News of Feza TİRYAKİ

Kitap Hırsızlığı


Bir kere kitap hırsızlığı olur mu, bunu konuşalım. Bir kitapçıya girip parasını vermeden kitabı alıp çıkarsan olur. Kitaplıklarda (kütüphane) ise yiten kitap vardır. Yitenin yerine yenisi konulur. Eve alırsın, okumak için, kitaplık kartınla, yitirirsin, olmaz ya, hadi oldu diyelim, aslında vermek istemezsin, hazır elinde, işine de yarıyor, satın almakla, aramakla ne uğraşacaksın, yitti dersin, değeri neyse ödersin, iş biter. Kütüphanede çalışan bir arkadaşım, böyle anlatırdı kayıp kitaplardan söz açılınca, kayıp nedenini. Yerine ...

SÖZCÜK CAMBAZLIĞI


“Tak tak!”

“Kim o?”

“Gül.”

“Hangi Gül?”

“Ağlama da gül.” Böyle sorulu, yanıtı da uyaklı bir oyun vardır: “Sözcük Cambazlığı” derler adına. Sözcükleri en gülünç biçimde kullanan oyunu kazanır. Bizim de anlatma, konuşma devremiz bitti. Kimsede zırnık akıl kalmadı. Toptan üşüttük… Bari işi oyuna dökelim.

Kerli ferli adamlar, iki dirhem bir çekirdek kadınlar, mahalle karısı kılıklılar, kabadayı görünümlüler, kafası örtülüler, örtüsüzler, enteller danteller, her devrin gülleri - bülbülleri, aç gözlü doymak ...

UYDURUKÇAYI DAYAT ANAM BABAM! DAYAT!


Bir uydurukçuluk salgını çıktı, başa bela. Başımızda onca tasa varken, bir de böyle bir tasa, ağrı, üzgü, acı… İşin içinden nasıl çıkılır, bu kadar kötücüllükle başa çıkılabilir mi, bilinmez. Ortalıkta kol geziyor:

Bir sürü uyduruk dil, uyduruk kimlik, uyduruk haber, uyduruk kahraman, yazar, çizer, yönetici, uydurukça söz…

Uydurukçuluk almış başını gidiyor. Gün, gerçeklerin değiştirildiği, toplumun algısıyla doludizgin oynandığı gün… Sanki kıyamet günü…

“O denilen şey; uyduruk, ona kanma! Dayattıkları öğreti ...

TÜRKÇE GİDİYOR


Oktay Sinanoğlu demiştir bu sözü, söz, onun adıyla ünlenmiştir: “Türkçe giderse Türkiye gider!”

Dilbilimcisi, dünyaca ünlü Matematik bilgini olan Sinanoğlu’nu ülkemizde, okumuş yazmış çevrelerde sanırım tanımayan yoktur. Bu söz, dilimizde çoktan beridir bir özdeyiş:

“Türkçe giderse Türkiye gider!”

Türkçe gidiyor. Bunu bilmek için bilici (kâhin) olmaya gerek yok. Gitmek eylemindeki “Dilek-şart”, ekini, bir eylemin yapılıp yapılmamasının gerekliliğini belirten, “Giderse” nin bir olasılık anlatan “se” takısını alın, eylemi olmuş sayarak, gitmek eylemini ...

OKUMAK (3)


Okumak, okumak da neyi okumak? Nasıl okumak?

Yüce gönüllü atalarımız, okumanın anlamını yüz yılların süzgecinden geçirmiş, geriye kalanı öğütlemişler:

“Oku dedik, okumadı, vardı hafız oldu.” Bunu, değiştirerek, “Oku dedim okumadı, vardı böyle oldu.” diye de söylerler.

Ne dediğini bilmeden ezberlemek okumak sayılmaz. İkinci söz, okumamayı, başa gelen kötülüklerin nedeni sayıyor.

Örneği çoktur: “Okumadan âlim, gezmeden gezgin.” Her konuda bilmişlik taslar kimi, okumuşun ağırbaşlılığı nerede…

Akılsızdan umutsuzca yakınış: “Benim oğlum bina okur, döner döner ...

KEŞKE RÜYA OLSA


Bugün öldürülen gazeteci demiş bunu,
Göğsünden bıçaklanınca, canı çekilirken;
“Keşke rüya olsa…”
Kartopu oynarken, içindeki çocukla, çocuklar gibi şen, Gazeteci Nuh,
Akşam, arkadaşlarıyla Kadıköy’de, karlı bir sokakta.
İçindeki çocuk çoktan ölmüş bir canavar saldırmış ona, suratı Nemrut,
Acımadan bıçaklamış, canını oracıkta, sokakta, karların içinde almış.
Bu da öldürenin, savcılıkta verdiği ifadeden alıntı, kısaca özü, yapılanın:
“Olay, dükkânımın camına kartopu atmaları yüzünden olmuştur.”
Şaka gibi geliyor insana değil mi bu duyduğun: “Camım pahalıdır!” ...

OKUMAK (2)


Eski okul kitaplarında, konusu “kitap okuma“ olan, öğrenciyken Türkçe dersinde okuya okuya, öğretmenlikte de öğrencilere okuta okuta her yerini ezberlediğimiz bir yazı vardı. Nurullah Ataç’ın yazısı. Fransa’da anketçilerin pek hoşlandığını söylediği, şöyle bir soruyla yazısı başlardı:

“Issız bir adada yapayalnız yaşamak zorunda kalsanız, hangi romanları yanınıza alıp götürürsünüz?”

Sonra yazar, böyle bir sorunun, okura yararını, önemli eserlerin tanıtımına katkı sağladığını söyledikten sonra soruyu değiştirir:

“Issız bir adaya düşseniz yanınıza neler alırdınız?” diye ...

OKUMAK (1)


En baştan diyeyim. Benim kurtuluş reçetem: Okuma. Türkçe okuma.

Bizi uçurumdan kurtaracak tek dal budur kanımca. Neden mi? Anlatacağım…

Herkes kendine göre bir şey söylüyor: “Kurtuluş seçimde!” Bir yan, buna karşı çıkıyor: “Seçim oyalama, sonucu belli, kurtuluş, yeniden bir ulusal savaşta!” Bireyleri öne çıkaran da var: “Falanca, Meclis’e girerse, tamam, hepsini susturur, sesimiz olur!” Asker hep umut: “Askerde kurtuluş, asker darbe yapmalı!” “Arkamıza askeri almadan nereye yürüyeceğiz?” Askere karşı çıkanın sözü ...

NİNNİ

“Ben çocuklarımı ninniyle değil duayla büyüttüm.” demiş bir şarkıcı kadın. Adı lazım değil; adını desek, bunları ünlendirenler, tanıtımlarını yapanlar kervanına katılacağız o zaman… Bu kadını ne bilirim, ne bir şarkısını dinlemişliğim var. Şarkıcıymış, ünlü sanatçı (!) bu tiplerin sanları oldu günümüzde. Bu kişinin en yeni özelliği şuymuş, bu nedenle başlıklara çıkmış adı: Kapanmışmış yenice. Moda deyimle, “ tesettüre girmiş.” Söyledikleri evlere şenlik:

“Oğlum Bera’yı hafız yetiştirmek istiyorum. Eğitimi için de özellikle imam hatip düşünüyorum.” ...

Bu koca öküz, sarı öküz değil. Hani, aslanların öküz sürüsünü rahat bırakması için, öküzlerce gözden çıkarılan, sunak olarak verilen ilk öküz; bu sarı öküzle bir ilgisi yok koca öküzün. Sarı öküz, bir huzur bulalım, bir rahata erelim, verelim de kurtulalım diye verilmiş, beklenenin tam tersi olmuş. Öküzlerin soyları kurumuş, buna karşın aslanların, çakalların açlıkları bir türlü dinmemiş, istekleri bitmemiş, ha bire yemeye yeni öküz istemişler…

Sarı öküzü verenler, vermekle işi çözeceğini sananlar, bir daha toparlanamıyor, ...