Küresel Taşeron Lobisi

Hazırlanan bir raporda; Dünya'da özel istihdam kuruluşlarının faaliyetleri önündeki yasal engelleri kaldırmak için hükümetler nezdinde küresel düzeyde nasıl bir lobi örgütlediklerini ortaya koyuyor.

“Agency work” yani, taşeron işçiliği. Dünya'da giderek yaygınlaşıyor. Hatta, temel çalışma biçimi olarak yerini alıyor. Hükümetler, taşeron işçiliğin önünü açmak yasal düzenlemeler yapıyor. Peki taşeronlaşma neden bu düzeyde büyüdü? Arkasındaki hangi güçler var.

140 ülkede 700 sendikadan 50 milyonu aşkın enerji, maden ve imalat işçisini temsil eden IndustriALL Küresel Sendika tarafından hazırlanan raporda, taşeron işçiliği üzerine kapsamlı bir değerlendirme olanağı sunuyor.

Alman sendikası IG Metall'in Ağustos 2009 tarihli bir araştırmasına göre, taşeron işçiliği işletmelerce uzun süreli istihdamın maliyet riskinden sıyrılmak için stratejik olarak yaygın bir şekilde kullanılıyor.

DÜNYADA TAŞERON İŞÇİLİĞİ

Araştırmalar dünya genelinde taşeron işçilikte bir patlama olduğunu gösteriyor.

Örneğin; 2009'daki bir inceleme raporuna göre, genel olarak Meksika'daki işgücünün yüzde 10'u taşeron firmalarca istihdam ediliyor. Meksika'da elektronik endüstrisindeki 400.000 işçinin yaklaşık yüzde 60'ı taşeron işçisi kiralayan firmalar için çalışıyor; bazı şirketlerde ise bu oran yüzde 90'ı buluyor.

Rusya'da yabancı şirketlerin yaklaşık yüzde 75'i, Rus şirketlerinin ise yüzde 35-50'si taşeron işçisi kullanıyor.

Britanya'da taşeron işçilerinin tahmini sayısı 2008'de 270.000 ila 1,4 miyon arasında değişiyordu.

Avrupa'yla ilgili istatistikler taşeron işçiliğinin, Manpower, Adecco ve Randstad gibi büyük küresel aktörlerin hakimiyetinde hızla yaygınlaştığını gösteriyor.

İspanya'da geçici işçilik bütün istihdamın yüzde 30,9'unu oluşturuyor.

Tayland'da elektronik endüstrisindeki yaklaşık 500.000 işçinin yarısından fazlası taşeron işçisidir. Filipinler'de 2008'de tüm işçilerin yüzde 10,8'i taşeron firmalar tarafından istihdam ediliyordu.

Dünya'nın yükselen ekonomisi Çin de dünya ölçeğindeki bu trendin dışında kalmıyor. Çin'de tahminen 60 milyon geçici taşeron işçisi vardır. Nokia'da Çinli işgücünün yüzde 30'u taşeron işçisi olduğu belirlendi.

KÜRESEL LOBİ

Taşeron işçiliğinin olumsuz sonuçlarına rağmen, taşeron işçiliğinin önündeki engeller kaldırılırken dünyanın çoğu ülkesinde bu istihdam biçiminin yaygınlaşması tesadüf değil.

Rapora göre; taşeron işçiliğindeki yaygınlaşmanın arkasında, taşeron firmalarının faaliyetleri üzerindeki yasal kısıtlamaları kaldırmak için hükümetlere baskı uygulayan güçlü bir sanayi lobisi var.

Özel İstihdam Firmaları Uluslararası Konfederasyonu'nun (Ciett) çatısı altında, Manpower, Adecco, Kelly ve Randstad gibi dev küresel istihdam şirketlerinin yanı sıra, özel istihdam firmalarından oluşan 48 ulusal federasyon var.

KIRAN KIRANA LOBİ

Dünyanın bütün ülkelerinde taşeron işçiliğine karşı yürütülen mücadele parlamentolarda noktalanıyor. Ciett ve Amerikan Ticaret Odası gibi işveren örgütleri taşeron işçiliği üzerindeki yasal kısıtlamaların kaldırılması için kıran kırana bir lobi yürütüyor.

Dünya Bankası, IMF ve OECD gibi küresel kurumlar, bütün kanıtlar tersini göstermesine rağmen, ekonomik büyümeyi sağlayacak yol olarak işgücü piyasalarının esnekleşmesini savunmaya devam ederek, taşeron firmaların gündemini dayatmasına elverişli bir ortam yaratmaya çalışıyor.

“ÜÇLÜ TUZAK”

Küresel Sendika Genel Sekreteri Jyrki Raina, raporun önsözünde “Bütün biçimleriyle güvencesiz çalışma dünyanın her yerinde işçilerin haklarını, ücretlerini ve çalışma koşullarını yok ediyor. Üçlü istihdam ilişkisinin kapanına kısılmış, resmen (görünüşte) bir aracı kuruluş ya da taşeron tarafından istihdam edilen ama aslında fiilen bir başka şirket için çalışan işçilerin sendikalaşma hakkı çok sınırlı, toplu sözleşme hakkı ise yoktur. Bu işçiler aracı kuruluş ile fiilen çalıştıkları şirket arasında kapana kısılmıştır. İşçilerin temel haklarının sorumluluğunu hiçbiri üstlenmez” diyor.

RİSK ŞİRKETTEN İŞÇİLERE KAYDIRILDI

Raina, taşeron işçiliğin sonucunu şöyle tarif ediyor: “İstihdamın risklerinin şirketlerden işçilere kaydırılmasıdır.” Raina, “Taşeron işçiliğinin giderek yaygınlaşması, işçileri toplu sözleşmelerin kapsamı dışında bırakıyor ve toplu sözleşme kapsamındaki işçileri öylesine daraltıyor ki sendikanın etkin bir şekilde toplu sözleşme yapma kapasitesi önemli ölçüde sakatlanıyor, bazı durumlarda ise telafi edilemez bir şekilde yok ediliyor” diyor.

YURT, 6 Aralık 2012