Üretici hayvanını zararına kestirirken, Et ve Süt Kurumu boş durmadı: İtalya, Fransa ve Polonya ile yeni et ithalatı sözleşmesi imzaladı.

Evet yanlış okumadınız, Et ve Süt Kurumu; Avrupalı üreticinin kazanması için her fırsatı değerlendirirken, kendi üretimimizi bitirmek yolunda da emin adımlarla ilerliyor.

Ne de olsa ithalat varken yerli üretime ne gerek var?

İnanın artık hayvancılıkta uygulanan ithalat politikalarına diyecek bir söz bulamıyorum.

Bırakın et fiyatlarının yükselmesini, kesim fiyatlarının düşük kalmasından dolayı şuanda belki gıda fiyatlarının içinde en ucuzu et fiyatıdır. Hayat pahalılığından dolayı et fiyatlarında ‘ucuz kelimesi’ belki abartılı gelecek ancak dün yayınlanan Eylül ayı gıda enflasyonu rakamlarına bakıldığında karkas kesim fiyatlarındaki son bir aylık fiyat değişimi UKON’un verilerine göre (-0,5) yani et kesim fiyatları son bir ayda artmadığı gibi düşmüş.

Yumurtadan tutun da balığa, taze sebzeden, tavuk etine fiyatlar son bir ayda yüzde 10 ile yüzde 20’nin üstünde artarken, et kesim fiyatları gerilemiş.

Vatandaş artık ete ulaşamıyor. Bunu piyasa verilerinden çok rahat görebiliyoruz ama bu etin çok pahalı olmasından dolayı değil insanların alım gücünün düşmesinden dolayı et tüketimi düşmüş durumda.

Market ve kasap reyonlarında et fiyatları düşmüyor olabilir ancak üretici tarafından durum değerlendirildiğinde kesim fiyatlarındaki son bir aylık enflasyon eksi 0,5’lerde.

Zaten Et ve Süt Kurumu da ithalat politikasını market ve kasap reyonundaki et fiyatlarına göre değil karkas kesim fiyatlarına göre belirliyor. Kesim fiyatlarında piyasa gerçekleri ile örtüşmeyen afaki artışlar yaşandığı dönemlerde ithalatla buna müdahale ediyordu.

Ancak mevcut durumda et kesim fiyatları artmadığı gibi düşüyor. O zaman Et ve Süt Kurumu, İtalya, Fransa ve Polonya’dan et ithalatı için yeni sözleşme yapmaya neden ihtiyaç duydu?

Üretici hayvanını zararına kestirirken, et ithalatından taviz vermeyip yeni sözleşmeler yapmak yerli üretime darbe vuracağı bilindiği halde bu sözleşmelerin altına imza atanların çıkıp bunun gerekçesini kamuoyuna açıklamaları gerekiyor.

Aldığımız bilgilere göre ESK, yeni et ithalat sözleşmelerini 7,80 ile 7,85 Euro’dan yapmış. Daha önce sözleşmeler Türkiye teslimi yapılırken yeni sözleşmeler, mahreç ülke olarak imzalanmış. Yani ithal edilecek karkas et, firmadan çıktığı anda ülke girişine kadar bütün sorumluluk ESK’ya ait olacak. Et, diyelim yolda bozuldu ESK firmadan hiçbir talep hak edemeyecek. Yani tek elden yüksek tonajlı et ithalatı yapan ESK’nın, ithalatçı firmalara böyle tavizler vermesi de gerçekten düşündürücü.

Yapılan yeni ithalat sözleşmelerinden dolayı ülkeye giren haftalık ithal et miktarı tır bazında 35, 40'a çıkarken, tonaj bakımından da haftalık ithalat 800 ile 1000 tona yükselecek.

Hatırlayacaksınız ESK’nın başına hiçbir kurum yöneticiliği bulunmayan, et tüccarlığından geçimini sağlayan Mücahid Taylan, 2023 yılında önce Bakanlık Müşaviri ardından ESK yönetim kurulu üyesi yapılmış ve Mustafa Kayhan'ın vefatıyla birlikte Genel Müdür olarak atanmıştı.

İthalatta dahil et piyasasında distribütörlük ve broker’lık yapan bir kişiyi getirip regülasyon kurumunun başına yönetim kurulu başkanı ve genel müdür yaparsanız, ESK’nın da bütün politikaları ithalat üzerine kurgulanacaktır. Bunu yadırgamıyorum.

Ancak bir tarafta 3 yılda et ithalatını sonlandıracağını iddia ederek, üretime yönelik projeler açıklayan Bakan Yumaklı’nın üreticinin zarar ettiği dönemde bile ESK’nın et ithalatından taviz vermeyen politikalarına sessiz kalmasını anlayamıyorum.

ESK’nın İtalya, Fransa ve Polonya’dan yaptığı yeni ithalat sözleşmesine göre ithal etin Türkiye maliyeti 410 ile 420 lira olacak. Zaten bu fiyatlara yerli üreticiden çok rahat kesim yapabilecekken neden hala ‘Hans’lardan et ithal ederek ülkenin döviz kaynakları yurt dışına transfer ediliyor?

Bakan Yumaklı’nın sessizliğinin ancak iki olası açıklaması olabilir.

Ya ülkede gerçekten hayvancılıkta büyük bir kriz yaşanıyor, ithalatın durması durumunda et tedarikinde ciddi bir sorun yaşanacağı için ithalattan hiç bir şekilde taviz verilmiyor ya da ESK tarafında Bakanın da müdahale edemediği bir ithalat politikası yürütülüyor.

Çünkü et piyasasında ithalatı haklı gösterecek bir durum yokken, et ithalatı ile ilgili yeni sözleşmeler yapılmasının başka bir açıklaması olamaz.

Sonuç olarak her iki olasılıkta hayvancılıkta acı tabloyu gözler önüne sererken, yerli üretimi de kendi ellerimizle tasfiye ettiğimiz anlamına geliyor.