Zam Gerekçeleri Külliyen Yalan!

1 Nisan tarihinden geçerli olmak üzere elektrik yüzde 8,1 doğal gaz yüzde 18,7 zamlandı. Sayın Enerji Bakanı bu zamları bölgesel gerginliklere bağladı: “Petrol fiyatlarındaki artış, doğal gaz fiyatlarını da arttırıyor, bedelini biz ödüyoruz” dedi. Suçu dışarı attı, hata bizde değil demeye getirdi. Sayın Bakan’ın bu açıklaması maalesef gerçekleri yansıtmamaktadır. Şimdi burada tek tek ele alacağımız gerçeklerle ilgili Sayın Bakan’dan açıklama bekliyorum. Tek tek cevap verirse tek tek yayımlarım.

Gerçek 1) Dünyada doğal gaz fiyatları düşüyor. Sayın Güngör Uras’ın iddiasına göre, yılbaşında 3.115 dolar olan doğal gaz fiyatı 2.117 dolara gerileyerek dip noktasına ulaşmış. Sayın Bakan’ın kendi ağzından yaptığı açıklama ise Rusya’dan alınan doğalgaz fiyatının yüzde 10 gerilediğidir. Bu durumda doğal gaz fiyatı arttı söylemi kamuoyunu yanıltmaktır.

Gerçek 2) Dünyada doğal gaz fiyatları düşerken petrol fiyatları artmıştır. Doğru, ancak konuyla ilgisi yok! Türkiye’de elektrik üretiminin sadece yüzde 2,6’sı petrol bazlıdır. Yani petrol fiyatlarındaki artış elektrik zammını açıklamaktan uzaktır. Doğal gaz zammını açıklamaktan ise tamamen uzaktır!.. Bu durumda petrol fiyatlarındaki artışı bahane olarak kullanmak halkı kandırmaktır.

Gerçek 3) Türkiye’de elektrik üretiminin yüzde 46’sı doğal gaza bağlanmıştır. Yani biz elektriği doğal gazdan üretiyoruz. Doğal gaz fiyatının düştüğü bir ortamda hem doğal gaz hem elektrik niçin zamlanmaktadır?

Gerçek 4) Sayın bakan dolardaki artışa dikkati çekmektedir. Ancak dolar bir ara çıktığı 1,90 seviyesinde 2-3 hafta kalıp tekrar 1,78 seviyesine gerilemiştir. Doların artış döneminde yani Ekim 2011 tarihinde, elektriğe yüzde 9,5, doğal gaza ise yüzde 14,3 oranında zam gelmiştir. Yani 2011 yılında dolar fiyatlarındaki artış elektrik ve doğal gaz fiyatlarına zaten yansımıştır. Bu durumda dolar fiyatı arttı demek vatandaşı uyutmaktır.

Gerçek 5) Sayın Bakan zamlar dışarıya bağlı diyerek sorumluluk almazken, 10 yıldır hükümette olduklarını ve enerji politikalarına yön verdiklerini unutturmaya çalışmakta, bizim elektrik üretiminde niçin bu kadar dışa bağımlı kaldığımızı gizlemektedir. Gerek hükümet programında, gerek bütçe görüşmelerinde hem Sayın Başbakan, hem Sayın Enerji Bakanı “Enerji üretiminde ithal kaynakların payını ve dışa bağımlılığı azalttık, daha da azaltacağız” demişler ve özellikle doğal gazın enerji üretimindeki payının azalacağının, yerine yerli kaynakların konacağının müjdesini vermişlerdir. Bu açıklamalar da kamuoyunu yanıltmaktan öte bir anlam taşımamaktadır.

Şimdi, verilerle enerjide, elektrik üretiminde nasıl dışarı bağlandık onu inceleyelim;

1) 2000 yılında tükettiğimiz enerjinin yüzde 67’si ithal edilirken, bu oran 2010 yılında yüzde 72,4’e yükselmiştir.

2) Yerli ve yenilenebilir kaynaklarımızın ((hidroelektrik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyoyakıt) enerji tüketimimizdeki payları 2000 yılında yüzde 25’ken, 2010 yılında bu oran yüzde 20’ye gerilemiş.

3) AKP hükümeti 2011’de doğal gazda mevcut kurulu düzenin yüzde 28’i oranında yeni doğal gaz santraline lisans vermiştir. Doğal gazda dışa bu kadar bağımlıyken bu lisanslar hangi gerekçelerle, hangi firmalara verilmiştir? Dışa bağımlılık böyle mi azaltılacaktır? Ayrıca şu anda mevcut kapasitenin yüzde 60’ı büyüklüğünde yeni doğal gaz santrali başvurusu inceleme değerlendirme uygun bulunma aşamasındadır. Bu firmalar kimdir? Türkiye bu durumda enerji üretiminde tamamen dışa bağlanmaktadır.

4) 2010 yılı elektrik tüketimimizin yaklaşık yarısını karşılayacak kadar devreye alınmamış yerli linyit kaynakları varken, mevcut kurulu gücün yüzde 18’i oranında ithal taş kömürü santrali için yeni lisans verilmiştir. Ayrıca mevcudun yüzde 24’ü oranında ithal kömür santrali için bazı şirketlere lisans verilmesi inceleme değerlendirme aşamasındadır. Yerli kaynak varken, ithal kaynaklara yönelmenin zararını halk zamlarla ödemektedir; peki fayda kime sağlanmaktadır?

Şimdi bütün bu gerçekler ortada dururken; enerji üretiminde bu kadar dışa bağımlı kılınmışken sizce sorumluluk kimdedir? Suriye, İran gerginliği ve dolar kurlarında mı, AKP Hükümeti politikalarında mı?... Vatandaş elektrik, doğalgaz ve diğer zamların gerçek sebebini sorgulamaktadır.

---

Bartu SORAL, 5 Nisan 2012
bartu@bartusoral.com.tr