News of Tartışma

SIRA KARA ve HAVACILARDA
Eğer hâlâ ‘Türk Subayı’ diye bir kavram (mefhum) varsa, emekli amirallerden sonra, sıra karacı ve havacı generallere gelmiş demektir.
Albaylara, yarbaylara, binbaşı ve yüzbaşılara...
Astsubaylara, çavuşlara..
Ve kuşkusuz mehmetçiklere..
Sıra Boğaziçi öğretim üyelerinden sonra, zerre kadar ‘bilimsel’ anlayış almış tüm öğretim üyelerine..
Sıra tüm üniversite öğrencilerine gelmiş demektir.
Sıra yüreğinde ‘Yurt sevgisi’ taşıyan, eli kalem tutanlara, eli saban tutan, pulluk ve tırmık tutan köylülere gelmiş demektir.
Sıra insanlıktan nasibini almış herkestedir ...

ŞAHSIM DEVLETİ (17) Demokrasi ölçütü
‘Demokrasi’nin oy oranıyla ölçülemeyeceğini söylemiştik.
Ne de ‘çok partili’ olup olmamakla ilgisi var.
Bu iki ‘ölçüt’, ancak ve sadece kabaca bir ‘görünüm’ verebilirler.
Peki ama ‘kanıtlayıcı’ ya da ‘bilimsel’ ölçüt nedir diye sorulacak olursa; ‘bilinçli’ ve dolayısıyla ‘özgüvenli’ yurttaşlara dayanıp dayanmadığıdır diyeceğiz.
Sözde ‘siyaset bilimci’lerinin ‘özgürlük’ kavramından ‘ne’ anladıklarıylarıyla ilgili bir ‘konu’dur bu.
Gerçekte ise, ‘Özgürlük’, batı dillerindeki ‘liberté’ kavramından çok, ‘être emacipé’ filiyle ilgili bir durumdur.
Arapçasıyla ‘rüştünü kazanmış ...

ŞAHSIM DEVLETİ (16) Cumhuriyet esprisi
İnsanlık tarihinde, ‘Modern’ denilen dönemden önceki bin yıllık dönemde, dünya genelinin bir ‘durgunluk dönemi’ (immobilisme) içinde olduğu bilinmektedir.
Buna ‘Orta-Çağ karanlığı’ da denilmektedir.
Ardından gelen ‘Yeni-Çağ’ XVnci yüzyıldan itibaren başlamış olsa bile, irdelemekte olduğumuz ‘Devlet-Ulus’ kavramı bakımından ‘Milad’, 1789 Fransız Devrimi’dir.
Ancak ‘Devrim’lerin bir ‘süreç’ olduğu kesinlikle gözardı edilmemelidir.
Nitekim ‘Cumhuriyet esprisi’nin bir ‘Cumhuriyet İdeali’ biçiminde tasarlanmasına, Fransa’da 1792 yılından itibaren başlanmıştır.
Cumhuriyet ‘ideal’inin ise üç önemli ‘ilke’si var:
Biri, ...

ŞAHSIM DEVLETİ (15)-’Demokratik bölgecilik’
Bu yazı dizisi boyunca yazdıklarımız, kimilerince ‘tarihsel’ veya ‘kuramsal’ değerlendirmeler olarak görülebilir.
Oysa, ne somut gerçeklik ve ne de ‘Türkiye’nin somut gerçekliği’ne uzak olmadığı gibi, gelecekle ilgili ‘kestririm’lere de olanak verebilecek niteliktedir.
Örnek olsun, Türkiye’de ‘Demokratik Bölgeler Partisi’ adlı bir parti bulunmaktadır.
Dahası ‘yerel demokrasi’yi hedefleyen bolca kuruluşun olduğunu da biliyoruz.
Çok daha önemlisi, ekonomi politikalarında, uzunca bir süredir, bir ‘dérégulation modası’nın revaçta olduğunu da biliyoruz.
Öte yandan, burada özetlemeye çalıştığımız ...

ŞAHSIM DEVLETİ (14)
François Mitterand 1981 yılında Cumhurbaşkanı seçildikten sonra, bir bakanlar kurulu toplantısında şöyle diyordu:
“Fransa’nın Fransa olması için güçlü ve merkezî bir iktidara gereksinmesi vardı. Bugün ise dağılmaması için yad-merkezci (adem-i merkeziyet) bir iktidara gereksinmesi vardır” (*).
Şimdi Türkiye’de bolca bulunan ‘aklıevvel’ler şöyle dursun, sözde ‘siyaset bilimci’lerinin bile ‘Fransa’nın Fransa olması’ ya da aynı anlama gelmek üzere ‘Fransa’nın olgunlaşması’ ve yine aynı bağlamda bir ‘Devlet-Ulus’un olgunlaşması’nın ne demek olduğunu anlayamadıklarını gönül rahatlığıyla ileri ...

ŞAHSIM DEVLETİ (13)- Örgütlülük
‘Liberalisme’ yanlılarının, ‘Devlet’ dahil, ‘örgütlülük’ karşıtı oldukları bilinir.
Öte yandan, sadece liberal değil ama hangi görüş sahibi olunursa olunsun, bir ‘örgütlülük’ vaveylası koparıldığı da bilinmektedir.
Kuşkusuz, sorun dönüp dolanıp nasıl bir ‘örgütlülük’ konusunda düğümlenmektedir.
İşte burada, yeniden XIXncu yüzyıl düşünürlerinden Pierre-Joseph Proudhon’un görüşlerine bakılabilir.
Proudhon denildiğinde ise, akla hemen ‘anarşi’ terimi gelecektir.
Her ne kadar Proudhon için, ‘toplumsal düzen’in, kendi deyimiyle criterium’u ‘bireysellik’ (individualité) ise de, bu bireysellik ‘liberalizm’in savunduğu ‘bireycilik’ ...

ŞAHSIM DEVLETİ (12) : ‘Etat territorial’
Günümüzde genel bir ‘Devlet kuramı’na sahip olmadığımız apaçıktır.
Dolayısıyla köleci, feodal, kapitalist ya da sosyalist ‘Devlet’ tanımları kaba ‘tarihsel kategori’ler olarak, ancak birer ‘çözümleme aracı’ olarak ele alınabilirler.
Tam da bu nedenle, ‘modern’ de denilen ‘Devlet-Ulus’ konusunda olabildiğince anlamsız tartışmaların yapıldığına tanıklık etmekteyiz.
Örnek olsun, kapitalizm öncesi ve daha doğrusu kapitalizmin ‘merkantil’ aşamasında, özellikle bugünkü Almanya’da, kameralsit okul’un öne çıkardığı bir Devlet tanımı vardı: ‘Etat territorial’.
Öte yandan günümüz ...

ŞAHSIM DEVLETİ (11) : Yönetim ‘bilim’ine doğru
Yinelemek gerekir ki, bu yazı dizisi boyunca, salt ‘Şahsım Devleti’ni kavramlaştırma çabası içinde değiliz.
Sadece, tarihe kuşbakışı gözatarken, ‘Şahsım Devleti’nin kimi ‘özellikler’inin kökenlerine değinmekteyiz.
Örneğin, günün birinde ‘Şahsım Devleti’ eline cetvel ve pergel alıp, ülke topraklarını, salt ‘yönetim’ kolaylığı olsun diye, bölgelere, illere ve ilçelere ayırmaya kalkabilir.
Nitekim Fransız ‘Sosyal Liberal’lerinden Guizot da, o dönem Fransız departmanlarının işte böyle bir ‘yönetim’ kaygısıyla ve keyfî olarak ‘çizildiği’ne karşı çıkmıştı. ...

Türkiye’de en çok bilinen liberallerden biri de Fransız Le Play’dir.
Oysa liberaller de tür tür (cins cins de denilebilir) ayrılmaktadır demiştik.
İşte Le Play, La Tour du Pin ve Albert de Mun ile birlikte ‘Sosyal Katolik’ler denilebilecek bir ekolün temsilcisidir.
Bu sosyal katolikler, ‘Siyasal islam’cıların aksine, Klise’nin içsel işleyişini doğrudan ‘Devlet’ işleyişine taşımaktan yana değildirler.
Bunlar daha çok ‘Devrim’in başarısızlığı üzerine kimi tezler geliştirmekle uğraşmışlardır denilebilir.
Dincilikleri, toplumları hristiyanlığın ‘insan anlayışı’na uymaya çağırmaktan öte değildir. ...

ŞAHSIM DEVLETİ (9) : Liberalizm türleri
Liberalizm denildikte, adı üzerinde ( Fransızca liberté) yani ‘özgürlük’lere gönderme yaptığı apaçıktır.
Nitekim sözlük ya da ansiklopedilerde, ‘özgürlüklerin geliştirilmesini amaçlayan öğreti’ tanımlamasına yer verilmektedir.
Kökenlerine ilişkin olarak ise, örneğin Leo Strauss, antik Yunan düşünürlerine değin gidilebileceğini ileri sürmektedir.
İncelediğimiz konuyla ilgili olarak ise, liberalizm’in Devlet’e kuşkuyla baktığının altını çizmek gerekiyor.
Bir liberal için Devlet, o arada merkezî devlet güvenilmezdir, o nedenle de yönetimin (administration) olabildiğince yaygınlaştırılması gerekmektedir.
Demek ki, ...