News of Tartışma

BAKIŞ /GÖRÜŞ GÖRÜNÜŞ (XIV)
Dünyaya bilimsel bakış
En sık kullandığımız deyişlerden biri de ‘Dünyaya bilimsel bakış’tır.
Bu daha çok Viyana Çevresi diye adlandılan düşünce okulunun ileri sürdüğü bir anlayıştır: Dünyanın bilimsel kavrayışı (conception scientifique du monde).
Üyeleri arasında Moritz Schlick, Hans Hahn, Rudolf Carnap, Eino Kaila, Otto Neurath, Felix Kaufmann, Edgar Zilsel, Viktor Kraft et Arne Næss ve daha sonra Georg Henrik von Wright, Bertrand Russel ve Alfred Tarski sayılabildiği gibi Karl Popper’i de bu ...

Laiklik Nedir?

15 Temmuz sonrası, özellikle medyada, birçok konu konuşuldu tartışıldı. Yaşananların nedenleri ve nasıl gerçekleştiği konusunda bütün fikirler tek tek masaya yatırıldı. Bunlar arasında en önemlisi hangisi diye sorarsanız, hiç kuşku yok ki, laiklik ve onun Türkiye için olmazsa olmaz olduğuydu.

İçi boşaltılmaya, ‘yeniden yorumlayalım’ kurnazlıkları ile rafa kaldırılmaya çalışılan laikliğin gerekliliği yaşanan darbe girişimi ile bir kez daha net bir şekilde anlaşıldı.

Tamamen ortadan kaldırılamasa bile kıyısından köşesinden kırpılmaya çalışılan laiklik konusunda verilebilecek ...

BAKIŞ /GÖRÜŞ GÖRÜNÜŞ (XIII)
Ekonominin Ruhu
Jeopolitik ve jeostrateji konusunda değineceğimiz üzere, ‘kuramsız strateji’lerin eksiklikleri ile ‘kuramsız planlar’ın eksikliklerini gidermek üzere bir birlikte-kurma (co-construction) yolu aranmayacak değildir.
Nitekim Sovyet planlamasında Popov ve Litoshenko’nun yaptıkları gibi, Marx’ın ‘yeniden üretim şemaları’nda kullandığı matematik model ile Quesnay’nin ‘ekonomik tablosu’ndan buyana geliştirilen ‘kuramsal modeller’ birlikte kullanılacaktır.
İşte Vasily Leontief’in ‘girdi-çıktı tablosu’ bu bakımdan ‘makro-ekonomik model’ler ile ‘ekonomik tablo’nun en yetkin birlikte kurulması olacaktır.
Çünkü ‘kuram’ yoksa, ‘araç’ (instrument) da ...

BAKIŞ/GÖRÜŞ/GÖRÜNÜŞ (XII)
Plan ve Kalkınma
Ekonomik kalkınma terimi de büyük ölçüde ‘planlama’ya bağlıdır.
Nitekim Sovyetlerde bu 1920’li yıllarda uygulamaya konulurken, ABD’de de 1940-50 arasındaki ‘büyüme’ tartışmaları sonucunda gelmiştir.
Kuşkusuz ‘Batı’nın azgelişmiş ülkeleri ‘kalkındırması’ sorunu tamamen ayrı bir ‘konu’ olup, İngiltere’nin Hindistan’ı kalkındırmasına değin geri götürülebilir.
Bir ‘ülke’nin kalkınması ise, ‘plansız’ olamayacağı gibi, plancıların sosyal bilimlerin (insan bilimleri de denilebilir) kendi içlerinde bulup geliştirdikleri ‘ekonomik ve sosyal yasalar’a dayanmadığı sürece, yapıldığı sanılan ‘plan’larla da başarılamaz.
Sovyet ...

II. ABDULHAMİT
Abdülaziz (1861-1876) ve sonrası
“Anadolu’da Türkler” yazı dizimizi Kırım Savaşı ve Abdülaziz (1861-1876) dönemiyle sonlandırmış, Meşrutiyet’in ilanından (1876) günümüze ve hatta önümüzdeki on yıllara yönelik bir öngörüyle bitirmiştik (1).
Kısaca anımsatacak olursak; 12 Mart 1854’te, Türkiye, Fransa ve İngiltere arasında, İmparatorluğun silahla savunulmasını içeren bir antlaşma imzalanacak; karşılığında Saray’dan tüm hristiyan uyrukluların her türlü işe girebilmeleri ve ‘haraç’tan (cizye) alıkonulmaları istenecekti.
Yine bu antlaşmaya dayanarak, Kırım Savaşı sırasında, Türk-Fransız ve İngiliz deniz birlikleri ...

BAKIŞ/GÖRÜŞ/GÖRÜNÜŞ (XI)
Üretim ve yenidenüretim
‘Üretim ekonomistleri’nin dikkate almadıkları bir konu da ‘yeniden üretim’ olabilir.
Çünkü bu kavram, daha çok Marksist olup, tatlısu ekonomistlerini ürkütür.
Osya, kendileri marksist olmasalar da, ekonomi politiği bir ‘bilim’ olarak ele alan ekonomistlerin başta ‘sermaye’ olmak üzere sermayenin ‘yeniden üretimi’ni görmezden gelmeleri sözkonusu değildir.
Dahası Osmanlı bile ‘fenn-i servet’ diyerek ekonomi politiğin özünü yakalamış bulunmaktadır.
O arada, Wassily Leontief (1905-1999) 1928 yılında Ladislaus Bortkiewicz (1868-1931) yönetiminde doktorasını vererek Berlin’de Sombart’ın ...

BAKIŞ/GÖRÜŞ/GÖRÜNÜŞ (X)
Matematik ve İstatistik
1940’larda Amerika’da ‘kuramsız ölçme’ tekniklerinin geliştirilmesiyle, ekonomi politikte, bir yanda makroekonomik ve ekonometrik (Tjalling Koopmans 1910-1985) ’genel denge’ kurma yöntemleri, öte yanda kuramsal istatistiksel yöntemler (Daniel Rutledge Vining 1908-1999) yaygınlık kazanacaktır.
Makroekonomik ve ekonometrik yöntem taraftarları arasında Leonid Kantorovitch, Jean Tinbergen, Gérard Debreu, Kenneth Arrow, Oskar Morgenstein gibi ekonomistler sayılabilir.
Bu gruba giren ekonomistler arasında yeralan Oskar Morgenstein, ekonomik etkinlikleri ölçmede şu ‘hata ve noksan’lara düşüldüğünü ileri sürmektedir:
- Ölçüm ...

NİYE ATATÜRK?
Lafı dolandırmadan söylenecek olursa, ‘Türk’ün ‘gerçek’, ‘hakikî’, ‘tarihsel’ ve ‘toplumsal’ ‘Ata’sı olduğu için.
Şimdi başlarının üzerinde ‘fes’, ‘takke’, ‘sarık’, ‘puşu’ olanlar ile kafalarının içinde ‘hiçbirşey’ olmayanlar hoplayabilirler.
‘Tarihçiler’, ‘toplumcular’, ‘politikacılar’, ‘profesörler’ ve ‘araştırmacı yazaralar’ falan da dahil.
Yine ‘karşılaştırmalı tarih’ten gidilecek olursa, Fransa’daki Liberal Tarihçiler olarak bilinen ama gerçekte Sosyal Liberal Tarihçiler olan Adolfe Tiers, Augustine Thierry, François Guizot, François-Auguste Mignet ve Jules Michelet’nin Fransa’nın Fransa Fransızların da Fransız olmalarına yaptıkları ‘katkı’lara bakmak ...

TARİH ve ON KASIM
Lucien Febvre, 1942-43 yılı öğretim yılında, College de France’ta verdiği tarih derslerinde “Tarih Devrim’in kızıdır” demiş (*).
Çünkü ‘Devrim’, öncelikle Fransız toplumunda ve giderek tüm insanlıkta bir ‘tarihsel bilinç sıçraması’na yol açmıştır.
Tarih’i de doğurmuş...
Yani, öyle kafasına fes takıp püsküllerini sarkıtmakla tarihçi olunamadığı gibi, Osmanlı arşivlerini ‘hafızlamak’la da olunamamaktadır.
Hazreti bilmem kimin kaç karısı ve çocuğunun olduğunu ‘ezbere’ bilmek coğrafya (géo-graphie) benzeri bir histoğrafya (historio-graphie) yapmak demektir: Hazreti Muazeret kaç ...

LOZAN’DAN MUSUL’A
Fetö’yle yatıp Fetö’yle kalkıyoruz.
15 Temmuz’dan buyana neredeyse 3 ay geçti, üç arpa boyu yol aldığımız söylenemez.
3 yılda biter mi diye soracak olsak, koramiralimiz açıkladı; 30 yıl bile sürebilir.
Rakamlarla oynamayı sevmem; ama yine de bir televizyon yorumcusunun verdiği yanlış rakamı düzeltmek isterim.
Geçen gün bir Fetö güzellemesinde, konuşmacı Fetö’nün 1998 yılında tam hedefe ulaşmak için 25 yılımız var dediğini söyledi.
Topladım çıkardım 2023 rakamına ulaştım.
Pekiyi 2023 kiminin hedefiydi ?
III. ...