News of Tartışma

‘BURASI ÇOK ÖNEMLİ’
Dr Recep’in damadı kitap yazmış.
“Bakın burası çok önemli” diyegeldiği bir sözü kitaplaştırmış.
‘Eder’i 40 tl imiş ama ne kadar ‘Değer’i varmış, okuyanlar değerlendirsin diyelim.
Benim burada üzerinde duracağım konu, bu ‘kitap’ karşılığında ne kadar ‘motorin’ alınacağı konusu.
Bugünkü fiyatlarla, bu kitap karşılığında iki litre de değil, tam 1litre 800 desilitre motorin alınabiliyor.
Fransa’ya bakıyorum, gerçekten 40€’dan aşağı kitap bulmak nereyse olanaksız.
Çin’in ‘Bir Kuşak’ projesini anlatan kitaba tam 140 € ödemiştim. ...

SOYTARI
Zelensky adlı bir soytarı dünyayı ateşe vermek üzeredir.
Efendim, Ukrayna’nın seçimle başa gelmiş, ‘meşru’ başkanıymış.
Biz o ‘seçim’lerin nasıl kotarıldığını bilmiyor değiliz.
‘Seçilmiş’ de, seçim süreci boyunca rakiplerinin biriyle olsun, halkın gözü önünde bir tartışmaya mı girmiş?
‘Devlet’ nedir biliyor muymuş?
Tıpkı, bizim çok yakından tanıdığımız bir yöntemle, ve yine çokça yinelenen bir ‘formül’le, ‘kulağından tutulup Devlet’in başına oturtulmuş’ biridir.
Bugün gidip Avrupa Parlemanto’sunda ‘bizi alın’ diye yalvaracak.
Efendim ‘ülkesi işgal altında’ imiş.
İşgal ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (9)
Louis Althusser’in ‘Devletin ideolojik aygıtları’ tezi, özünde marksist alt-yapı/üst-yapı modelindeki alt-yapının üst-yapıyı doğrudan ‘belirlediği’ önermesinin reddine dayanmaktadır.
Bu ‘belirlenme’nin (détérmination) dolayımlı olduğu tezidir de denilebilir.
Yani üst-yapının ‘özerkliği’nin ileri sürülmesi, örneğin ‘politik, hukuksal ve ideolojik mekanizma’nın da (organisation) belirleyici olması demektir, ki son çözümlemede, yine alt-yapı ya da ‘ekonomik temel’ belirleyici olacaktır.
İşte bu ‘üst-belirleyicilik’ (surdétermination) içinde ‘Devlet aygıtı’nın yeni bir çözümlenmesi gerekmektedir.
‘Devlet’in bir ‘aygıt’ (appreil) olma özelliği, ki Lenin’de bu, ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (8)
‘Devletin İdeolojik Aygıtları’na geçmeden önce, özellikle profesyonel/akademik ekonomistler için ‘ekonomik yeniden üretim’ üzerinde ana hatlarıyla durmak gerekebilir.
Bu, daha çok, Türkiye’de, gelişigüzel kullanılan ‘üretim ekonomisi’ teriminin gelişigüzelliğini ortaya koymak için gereklidir.
Keynes ve daha sonra gelişmiş/azgelişmiş ayırımı yapan ya da Üçüncü Dünya’cı ekonomistler ve onları izleyenlerce, ‘yeniden üretim’ şemasında, ‘kredi’ ve ‘para’nın işlevinin ‘nötr’ olarak yeraldığı saptamasıyla başlanabilir.
Dahası neo-klasik ekonomistlerin ‘reel ekonomi’ tanımlamaları da, benzer bir yaklaşımla, kapitalist ekonomik sistemin kendi ...

‘İDEOLOJİK DEVLET’ -EKONOMİK REFLEKSİVİTE (7)
Geçen gün, bir televizyon programında, ‘İdeolojik Devlet’ nitelemesi duydum.
Öyleyse, eskilerin deyimiyle, mefhumu muhalifinden hareketle, ‘ideolojik olmayan Devlet’ de olabilirmiş kanısı oluşabilir.
Oysa ‘ideolojisi’si olmayan ‘Devlet’ ne olmuştur ne de olabilir diyerek; ‘Ekonomik Refleksivite’ serimizin 6ncı sayısını burada yineleyelim:
Emile Durkheim’in toplumların düşünce ortaklığı biçimleri’nden (formes collectives de pensée) sözettiğini belirtmiştik.
Bizim irdelemekte olduğumuz konu ise, ne ekonomik ve ne de sosyolojik ya da her hangi bir dalda ‘düşünce tarihi’ni ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (6)
Emile Durkheim’in toplumların düşünce ortaklığı biçimleri’nden (formes collectives de pensée) sözettiğini belirtmiştik.
Bizim irdelemekte olduğumuz konu ise, ne ekonomik ve ne de sosyolojik ya da her hangi bir dalda ‘düşünce tarihi’ni özetlemek değil ama, toplumsal düşüncelerin toplumsal ‘köken’lerini epistemolojik olarak ele almaktan başkası değil.
Ama örneğin, daha önce ‘genel denge’ paradigması ve günümüzdeki uzantıları için, özde ‘ekonomik sistem’in varlığını ‘meşrulaştırmak’ ve genel geçerliğini savunmak olduğunu ileri sürmüştük.
Ve bunun ‘ideolojik’ bir yaklaşım ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (5)
‘Yeniden üretim, ‘Denge’ ve ‘Regülasyon’ paradigmalarını ‘ekonomik süreç’i ele alış biçimleriyle karşılaştıracak olursak;
2° Walras’çı paradigma, ekonomik sürecin, tartışmasız bir biçimde, arz ve talebin mekanik etkileşimi sonucu oluşan ‘fiyat’lar aracılığıyla ‘denge’ye gelebileceğini ileri sürmektektedir.
Denklemin bir tarafında ‘mal’ öte yanında, denilebilirse eğer, ‘insan’ bulunmaktadır, ki buraya bir mim koymamız gerekiyor.
Öte yandan, ‘fiyat’ denilen şeyin ilgili nesnenin ‘eder’i olduğunu, oysa ‘yeniden üretim’ paradigmasının malların ‘değer’ini dikkate aldığını belirtelim.
‘Denge’ paradigmasını temel alan ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (4)
Geçen yazıda, ‘oyun kuramı’yla ‘ekonomik denge’ye nasıl ulaşılabileceğine ilişkin görüşlere yer vermiştik.
Burada, ekonomik denge, ‘piyasa’, ‘fiyat’, ‘ekonomik ajan’ vb kavramların aksiyomatik kabulüne dayanıp, onların ‘hesabî’ boyutlarıyla ele alındığı bir muhasebe pratiği olmanın ötesine geçmemektedir.
Oysa, anımsanacağı üzere, ‘üretim ve dağılım ilişkileri’ni bir bütünlük içinde ele alan paradigmalardan biri ‘yeniden üretim’ (reproduction) ve bir başkası yeniden üretimi Keynezyen bakışla yorumlayan ‘regülasyon’ paradigması idi.
Regülasyon paradigması, bir yanıyla Keynes’i yeniden ele alırken, bir ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (3)
Alman asıllı Oskar Morgenstern (1902-1977), ekonomist ve matematikçi olarak 1929-1938 yılları arasında Viyana Üniversitesinde çalıştıktan sonra Amerika’ya yerleşecek ve Macar asıllı Johann von Neumann (1903-1957) ile birlikte, 1945 yılında, ünlü ‘Oyun Kuramı’nı kaleme alacaklardır.
Morgenstern daha 1928 yılında, ekonomik ajanların gerçekleşmiş tahminlerden (prédiction) hareketle nasıl bir davranış değişikliğine yöneldikleri ve bu bağlamda ekonomik tahmin kapasitesi üzerine çalışmaktaydı.
Neumann ile birlikte geliştirdikleri ‘Oyun Kuramı’ ise, özde, ekonomik ajanların en az zarar ve en ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (2)
‘Refleksivite’ terimi neden çok önemli?
Çünkü, salt sosyoloji ya da ekonomide değil ama, tüm ‘bilimsel disiplinler’de, Türkçesiyle ‘başıbozukluk’ üzerinde düşünerek, bu durumdan çıkış yolunu aramayı öngörmektedir de ondan.
Robert Boyer, ekonomi düşünce tarihinde son gelişmeleri anlatırken, örneğin 2000’li yıllarda, ‘neo-klasik’ öğreti ile ‘neo-keynezyen’ öğreti arasındaki karşıtlıkların bir ölçüde giderilerek, ekonomi ‘disiplin’inde bir yeni ‘sentez’ oluştuğu ve böylece disiplinin ‘olgunlaştığı’na ilişkin bir kanının oluştuğuna işaret ediyor.
Ardından, bir yandan ‘ekononometrik teknik’lerdeki gelişmeler ve ...