News of Tartışma ve Fikir Meydanı

AVRASYACILIK NEDİR NE DEĞİLDİR ? (III)
Avrupa Birliği Düşüncesi
II.Dünya Savaşı sonlarına doğru, 5 Eylül 1944 yılında Belçika (Be), Hollanda (Ne) ve Luxembourg (Lux) Anayasal Monarşileri, önce gümrük birliği ve daha sonra Ekonomik Birlik (1958) kurarak ‘Avrupa’ Birliğinin temellerini atıyorlardı.

1951 yılında ise, özellikle Fransız Dış İşleri Bakanı Schumann’ın çabaları ve ABD’nin desteğiyle, Almanya (Adenauer) ve İtalya (De Gaspieri) arasında, bugünkü Avrupa Birliği’nin çekirdeği olan Avrupa Kömür ve Çelik Ortaklığı kurulacaktı: AKÇO (CECA).
Daha sonraki ...

AVRASYACILIK NEDİR NE DEĞİLDİR ? (II)
Avrupa’nın sınırları
Madem ‘Avrasya’ sözcüğü Avrupa ve Asya’nın birleştirilmesinden oluşmaktadır, peki ama aradaki doğal sınırlar nerede başlayıp nerede bitmektedir ?
Coğrafyacıların kendilerine özgü yanıtları vardır ama politik olarak en cömert (!) tanım De Gaulle’den gelmiştir: Urallar’a kadar.
Ne var ki, güya Rusya’yı da Avrupa içine almayı tasarlayan De Gaulle, Rusya’nın Asya’da kalan kesimlerini unutmuş gibidir.
O nedenle, gerek 19. yüzyıl düşünürleri ve gerekse 20 ve 21.yy düşünürleri, coğrafya’nın dışında, ...

FELSEFENİN F’Sİ
Felsefe şöyle tanımlanır böyle tanımlanır.
Çok da yarayışlıdır.
Felsefe’siz insan gelişemez.
Doğu felsfesi, Batı felsefesi falan.
Ben her sabah kalktığımda biraz spor biraz da felsefe yaparım.
Uyumadan önce bir-iki ‘felsefe’ yapmadan yatmam filan.
Bu ‘derin konular’ı bir yana koyarak, Fransa’da Lise son sınıflarda okutulan ‘Felse Dersi’nden iki soru alalım.
Bu dersi geçemeyen çocuk, Fransa’da değil öğretmen, memur, müdür, kaymakam; inşaatta işçi bile olamaz.
Kahvehanede kloşar olabilir, o başka.
Sözü uzatmadan ‘sorulardan sadece ikisi’ne ...

AVRASYACILIK NEDİR NE DEĞİLDİR?
Soruyu böyle sorduğumuz zaman altından kalkılabilecek bir yanıt verilemeyeceğini belirtmekle başlayabiliriz.
Ancak bu yazı dizimizi tamamladığımız zaman, sağda solda ve ileri-geri dillendirilen ‘Avrasyacilık’ teriminin ‘hangi yönü’ ve ‘ne kadarcık’ından sözedildiğine ilişkin bir değerlendirme yapılabilir diye düşünüyoruz.
Herşeyden önce, ‘Avrasyacılık’ teriminin yüzelli yıldan uzun bir tarihçesi var.
Konunun, kültürel, dilbilimsel, ekonomik, politik, psikolojik, askerî, stratejik, jeopolotik, jeo-stratejik, jeo-sosyolojik ve giderek felsefî, tarihsel, etnolojik, arkeolojik, antroplojik ve antropo-sosyolojik yönleri var.
Ne var ki, ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (XI)
‘Dil’in Gücü
‘Dilin gücü’ derken, ‘Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır’ demek istemiyoruz.
Jordis von Lohusen’in çalışmasının başlığında olduğu gibi, Halk Terimleriyle Düşün(erek): Dilin ve Mekanın, Dünya ve Uygarlıklar Tarihindeki Gücü’nden sözediyoruz.
Daha doğrusu, bundan böyle, ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (X)
Anadil (Créole)
Fransızların ünlü sözlüğü Robert’e gore; Kreol ( Fr: Créole, Ing: creole, Esp: criollo, port: crioulo) “Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Portekizce ya da Hollandaca ile karşılaşan yerli halkların dillerinin sözkonusu dillerle karşımından doğan ve o halk kesiminin ‘anadili’ olan bir dilbilimsel sistem (système linguistique)dir.”
Daha çok kolonyalist devletlerin dilleri olan birinciler, sömürge ülkerinde bu tip bir ‘anadil’in doğmasına yol açmış bulunmaktadırlar.
Böylece Güyanca, Luizianca, Guadölopça, Martinikçe, Haitice, Trinidadca, Sentouaca, Dominikçe ... ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (IX)
Dil ve Anlatım
Başından buyana ‘Dil’ (langue) ile ‘Anlatım’ (Langage) arasındaki ayırıma dikkat çekiyoruz.
Örneğin, bir yazarın ‘anlatımı’, onun bildiği ‘dil’ aracılığıyla, ‘anlatmak istediği şey’in dile getirilmesi ya da yazıya dökülmesidir.
Ne ki, örneğin, salt konuşmak yetmez, o konuşmayla ‘anlatılmak istenen şeyin’ dile getirilip getirilemediği daha önemlidir.
Yoksa, akıcı ve müzikal de olsa, bir ses kalabalığı olmanın ötesine geçilememiş olur.
O arada, bizim burada, birşeyler anlatıp anlatamadığımız da örnek alınabilir. Acaba, ...

18 MADDELİK YENİ ANAYSA TASLAĞI
Genç bir ‘Bilim adamı adayı’ndan aldığım mektubu olduğu gibi aşağıda bilgi ve ilginize sunuyorum.
Ahmet Rıza’lar ve Reşat Kaynar’ları rahmetle analım.
Bir de Cumhuriyet’in ‘Cumhuriyet Müddeiumîleri’ni.
Meclis’e dönüldükte, kanımca ‘vekillikleri’ düşmüş bulunan 316 ‘vekil’e de bir ‘heyhat’ yaraşır ancak.
Onlarda ‘Devlet mevhumu’ olmadığı kesinlikle ortaya çıkmıştır.
Bunlar ‘Devlet’i ‘Şirket’ olarak görüyor olmalılar.
Abdulhamit’ten de aşağı.
Bunlar Osmalı’dan da geriler, sadece özeniyorlar.
Vallahi de billahi de çok sıradan insanlar bunlar: basbayağı. ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (VIII)
Kültürel Antroploji
‘Evrimcilik’ düşüncesine karşı çıkıp, tarihsel özgülcülük (pariticularisme) ve dolayısıyla ‘kültürel görelilik’ tezlerini savunan Amerikan Antroplojisi’ne Kültürel Antroploji denildiğine ve kurucusunun Prusya kökenli amerikalı Franz Boas (1858-1942) olduğundan sözetmiştik.
Ancak, biz daha çok ‘Dil’ üzerinde durduğumuza göre, bu Kültürel Görellik ekolünden, Franz Boas’ın öğrencisi Edward Sapir ve onun ‘Dil temmeli antropolojisi’ne değinmemiz çok daha yerinde olacaktır.
O arada, ‘Sapir-Whorf Hipotezi’ adıyla anılan ve ‘Dil Sapması’ (Dérive linguistique) denilen savlara değinmek ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (VII)
Göçebelikten Yerleşikliğe
Vere Gordon Childe (1892-1957) Avustralya’lı bir dilbilimci ama aynı zamanda bir arkeolog olarak, Aryenler : Hint-Avrupa kökenliler Üzerine başlıklı çalışması ve diğer çalışmalaıyla ‘Aryen’ ırkının varlığını kabul etmesine karşın, aryenciliğin Hitler taraftarlarınca ‘yüceltilmesi’ne karşı olacaktır.
Ancak, bugünkü deyişle ‘Barbarlıktan uygarlığa geçiş’ üzerine, bir anlamda ‘Devrim’ niteliğinde görüşler ileri sürecektir. Dahası, ‘Neolitik Devrim’ ve ‘Kentsel Devrim’ kavramlarının ‘genelleşmesi’ni sağlayan da odur denilebilir. ...