ABD yönetimine dinî özgürlük raporu: Türkiye'de laiklik yanlış yorumlanıyor

Amerikan Kongresi'nin desteklediği ABD Uluslararası Dini Özgürlük Komisyonu (USCIRF), başörtüsü ve diğer bazı yasaklar sebebiyle Türkiye'yi izleme listesine aldı. Komisyonun yönetime sunduğu raporda, Türkiye'de "laikliğin sorunlu yorumlandığı" vurgusu yapıldı.

Bunun "çoğunluktaki Sünniler ve özellikle azınlıkta olan dinî topluluklar da dahil olmak üzere, ülkedeki birçok vatandaşın dinî özgürlüklerinin ihlal edilmesi ile sonuçlandığına" dikkat çekildi. Raporda "Anayasa Mahkemesi'nin, hükümetin üniversitelerde kadınların başörtüsü takabilmelerine yönelik çabalarını reddettiği" belirtildi. Dün açıklanan USCIRF raporunda, Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ'un nisan ayındaki basın toplantısında 'irtica' tabirini kullanmaması da not edildi. Komisyon, Türkiye ve Rusya'nın yanı sıra Laos, Somali, Tacikistan ve Venezuela'yı izleme listesine aldı.

Türkiye'de uygulanan Batı'dan farklı laiklik yorumuna bağlı olarak yaşanan darbe ve siyasi kriz ve parti kapatmaların sıralandığı raporda, Diyanet'in yapısındaki sorunların, Alevilerin ve diğer dini azınlıkların sıkıntılarının altının çizildiği raporda, din eğitimi ve başörtüsü yasakları konusundaki uygulamalara da dikkat çekildi. Komisyon, 2006'da bir öğretmen konusunda mahkemenin aldığı kararla başörtüsü yasağının kamusal alandan özel alana kadar yansıtıldığını kaydetti.

Türkiye'nin alındığı listede daha önce Mısır, Afganistan, Belarus ve Küba bulunuyordu. Bu ülkeler, buralardaki hükümetlerin dinî sebeplerden dolayı halka karşı ayrımcılık uyguladığı ya da vatandaşları arasındaki dini şiddeti durdurmadığı veya durduramadığı için "izleme" listesinde veya "belirli endişe içeren" ülkeler listesinde yer alıyorlar. USCIRF, raporunda, ABD Başkanı Barack Obama yönetiminden de en azından, yasalara uyup uluslararası dinî özgürlükler konusunda özel bir elçi atayarak "gerekli ilgiyi göstermesini" istedi. Obama yönetimi halen söz konusu konu için özel bir elçi atamamıştı.

ABD'de 11 yıl önce kabul edilen yasaya göre USCIRF, "belirli endişe içeren" ülkelerin listesini Dışişleri Bakanlığı'na sunuyor. Bu ülkelere yaptırım uygulanmasını bile öngören liste hakkında son kararı ise bakanlık veriyor. Komisyonun listesinde şu an Nijerya, Myanmar, Çin, Eritre, İran, Irak, Kuzey Kore, Pakistan, Suudi Arabistan, Sudan, Türkmenistan, Özbekistan ve Vietnam bulunuyor. Bakanlığın listesi ise bu ülkelerden Myanmar, Çin, Eritre, İran, Kuzey Kore, Suudi Arabistan, Sudan ve Özbekistan'ı içeriyor. ABD eski Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Obama resmen göreve başlamadan dört gün önce bazı ülkelerin çıkarılmış olduğu listeyi iki yıl gecikmeli olarak onaylamıştı.

İm (Kod): Tümünü seç

http://zaman.com.tr/haber.do?haberno=843944&title=abd-yonetimine-din%C3%AE-ozgurluk-raporu-turkiyede-laiklik-yanlis-yorumlaniyor

---

ABD'den Türkiye hakkında "çok ağır" rapor

Amerikan Kongresi tarafından desteklenen ABD Uluslararası Dini Özgürlükler Komisyonu bu yılki raporunda Türkiye'yi ilk defa “izleme listesine” aldı. Komisyon'un raporuna göre, Türkiye ve Rusya'da dini özgürlükler geçen yıl içinde kötüleşti. Ve işte raporda yer alan diğer "ağır" başlıklar...

İZLEME LİSTESİNE ALINAN ÜLKELERE YAPTIRIM UYGULANABİLİYOR

Raporda, özel endişe uyandıran ülkeler listesi de bulunuyor ve komisyonun tavsiyesini dikkate alırsa ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından bu listede yer alan ülkelere belli yaptırımlar uygulanabiliyor. Türkiye ve Rusya'nın da dahil edildiği izleme listesi ise insanların istediği gibi ibadet etme hakkının riskli olduğu ülkelere işaret ediyor ve bir çeşit uyarı niteliği taşıyor.

İZLEME LİSTESİNDEKİLER

Geçen yıl izleme listesinde olan Bangladeş, ülkedeki iyileşmeler göz önüne alınarak bu yıl listeden çıkarıldı. İzleme listesinde Türkiye, Rusya, Laos, Somali, Tacikistan, Venezuela, Afganistan, Belarus, Küba ve Mısır bulunuyor.

ENDİŞE UYANDIRANLAR LİSTESİ

Özel endişe uyandıran ülkeler listesinde ise Nijerya, Myanmar, Çin, Eritre, İran, Irak, Kuzey Kore, Pakistan, Suudi Arabistan, Sudan, Türkmenistan, Özbekistan ve Vietnam yer alıyor.

HÜKÜMET DİNİ AZINLIKLARIN YASAL VARLIKLARINI TANIMIYOR

Türkiye'nin izleme listesine “laikliği yorumlama şekli” çerçevesinde girdiği raporda yer alırken, “bu durumun dini özgürlük ihlalleriyle sonuçlandığı” ifadesi kullanıldı.

Raporda, üniversitelerde türban takılmasına izin verilmesi yönündeki hükümet çabasının Anayasa Mahkemesi tarafından geri çevrildiği de yer aldı. Raporda ayrıca, “hükümetin, dini azınlıkları yasal varlıklar olarak tanımayı reddettiği ve polisin Müslüman olmayan toplulukların yasal ve dini haklarını etkili bir biçimde bastırdığı” iddia edildi.

“Dini azınlıkların mal sahibi olma, kendi din adamlarını yetiştirme, dini eğitim verme haklarının kısıtlandığı” ileri sürülen raporda, Türk devletinin laikliği yorumlama şeklinin, bazı dini özgürlük ihlalleriyle sonuçlandığı, bu durumdan hem dini çoğunluğun hem de dini azınlıkların payını aldığı bildirildi.

Komisyon'un, dini özgürlükler konusundaki kısıtlamaların devam etmesi nedeniyle Türkiye'yi bu yıl izleme listesine almaya karar verdiği de raporda vurgulandı.

Raporda, Komisyon üyelerinin 2006 yılında Türkiye'yi ziyaret ettiği ve dini liderlerle yapılan görüşmelerde, özellikle son 10 yılda dini özgürlükler konusundaki ilerlemeleri dile getirdiklerine işaret edildi. Ancak raporda, “Sünni Müslüman toplum ile Alevilerin ve Hristiyanların durumuna bakıldığında” dini özgürlükler konusundaki endişelerin devam ettiği savunuldu.

KOMİSYON, OBAMA'DAN ÖZEL TEMSİLCİ ATAMASINI İSTİYOR

Komisyon raporunda, ABD Başkanı Barack Obama yönetiminden, uluslararası dini özgürlüklerden sorumlu bir özel temsilci atamasını da talep edildi.

Komisyon raporunda, “Türkiye'nin laiklik anlayışının Amerikan sisteminden farklılık gösterdiği ve Türk anlayışına göre kamu hayatındaki dini faaliyetler üzerinde devlet kontrolünü temsil ettiği” ileri sürüldü.

YAHUDİ KARŞITLIĞI DA RAPORDA

Türkiye'deki Musevilerin diğer Müslüman nüfuslu ülkelere kıyasla çok daha iyi koşullarda bulunduğu belirtilen raporda, ABD'nin Irak Savaşı sırasında Türk medyasında ve toplumunda “Yahudi karşıtı” yaklaşımların yoğunlaştığı ve bu yıl İsrail'in Gazze'deki askeri operasyonları sırasında da aynı yaklaşımın tekrarladığı savunuldu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, Davos'taki paneli terk etmesi de raporda yer aldı.

Raporda “Ergenekon” soruşturması kapsamında ortaya atılan iddialara ilişkin değerlendirmelere de atıfta bulunuldu.

FENER RUM PATRİKANESİ KONUSU

Komisyon raporunun Türkiye bölümünde, Amerikan hükümetinin Türkiye'yi dini özgürlükleri ilerletme konusunda yasal reformlar yapmaya davet etmesi istendi.

Türk hükümetinin, Fener Rum Patrikhanesi'nin “ekümenik” statüsünü tanıması ve Heybeliada Ruhban Okulu'nu yeniden açılması konusuna da dikkat çekilen Komisyon raporunda, Ermeni Patriği'nin, bir Türk devlet üniversitesinde Ermeni dilinde fakülte açılması yönündeki talebinin karşılanması da yer aldı. Başbakanlık ve Diyanet İşleri Başkanlığı'nın, Alevi toplumuyla yakın çalışmaya cesaretlendirilmesi, kişinin hangi dine mensup olduğunun nüfus kağıtlarından kaldırılması da tavsiye edildi.

İm (Kod): Tümünü seç

http://www.hurriyet.com.tr/dunya/11560946.asp?gid=229

---

>> Raporu indir <<

---