermeni halkının kimliğini ve gelişimini riske atabilecek tehditlerin tespiti, önlenmesi ve nötrleştirilmesini konu alan sistematik bir strateji olarak ifade edilmektedir.
Ulusal Güvenlik tanımı yapıldıktan sonra, üçüncü bölümde Ulusal Çıkarlar, Hedefler ve Ermenistan Cumhuriyetinin Vazifeleri başlığı altında, ülkenin gelişimi ve halkın refahının sağlanması, ifade özgürlüğü, insan haklarına saygı, daimi ekonomik istikrar ve nüfus artışının sağlanması gibi çeşitli konulara ülkenin hedefleri arasında yer verilmiştir. Bu hedeflere ulaşmak için stratejik yapılanmanın önemine dikkat çekilmektedir.
Dördüncü bölüm, Uluslararası Alanda Ermenistanın Demokratik Gelişimi adını taşımaktadır. Ermenistanın gelişimi ve kendi güvenliğini sağlaması bölgesel ve uluslararası boyutlarıyla değerlendirilmekte ve Ermenistan güvenliğinin uluslararası güvenliğe etkileri irdelenmektedir. Bunun dışında Sovyetler Birliğinin çöküşünden sonra ortaya çıkan kaotik durum ve bunun Ermenistanın güvenliğine etkileri anlatılmaktadır.
Beşinci Bölüm, Ermenistanın Güvenliğine Tehditler ve Meydan Okumalar adını taşımaktadır. Bu bölümde, simetrik ve asimetrik doğrultuda ülkenin gelişimine etkide bulunan iç ve dış ilişkilerdeki tehdit algılamaları açıklanmaktadır.
Simetrik Dış Tehditler: Cumhuriyetin nüfusunun fiziksel varlığına karşı olan tehditler; ülkenin bağımsızlığına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne tecavüz; Karabağ sorununun Azerbaycan tarafından askeri yollarla çözüme çalışılması, ülke içinde sivil savaşın patlak vermesi veya komşularda baş gösterecek ve ülkeye yayılabilecek askeri operasyonlar, askeri-siyasi koalisyonların bozulması veya koalisyonlardan çekilme; düşman koalisyonların kurulması veya güçlenmesi; Ermenistan ekonomisine zarar vermek isteyen yabancı tehditler; diğer ülkelerin istihbarat servislerinin bölücü operasyonları; Ermenistan'ın siyasi, ekonomik, kültürel, iletişimsel izolasyonu, Ermenistanla ilgili uluslararası alanda negatif düşüncenin oluşmasına sebep olan ve uluslararası itibarına zarar veren dezenformasyonları kapsamaktadır.
Asimetrik Dış Tehditler: Gönüllü askeri kuvvetlerin Ermenistan'a karşı kullanılması, Ermeni Diasporasının ulusal ve kültürel kimliğinin zayıflaması, uluslararası terörizmin genişlemesi ve ülkeye nüfuz etmesi, narkotik ve kitle imha silahlarının yayılması ve ticareti, kara para akımı ve terörizmin finanse edilmesi, bulaşıcı ve salgın hastalıkların yayılması, doğal ve teknogenik felaketleri kapsamaktadır. Aynı zamanda, simetrik ve asimetrik düzeyde iç tehditlerde stratejide açıklanmıştır.
Altıncı bölümde, Ermenistanın iç ve dış güvenlik stratejileri belirtilmiştir. Ermenistan'ın Dış Güvenlik Stratejisi, Ermenistanın bölgesel işbirliğinde uygun çevre edinmesi, işlek güvenlik sisteminin yaratılması, karşılıklı menfaat sağlayacak iyi komşuluk ilişkileri kurmayı amaçlamaktadır. Ermenistan'ın Dış Güvenlik Stratejisinde takip edeceği ana vazifeler aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:
Savunma: Ermenistan'ın dış askeri tehditlerden korunması, ülke nüfusunun ve egemenliğinin, toprak bütünlüğünün ve sınırların dokunulmazlığının sağlanması; uluslararası barış ve güvenliğe katkıda bulunacak girişimlere katılınması; yasadışı narkotik ve kitle imha silahlarının satışının önlenmesi, Dağlık Karabağ Cumhuriyetinin bağımsızlığının ve güvenliğinin sağlanması amaçlanmaktadır.
Siyasal: Uluslararası güvenlik sistemlerine uyum sağlamak; diyalog sürecini ve bölgesel işbirliğini genişleterek Ermenistan'ın uluslararası nüfuzunu artırmak; Dağlık Karabağ sorununun adaletli ve barışçıl çözümüne erişmek; Dağlık Karabağ'ın self-determinasyon hakkının kullanılması ve bunun uluslararası toplum tarafından kabullenilmesini sağlamak; dilsel ve kültürel açıdan yabancılaşmanın ve diasporanın ulusal kimliğinin zayıflamasının önlenmesi öngörülmektedir.
Ekonomik: Ermenistan'ın ekonomik gelişimini sağlamak; dış rekabet kabiliyetini artırmak ve uluslararası platformda başarılı olmasını temin etmek hedeflenmektedir.
Enformasyon: Ermenistan hakkındaki enformasyonun, ülkenin uluslararası toplumla bütünleşmesini sağlayacak şekilde belirlenmesi; Ermenistan'a karşı yöneltilen dezenformasyon ve propaganda faaliyetleri karşısında da gerekli önlemlerin alınması hedeflenmektedir.
Ermenistanın Dış Güvenlik Stratejisinde bölgesel düzeyde, komşu ülkelerle ilişkiler ve Ermenistanın ilişkilerdeki tutumu konuları dikkat çekmektedir. Türkiye ve Azerbaycanla ilgili bölümler özellikle önemlidir. Strateji Belgesinin bu bölümünde, İranla olan ilişkilerin gelişimine dikkat çekilmiş, Gürcistan, Ermenistanın izolasyonunu kıran bir dost ülke olarak tanımlanmış, ama aynı zamanda Gürcistanda Ermeni nüfusun çoğunlukta olduğu Cavahetya bölgesinde baş göstermesi muhtemel olayların ülke içinde Ermeni karşıtı atmosfer doğurabileceği konusunda rahatsızlık dile getirilmiştir.
Türkiyeyle İlişkiler: Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerde sorunlar doğrudan doğruya bölgesel güvenliğe etkide bulunan bir niteliktedir. Strateji Belgesinde, Ermenistan-Türkiye ilişkilerinde belirleyici olan sorunlar aşağıdaki şekilde ifade edilmektedir:
a) Türkiye, Dağlık Karabağ Sorununu, müttefiki Azerbaycanın lehine çözme çabası içindedir. Avrupa Birliği'ne üyelik aşamasında olan Türkiye, devasa askeri, siyasi ve diplomatik gücüyle Azerbaycan'a yardımda bulunmaktadır ki, bu Avrupa Komşuluk Politikasının katılımcısı olan Ermenistan'ın ablukaya alınmasına sebep olmaktadır.
b) Osmanlı İmparatorluğunda Ermenilere karşı yapılan soykırım diğer belirleyici bir sorundur. Batılı Ermeniler bu meseleyle ilgili adaletin yerini bulmasını istemekteler. Bu, güvenlik algılayışıdır çünkü uluslararası toplum bunu kabul ettiği zaman ikinci vakanın yaşanmaması garantilenecektir. Bu meselenin çözümü aynı zamanda Türkiye-Avrupa Birliği arasında bu meseleyle ilgili baş gösteren sorunlara çözüm olacaktır.
Bu görüşler dile getirildikten sonra, Ermenistanın hiçbir koşul ileri sürmeden diyaloga başlamaya hazır olduğu belirtilmektedir.
Azerbaycanla İlişkiler: Dağlık Karabağ, Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerinin bugününü ve geleceğini belirleyen başlıca sorundur. Her iki ülke çeşitli uluslararası örgütlerin katılımcılarıdır ve bölgesel işbirliği ihtiyacı hissetmektedir. Ermenistan'ın Dağlık Karabağ'la ilgili pozisyonuna destek olan gerçeklerden bahsedilmektedir ki, bunlar yıllardan beri Ermenilerin ileri sürdüğü, uluslararası hukuk bakımından geçerliliği olmayan olgulardır.
Strateji Belgesi, Ermenistanın Karabağ sorununun çözümünde temel aldığı üç ilkeden bahsetmektedir:
1. Dağlık Karabağ'ın Azerbaycan'ın egemenliği altından çıkarılması; kuşatılmış bölge olan Dağlık Karabağ'ın varlığının Azerbaycandan ayrı tutulması; Dağlık Karabağ'ın sınırlarının çizilmesi;
2. Dağlık Karabağ'ın gelişen dünyadaki bütünleşme girişimlerine katılımının uluslararası toplum tarafından garanti edilmesi;
3. Uluslararası toplumun, savaşın yeniden başlamayacağına ve Karabağ nüfusunun güvenliğinin sağlanacağına garantör olması
Strateji Belgesinde, Azerbaycanın Ermenistanı bölgesel işbirliği olanaklarından ayrı tutması, onun güvenliğine tehdit ve bölgedeki konumuna zarar veren bir siyasi istek göstergesi olarak yorumlanmaktadır.
Bu bölümün sonunda, sorunların çözüm aracı olarak, iki halk arasında ilişkilerin onarılması ve Ermenistanın bölgesel işbirliğine davet edilmesi gösterilmektedir.
Bunun dışında, Strateji Belgesinde uluslararası örgütler ve büyük devletlerle ilişkiler değerlendirilmiştir. Altıncı bölümün 3. başlığı Ermenistan Savunmasındaki Reform Stratejisinde askeri birliklerin durumu ve öngörülen reform paketinden bahsedilmektedir. 4. başlık olan Pan-Ermenistan Bütünleşme Stratejisinde, Ermenistan dış politikasında destekleyici ana unsurlardan olan Ermeni Diasporası ve onun bulunduğu ülkelerde etkinliği konusunda değinilerde bulunulmaktadır.
Yedinci başlık, Ulusal Güvenlik Stratejisinin Öncelikleri başlığı altında, stratejide bahsi geçen konular üzerine daha yapıcı değişiklikler yapması beklenen öğeler alt başlıklarda belirtilmektedir. Bunlar sırasıyla; Savunma, Siyasal-Yasal, Kurumsal, Sosyal ve Ekonomik ve Enformasyon başlıklarıdır. Stratejinin sonuç kısmında son söz yerine aşağıdaki ifadeler kullanılmaktadır:
Her şeyden önce Ermenistan Cumhuriyetinin ulusal güvenliği, Ermenistan'ın yegane güç kaynağı ve taşıyıcı olan halkının bütün alanlarda hak ve özgürlüklerini ve Ermenistan'ın ulusal çıkarlarını, stratejide belirtilen amaç ve öncelikler kapsamında korumayı hedeflemektedir.
Yukarıda incelenen Ermenistan Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi, Ermenistan dış politikasının ana hatlarını çizmekte ve ileriye dönük stratejik çerçeve oluşturması açısından önem arz etmektedir. Ermenistanın bağımsızlığını kazandıktan bu yana geçen sürede, bölgesel ve uluslararası düzeyde istikrarsız bir dış politik çizgi izlediği görülmektedir. Ermenistan tarafından dış politikasının bölgesel ve küresel aktörlerle uyumlu nitelikte olduğu, bir başka deyişle balans politikası üzerine kurulu olduğu iddiası savunulmaktadır. Ermenistanın resmi söyleminde, bölgedeki entegrasyon ve işbirliği olanaklarından izole edilmiş olmasına karşın yıllardan beri bölgede istikrar abidesi olarak durduğu vurgulanmaktadır. Ulusal Güvenlik Strateji Belgesinde, ülkenin güvenlik boyutu da dahil olmak üzere komşularıyla ve uluslararası örgütlerle işbirliği konusundaki görüşler dile getirilmektedir. Belgede gösterilen strateji, ilk bakışta, demokrasiye saygıya vurgu yapan, insan hakları ihlallerinden uzak, barış yanlısı bir resim çizmesine karşın, pratikte bugüne kadar uygulanan stratejinin bu hedeflerle uyumlu olmadığı göz önüne alınırsa, bu hedeflerin kağıt üzerinde kalmaktan öte bir işlevi olmayacağı düşünülebilir. Strateji Belgesine, sürdürülen dış politikanın bir belgesi olarak bakılabilir. Ermenistanın toprak iddiasını Strateji Belgesinde yinelememesi, uygun stratejinin buna izin vermemesinden, daha doğrusu ülke hakkındaki uluslararası kamuoyundaki imaja zarar verebileceği endişesinden kaynaklanmaktadır ve bu türlü stratejilerde genelde ikili ilişkileri bozacak ve ülkenin uluslararası itibarına zarar verecek ifadelerden özellikle kaçınılır. Bu yüzden, bu tür strateji belgelerinde irredentist dış politika anlayışına yer verilmemesi ya da vurgu yapılmaması gerçek uygulamanın bu yönde olmayacağı anlamına gelmemelidir.
Sonuç olarak, Ermenistan, bir yandan Dağlık Karabağ sorunu ve Ermeni Soykırım iddialarının kendi lehine sonuçlanmasını istemekte, diğer yandan da Azerbaycan ve Türkiyeyi üstü kapalı bir şekilde kendisinin bölgesel projelere dahil edilmesinin bölge açısından gerekliliğine inandırmaya çalışmaktadır. Strateji Belgesinde çelişen ifadeler kullanılmıştır. Bir yandan Ermenistanın barışçıl bir pozisyonda olduğu iddia edilir ve uluslararası hukuka saygıdan bahsedilirken, diğer yandan da Dağlık Karabağ Cumhuriyeti gibi, uluslararası hukukun tanımadığı, Azerbaycan topraklarının işgali sonrasında ortaya çıkan ve uluslararası alanda tanınmayan ayrılıkçı siyasal entitileri kabul ettirme çabasından vazgeçilmemektedir.
Not: Strateji Belgesi olarak esas alınan metin, Ermenistan Savunma Bakanı Serj Sarkisyanın Aralık 2006da Harvarddaki konuşması sırasında delegelere sunulan metindir. Bu belgeye;
(
http://www.harvardrgp.org/static/files/ ... 5_2007.pdf) adresinden ulaşılabilir.
Zaur Şiriyev
USAK Kafkasya Masası Uzmanı
3 Nisan 2007