Rize Köylerini Gezen AKP Heyetinde Bir Mori

Yoksa siz, Moritanyalılaştıramadıklarımızdan mısınız?..

Bir derneğin düzenlediği yeni sömürgeci anayasaya şimdiden taraftar toplama gezisine katılan Rizeli bir tanıdığım, geziyi fıkralarla anlatan bir mektup gönderdi bana. Daha yazılmadan reklamı yapılan dünyada ilk anayasa olur herhalde, içine ne yazılacağını nerden biliyorlar. Bence bu destek turu yağmur duasına çıkmak gibi, son şansları bu her halde…

Gezide yanlarına aldıkları bir de Moritanyalı öğrenci var. İlgi çeksin diyedir. Reklam fiyatı verilmiştir zahir. Fıkra oldu, yazıyor gelen mektupta.
“Güneysu’ya varıyoruz. Yanımızda Türkçeyi oldukça düzgün konuşan, Moritanyalı zenci Muhammet (Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesinde öğrenci) var. Güneysulu bir hemşerimiz Muhammet’in düzgün Türkçesine şaşıp şöyle diyor: “Vuuu! Ben seni zenci sanmiştum. Halbuki sen Türkçe konuşiyisun.”

Bu MORİ Muhammet, kendi memleketinde nece konuşuyor, merak ettim, girdim. Amanın da amanın…2.5 milyonluk Moritanya’da kaç tane dil, kaç tane parti, kaç tane eyalet, kaç tane İslami örgüt, hangileri İsrail ve Fransa ile bağlantılı çalışır… Başım döndü…

Mori Muhammet acaba Türkiye’de eğitime gönderilmeden önce o yerlerde eğitilmiş miydi diye düşünmeden edemedim. Ben Mori diyorum ama o Mori miydi?

Ne çok etnik grup varmış küçücük Moritanya’da meğer, ama resmi dilleri iki tane, ikincisi Fransızca, yani tipik sömürge ülkesi. Yakında bizim de 2.resmi dilimiz olacak, bizimkisi İngilizce; beş yaşında İngilizce dadılarla beş yıllık anaokulu başlatıyoruz ya… Kanun Hükmünde Kararname ile dairesini de kurduk, “Temel Eğitim Genel Müdürlüğü” dedik adına, bir kararnameyle de belediyelere vereceğiz okulları ki, her belediye kendi köylüsünün yöresel diliyle ders kitapları bastırsın, bizim de Moritanya gibi bir sürü resmi dilimiz olsun…

Yoksa siz Moritanyalılaştıramadıklarımızdan mısınız?

Ah be Mori Muhammet, ne iş açtın başıma, bir de senin memleketine ağlamak zorunda mıyım? Senin kendi ülkene ne hayrın olmuş da gezersin benim köylülerimin aklını dağıtmaya…

Görürsem soracağım, Afrika Özgürlük Örgütünden kimseyle tanışmış mı acaba?

İşte Moritanya yazınca önüme düşenler; sömürge anayasasıyla yönetilen, zavallı Moritanya... İsrail ve Fransız gizli servislerinin desteklediği Afrika Özgürlük Örgütünün, ya da Müslüman Kardeşler’in, ya da bir diğerinin ağına düşmemiş genci kalmış mıdır acaba?

Bütün komşularıyla kavgalı ve Polisaryo Cephesi adlı bir AB’ci örgütle fiilen çatışma halindeler. 2 milyonluk ülke bütün üretimini silaha yatırmak zorunda. Bakalım başka ne var:

http://www.msxlabs.org/forum/ulkeler-ve-tarihleri/24918-moritanya-ve-moritanya-tarihi.html

Kimler yaşar: Morlar, Tukulorlar, Soninkeler ve Fulbeler. (Her birinin dilleri farklı. Fulbeler hakkında Benin'deki etnik unsurlar hakkında verilen bilgilere bakınız, diye bir not var.)

Dil: Resmi dil Arapça'dır. Fransızca ikinci resmi dil olarak kullanılmaktadır. Küçük bir azınlık da Berberice konuşmaktadır. Soninkelerin ana dili Azer dilidir. Etnik unsurlarca özel bazı diller de konuşulmaktadır.

Nüfusu: 2.170.000, Ortalama ömür 46 yıldır.

Siyasi partiler: Moritanya'da 18 siyasi parti var. Bunları şu dört grupta toplamak mümkündür: Solcular, Nasırcılar, Baasçılar ve Kavmiyetçiler.
İdari bölünüş: Ülke başkent yönetiminin yanı sıra 12 idari bölgeye ve 50 yerel birime ayrılır.

Dış problemleri: Moritanya güney komşusu Senegal'in Fransa güdümlü ırkçı politikası dolayısıyla bu ülkeyle anlaşmazlık içindedir.

Fransa gerek işgal döneminde gerekse işgal sonrasında Senegal'de işbaşına getirdiği yönetim vasıtasıyla zenci ırkçılığını yaymaya çalıştı. Bu yolla Senegal halkında Moritanyalı beyazlara karşı bir düşmanlık oluşturdu. Bunda Fransız misyoner papazların da önemli rolleri oldu. Misyonerler Senegallileri, Moritanyalıların geçmişte Senegal'i sömürdüklerine inandırdılar. (Dikkat ediniz, Kürtlere de Türkler sizi eziyor propagandası yapılıyor!M.M.)

İç problemleri: Moritanya'nın dışarıda başını ağrıtan zenci kavmiyetçiliği içeride de huzurunu bozmaktadır. Moritanya halkının % 20'si zencidir. Bunlar da Tukulorlar (Takarirler), Fulbeler ve Soninkelerdir. Sömürge dönemi öncesinde siyahlarla beyazlar iman kardeşliğinin verdiği duyguyla kaynaşmış ve barış içinde yaşıyorlardı. Ancak sömürgecilerin cahilleştirme politikaları dolayısıyla dinlerini unutarak ülkelerini yıllarca işgal altında tutan sömürgecilerin empoze ettiği kavmiyetçi anlayışlara kapılan bazı kesimler deri renkleri kendilerininki gibi olmayanlara karşı çıkmaya başladılar ve onlarla iktidar kavgası içine girdiler.

Ekim 1987'de, Moritanya'yı Arap Birliği'nden çıkararak tamamen Fransızların empoze ettiği fikirlere göre şekillenecek bir zenci devleti haline getirmek isteyen Afrika Özgürlük Cephesi adlı bir örgüt yönetime el koyma teşebbüsünde bulundu. Ancak başarılı olamadı. Buna rağmen özellikle Fransız misyoner örgütlerinin tahrik ettiği ve beslediği bu gruplar iktidar mücadelesini ve zenci kavmiyetçiliğini yayma çabalarını sürdürmektedirler.

Afrika Özgürlük Cephesi adlı örgütün merkezi, zenci kavmiyetçiliğini ulusal bir politika olarak benimsemiş olan ve Fransa'nın bölgedeki çıkarlarının bekçiliğini yapan Senegal'in başkenti Dakar'dadır. Adı geçen cephe Moritanya'daki siyahların beyaz Araplar tarafından mağdur edildiklerini ve kendilerine zulmedildiğini ileri sürmektedir. Cephenin bazı militanları Moritanya'nın başkenti Novakşot'ta bazı saldırı ve bombalama eylemleri de gerçekleştirdiler. Afrika Özgürlük Cephesi'nin Dakar'daki Fransız büyükelçiliğiyle ve Fildişi Sahili'ndeki İsrail büyükelçiliğiyle yakın ilişki içinde olduğu ve buralardan maddi destek aldığı bilinmektedir.

1990 ve 1991'de zenci kavmiyetçilerinin kışkırtmaları sonucu çıkan gösteri ve olaylarda çok sayıda ölen oldu.

Moritanya'nın bir diğer iç problemi Batı Sahra meselesidir. Büyük bir kısmı Fas sınırları içinde olan Batı Sahra'nın az bir kısmı da Moritanya'ya bağlıdır. Geçmişte İspanya işgaline karşı mücadele eden ancak İspanyolların çekilmesinden sonra Batı Sahra'nın ayrı bir devlet olması için savaşan Polisaryo Cephesi hem Fas hem de Moritanya için bir problem teşkil etmektedir. Polisaryo Cephesi bugün Fransa ve İspanya başta olmak üzere birçok batılı ülke tarafından desteklenmektedir. Polisaryo Cephesi'ne karşı ordusunu güçlendirme ve modernleştirme ihtiyacı duyan Moritanya bu yüzden önemli ekonomik sıkıntılara girmiştir.

İslami Hareket: Moritanya'da İslâmi hareket hayli etkili ve güçlüdür. Bu ülkedeki İslâmi mücadeleyi yürüten iki ana cemaat bulunmaktadır: Müslüman Kardeşler ve İslâmi Yöneliş. İslâm Yöneliş cemaati ve 1991'de siyasi partiler kanununun çıkmasının hemen ardından "Ümmet Partisi" adında bir siyasi parti kurmak için dilekçe verdi. Ancak yönetim izin vermedi. Bununla birlikte Ümmet Partisi gayri resmi olarak çalışmalarını sürdürüyor.

***
İşte bu hal bir sömürge ülkenin halidir. Bizi de böyle yapmaktır şu anayasa değişikliği dayatanların emeli. Bilmiyorlar ki biz Afrika değiliz!
Eğer sömürgeci anayasalarını ters yüz edemezsek, çocuklarımıza tekerleme ederiz:

Yoksa siz hâlâ Moritanyalılaştıramadıklarımızdan mısınız?

---

Eğitimci Yazar Mahiye MORGÜL, 29 Eylül 2011
mahiye@gmail.com