News of Tartışma

DİL ÜZERİNE NOTLAR (VIII)
Kültürel Antroploji
‘Evrimcilik’ düşüncesine karşı çıkıp, tarihsel özgülcülük (pariticularisme) ve dolayısıyla ‘kültürel görelilik’ tezlerini savunan Amerikan Antroplojisi’ne Kültürel Antroploji denildiğine ve kurucusunun Prusya kökenli amerikalı Franz Boas (1858-1942) olduğundan sözetmiştik.
Ancak, biz daha çok ‘Dil’ üzerinde durduğumuza göre, bu Kültürel Görellik ekolünden, Franz Boas’ın öğrencisi Edward Sapir ve onun ‘Dil temmeli antropolojisi’ne değinmemiz çok daha yerinde olacaktır.
O arada, ‘Sapir-Whorf Hipotezi’ adıyla anılan ve ‘Dil Sapması’ (Dérive linguistique) denilen savlara değinmek ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (VII)
Göçebelikten Yerleşikliğe
Vere Gordon Childe (1892-1957) Avustralya’lı bir dilbilimci ama aynı zamanda bir arkeolog olarak, Aryenler : Hint-Avrupa kökenliler Üzerine başlıklı çalışması ve diğer çalışmalaıyla ‘Aryen’ ırkının varlığını kabul etmesine karşın, aryenciliğin Hitler taraftarlarınca ‘yüceltilmesi’ne karşı olacaktır.
Ancak, bugünkü deyişle ‘Barbarlıktan uygarlığa geçiş’ üzerine, bir anlamda ‘Devrim’ niteliğinde görüşler ileri sürecektir. Dahası, ‘Neolitik Devrim’ ve ‘Kentsel Devrim’ kavramlarının ‘genelleşmesi’ni sağlayan da odur denilebilir. ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (VI)
Irkçı yaklaşımlar
Houston Stewart Chamberlain (1855-1927), müzik eleştirmeni ve Wagner (1813-1883) hayranı bir İngiliz olup, daha sonra Alman uyruğuna geçecektir.
Babası bir İngiliz Amiralidir. Ancak kendisi Fransa ve İsviçre’de yetişmiş ve sonunda Nuremberg yakınlarında bulunan Bayreuth’a yerleşerek orada ölmüştür.
Birinci Dünya Savaşı sırasında, İngiltere’nin tutumu aleyhine yazılar yazmış ve Alman uyruğuna geçmiştir (1916).
Ünü, 1899 yılında yayımladığı XIX.yy’ın Türümü (La genèse du XIXe siècle) başlıklı çalışmasından gelir.
Paul de Lagarde [Paul ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (V)
Paleontoloji’de DNA Testleri
“Uygarlıkların ve o arada dillerin yayılmasında, tarımsal tekniklerin, savaşçı fetihlerden çok daha etkin olabileceği savı”ndan sözetmiştik.
İsveç’te yapılan son peleontolojik araştırmalar sonucunda; aralarında 400 km uzaklık bulunan iki toplumsal grubun, 4 500 yıl aynı bölgede yaşamış olmalarına karşın ‘yaşam biçim’lerini korudukları ortaya çıkarılmıştır: biri avcı-toplayıcı diğeri çiftçi-tarımcı.

Gökhem’de bulunan ve 4 900 yıl önce yaşadığı anlaşılan kadın iskeleti
4 500-5 300 yıl önce yaşadıkları, DNA testiyle ortaya çıkarılan ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (IV)
Bütün Dillerin Kaynağı Türkçe Olmasın ?
1935 yılında, Ulus gazetesinde, “Dillerin kökeni sorunu ile ilgili Notlarımız” başlığıyla imzasız makalelerin yayınlandığı görülüyor.
Bu ‘Notlar’ın hazırlanmasında Rus dilci Pekarski, Fransız Hilarie de Barenton ve B. Carra de Vaux'un çalışmalarından yararlanılmış.
Ayrıca, Sırp kökenli Avusturyalı dilbilimci Hermann Kvergić'in Türk Dillerinin Kimi Ögelerinin Psikolojisi (La Psychologie de Quelques Éléments des Langues Turques) başlıklı basılmamış Fransızca çalışmasından da yararlanıldığı belirtilmiştir.
Bu çalışmaya göre, Türkçe’nin coğrafî yayılımı ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (III)
Bilim ve bilimcilik
Her konuda olduğu gibi, yine üzerinde düşünmeden, ‘bilimsel yaklaşım’, ‘bilimsel tutum’, ‘bilimsel bakış’ bilim.. diyerek akan suları durdurduğumuzu sanırız.
Peki ‘bilim nedir?’ diye sorulacak olsa, en babayiğidimizin yeterli bir yanıt vereceği kuşkuludur.
Sözlük ya da ansiklopediyi açarak, oradan ‘herhangi bir’ tanıma sığınmanın yararı olmaz.
Oysa, bu satırların yazarı da, bolca ‘bilimsel’ sıfatını kullanmaktadır. Ne ki, ‘bilimsel’ olmakla olmamak arasında ‘sürekli’ bir düşünme çabası içinde olarak..
Şimdi, ayırdında olmadan ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR (II)
Kutsal Kitap (İncil ve Tevrat’ın ortak yazılımı; Bible)’a göre dillerin kökenini harita ve grafikle bir kez daha gösterelim.
Gösterelim ki, Ağrı Dağı’ndan, Van, Hakkari, Musul, Kerkük, Bağdat hattının, en azından dinsel olarak, dünyanın merkezî bir yerini tutuğu da gösterilmiş ola.
O arada dilbilimcilerimiz, ilişikteki grafikten dillerin nasıl ‘türetilmiş’ olabileceğini çözümleyebilirler.


‘Gerçek’i nasıl bileceğiz ?
Konumuz ‘Dil’, ama bu dillerin nasıl doğup nasıl geliştiklerini nasıl bileceğiz? Kutasal Kitap ‘çelişkili’ açıklamalar yapıyorsa, ‘Kur’an’a ...

DİL ÜZERİNE NOTLAR
Başlarken
Yeni bir yazı dizisine başlamak düşüncesindeyim.
‘Dillerin Dili’ yazı dizisinden sonra, Doğu Dilleri ve o arada Türkçe’mizin kökenlerine ilişkin olacak.
Ne var ki, daha başlarken, Türkçe’mizin, her gün televizyon sunucuları tarafından ‘katl’edilmesi’ne değinmeden olmaz.
Türkiye’de Türkçe konuşan insan kalmamış desem abartı sayılmaz.
Adamlar, telefon görüşmesi ‘gerçekleştirilmesi’nden tutun, açıklama ‘gerçekleştirmesi’ne değin bir ‘gerçekleştirme’ hastalığına tutulmuş gibiler.
Hangi sözcüğü yerinde ve anlamına uygun kullanıyorlar ki denilebilir.
Yüzlercesi sayılabilir.
Önerim olsun, herkes (herkez değil ...

MİLLİYETÇİLİK VE MİLLETÇİLİK
Halkçılık ve milliyetçilik ‘kavram’larının hem kendileri ve hem de ‘popülizm’ denilen ‘biçim’leri arasındaki ilişkiler zaman içinde değişmektedir.
Son dönemlerde, dünya genelinde yükselen ‘popülizm’, ülkesine göre farklı biçimler almakta, kuşkusuz farklı ekonomik, politik, dinsel ve kültürel temellere dayanmaktadır.
Rusya’da Putin’in sezarizmiyle Fransa’da Le Pen’in ‘halk cepheciliği’; Avusturya ya da Almanya’daki ‘milliyetçilik’ ile İsveç ve Danimarka’daki ‘popülizm’in benzer nedenlerden kaynaklandığı söylenemeyeceği gibi, benzer amaç ve hedefler taşıdıkları da söylenemez.
Türkiye’deki ‘biçim’i ise, tamamen tarihsel/kültürel ...

BAKIŞ/GÖRÜŞ/GÖRÜNÜŞ (XXVII)
Ekonominin Amerikancası
29 Bunalımı Amerikan Ekonomisi’ni öyle vurmuştu ki, ‘Devlet Müdahalesi’nden başka seçenek bırakmadı, hem de ‘planlı’.
İşadamı Alfred Cowles (1891-1984), 1932 yılında, kendi adıyla bir Vakıf kurarak (Cowles Foundations for Research in Economics) ekonomik araştırmalara yöneldi.
Colorado’da kurulan ‘vakıf’, 1939 yılında Chicago Üniversetisine (Cowles Commission for Research in Economics) 1955 yılında da Yale Üniverstisi’ne taşındı.
Ancak İkinci Dünya Savaşı başladığından, Cowles Komisyonu’nun başına Tjalling C. Koopmans geçecek ve ‘ekonominin reel planlamasını’ önerecektir. ...