News of Tartışma

BİLİM ‘ÜZERİNE’ (11)
Tarihsel maddecilik ve diyalektik maddecilik denildiğinde kimi kesimlerin buz kesip, dudak bükeceklerinden emin olarak açıklamalarımızı sürdüreceğiz.
Ta ki, gerçekten bizim bilmediğimiz yerleri de varmış diyecekleri yere kadar.
Örnek olsun, komünist düzende ne ‘piyasa ekonomisi’ olur ne de ‘özel mülkiyet’ diyen ve bunu bir ‘bilgi’ sanan aklıevvel ile bu aklıevvele böyle olduğunu anlatan ‘bilim adamı-aklıevvel’ler, yanılmamaktadırlar.
Doğrudan yalan söylemektedirler.
Daha kibarca söylenecek olursa, en azından bilmemektedirler ve üstelik bilmediklerinin bile ayırdında değildirler.
‘Piyasa’ ...

BİLİM ‘ÜZERİNE’ (10)
Onuncu sayıya geldiğimizde, biraz da ‘bilim’in kendisine dönmemeli miyiz?
Yani ‘üzerine’ konuşmak yerine, biraz da ‘altına’ bakmamız gerekmeyecek midir?
Pozitivizmin yaptığı gibi sadece ‘görüngü’yle (phénomène) mi yetineceğiz?
Yani ‘matematik’ benzeri ‘kesinlik’lerle ulaşamayacağımız tonlarca ‘konu’ ve ‘alan’ yok mudur?
Ne yazık ki, bugün üniversitelerde yapıldığı sanılan ‘bilim’ böyle olmanın ötesine geçmemektedir.
Esprit ya da ‘mana’ya ilişkin olanlar ‘ilimciler’e bırakılmış, onlar da Orta-Çağ karanlıklarında, filin hortumunu tutarak işte ‘kuyruk’ burasıdır demektedirler.
İşte bir şey ...

BİLİM ‘ÜZERİNE’ (9)
Bilim ‘üzerine’ söz ederken, dokuzuncu sayıda henüz bir ‘bilim tanımı’ vermediğimiz düşünülebilir.
Her bilimin ‘kendine özgü’ bir ‘alanı’ (domaine) ya da ‘nesne’si (objet) olduğu ve kendine özgü terim, deyim ve kavramaları olduğu ve belki de en önemlisi, kendine özgü bir ‘yöntem’i olduğu konusunda herhangi bir ‘fildişi kulesi’nde istemediğiniz kadar bol lâf bulunabilir.
Eğer 90 milyonluk bir ülkede, yaşlı ve çocuklar hariç 57 milyon insan ‘instagram’ ya da ‘sosyal medya’ denilen ‘sosyetal medya’yı ...

BİLİM ‘ÜZERİNE’ (8)
‘Bilim’ ve ‘bilinç’ sözcüklerinin Türkçe’de olduğu gibi diğer dillerde aynı kökten geldiğini görüyoruz: Bilmek. [Science/savoir)
‘İnsan’ın kendi bilincine varmasına (otonomi kazanmasına) ise ‘orijinel insan’ demiştik, ki bu özünde bir ‘üretim süreci’ne karşılık gelmektedir.
‘Doğal’ (naturel) insan ise ‘tüketim süreci’ne karşılık gelmektedir.
İşte tarih boyunca, daha doğrusu Homo Eractus’la birlikte bu ikili düzen (dichotomie) süregelmiştir denilebilir.
Ancak bütün süreçlerde olduğu gibi, insanlık süreci de eşzamanlı (synchronique) ve artzamanlı (diachronique) bir biçimde işlemektedir.
Ki ...

BİLİM ‘ÜZERİNE’ (7)
Diğerlerinde olduğu gibi, bu yazı dizimizde de geçen her sözcük ya da terimin genel okuyucu kitlesinde, kendi kodlanış biçim ve düzeyine göre bir ‘anlam’ı olabilecektir.
Örneğin ‘ahlâk’ denildiğinde, saymaya bile gerek yok, onlarca tanım (daha doğrusu betimleme) yapılabilir.
Yabancı dillerden geçen ‘moral’ sözcüğüne bakalım.
Kuşkusuz anglo-sakson geleneğine uygun ‘morel’ diye de dillendirilen bu sözcüğü, en azından ‘bugün moralim bozuk’ ya da ‘güne iyi bir moralle başlıyoruz’ türü tümcelerde kullanmak pek dikkatimizi çekmeyebilir. ...

BİLİM ‘ÜZERİNE’ (6)
Kuşkusuz ‘bilim’, denildiği üzere, ‘fildişi kuleler’de yapılan bir ‘uğraş’ değildir.
Öncelikle ‘güncel yaşam’ın gereklerine yönelik olacaktır.
Örnek olsun, bugün Türkiye’de, döviz kuru, faiz, enflasyonla ilgilenmeyen bir tek kişi bulamazsınız.
Neredeyse herkes ‘ekonomist’ olmuştur.
Partilerin oy oranlarının nasıl artıp eksildiğini ölçen ‘sosyoloğ’ mu dersiniz, parti politikalarını eleştiren ‘siyaset bilimci’ mi ya da düzenin bozulmasında ‘ahlâk’ın yeri üzerine düşünmeyen mi kalmıştır?
Kurtuluşu ‘ilim’de arayan cemaatçiler de cabası.
Ki bu sonuncuların ‘alim’liği ile ‘ilahiyat’ yani ...

BİLİM ‘ÜZERİNE’ (5)
‘Bilimsel düşünce’ye ancak ‘ideolojik kalıp’ların kırılarak ulaşılabileceğini söylemiştik.
Ne var ki, burada ‘felsefî bakış’, ‘bilim yöntemi’, ‘zamanın ruhu’, ‘çağının çağdaşı’ ve benzeri onlarca terim, anlayış ve kavramın işin içine karışacağı apaçıktır.
Bununla birlikte, bütün bu ‘düşünce örgüsü’ üç ana grupta toplanabilir.
Kuşkusuz bunların başında ‘Kuram’ (teori) yer alacaktır. Ki o da, bireyin ‘kendisi’, ‘özne’ ya da ‘somut insan’ ve onun ‘sosyal konumu’nu (ya da sınıf) da içermektedir.
İkinci küme, var olan ‘ideoloji’ ...

İTE BAK !
İte bakıyorum, daha doğrusu itlere bakıyorum.
Sözde hayvanseverler sokak köpeklerine yem veriyorlar.
İtler yem yerine neredeyse birbirlerini yiyecekler.
Yemler yerlere serilmiş, toz toprak içinde.
Fransa’da, otuz milyon dost diye köpek ve kedilerden söz ediliyordu. Şimdilerde sayılarının daha da artmış olması olası.
Ve sahipsiz köpekler için yaygın bir tür ‘şirket’ var; SPA. Yani Hayvanları Koruma Şirketi (Société Protectrice des Animaux).
‘Dernek’ demek belki daha doğru, ki bir tane de ben kurmuştum.
SPA’daki köpeklere ...

BİLİM ‘ÜZERİNE’ (4)
Şimdi ‘sınırsız özgürlük’, ‘serbestiyet’, ‘liberal’, ‘libertaire’, ‘libertarien’ deyim ya da anlayışlarının (notion) çözümlenmesine gelmiş bulunuyoruz, demiştik.
Eee bu deyimler ‘üzerine’ yeniden konuşup yazmak ‘bilim’ mi diye sorulabilir.
Önce şuradan başlayalım; Durkheim’den itibaren sosyologlar, sosyal olguları (fait) bir ‘şey’ gibi ele alırlar, örneğin politik davranışlar, sevgi-saygı, cinsiyet konuları birer ‘şeymiş’ gibi ele alınmaktadır.
Ancak benim kişisel davranışım toplum içindeki davranışımla aynı ‘şey’ değildir. Çünkü kişisel davranış ‘sosyoloji’ değil ama ‘psikoloji’nin konusudur.
Ya da ...

BİLİM ‘ÜZERİNE’ (3)
Michel Clouscard ile devam edecek olursak; onun en yakın arkadaşı olup ölümünden sonra onun görüşlerini, en doğru biçimiyle anlatan Dominique Pagani’ye de göndermeler yapacağız.
Örnek olsun Clouscard’ın “Idéologie du désir” başlıklı çalışması, ilk bakışta ‘zevk ideolojisi’ olarak çevrildiğinde, bilim yanlısı ve ideoloji karşıtı bir yazarın sanki ‘zevk’ karşıtıymış gibi olduğu anlaşılabilir; oysa anlatılmak istenen ‘doğal zevkler’in bile ‘ideolojik’ bir yapıya büründürülmesinden yakınılmasıdır.
Peki ama bu ‘değişim’, hatta müdahale ile ‘değiştirmek’ işlemi (muter) ...