News of Tartışma ve Fikir Meydanı

DEVLET ve ORDU
XVIncı yüzyılda Avrupa’da Devlet-Ulusların doğuşuna ilişkin bir örnek verilecek olursa; modern anlamda ilk Devlet ve Cumhuriyet’in Hollanda olduğu söylenebilecektir.
Hollanda Devlet’inin bağımsızlığı, bir halk hareketi yani ulusal duygu sonucu değil ama İspanyol egemenliğine karşı bir politik özgürlük isteğiyle başlamıştır diyelim.
Ne var ki, bu ‘politik’ özgürlük ‘dinsel politika’ temellidir.
1558 yılından itibaren İspanya’ya karşı yürütülen savaş, Portakal (Orange) prenslerinin yöteminde ‘Ordu’ya dayanmakta idi.
Yani iyi örgütlenmiş bir Ordu ve usta ‘komutan’lara sahip ...

‘ÜRETİM EKONOMİSİ’
Ekonomi politikte böyle bir terim, bu anlamda bir ‘etkinlik’ yok diyorum, ama Türkiye’de bir ‘üretim ekonomisi’ modası sürüp gidiyor.
Önce ‘siyasetçi’ler dillendirdiler, sonra da geri-kalmış ‘akademisyen’ler.
Efendim, bütün sorunlarımız ‘üretimsizlik’ten doğuyormuş da, bu AKP denilen parti ‘beton ekonomisi’ uygulayagelmiş de, ‘ekonomik bunalım’ ondan çıkmışmış.
Diğer ‘siyesetçiler’ gelecek olurmuşlarsa, ‘üretim ekonomisi’ne geçeceklermiş.
Onlarca kez yazdım, bu da onbirincisi olsun.
Birincisi, ne anlama geldiği belli olmayan bu ‘üretim ekonomisi’nin Fransızcası, ‘üretimi birincil amaç olarak gören ...

YAPANIN YANINA..
‘Yapanın yanına kalmaz’ diye bir uzsözümüz var, değil mi?
Ama ‘Yapanın yanına kalıyor’ diye de bir gerçeklik var.
‘Kuram başka, eylem başka’ sözüne taş çıkartan bir gerçeklik..
Dilbilgisi açısından, modaya uysun diye, “gerçekleştirilen gerçekleştirenin yanına kalır” gibi bir tümce kuralım.
Bu saçma tümce, şimdilerde, Türkçe düşmanı, televizyoncu, yazar/çizer, konuşmacı tarafından ‘olağan’mış gibi kullanılıyor ya, benim de burada, cici gibi çatlayasım geliyor.
Bu dilbilgisi dersinden sonra, bunun ‘siyaset’teki ‘ders’ine gelelim.
Bu sabah, Deniz Baykal’ın ...

‘15 TEMMUZ BAYRAMI’
Bugün Türkiye’de ‘15 Temmuz Bayramı’ kutlanıyor.
Seksen küsur milyon insanda bir ‘birlik ve beraberlik duygusu’, bir ‘bağımsızlık ateşi’, bir ‘vatan-millet-sakarya’ edebiyatı ki, sorma gitsin.
Önce askerlerden başlayalım.
Hepsi birer ‘kahraman’!
Sözde ‘Fetö’nün ‘kumpas’ına kurban olup, gidip yıllarca hapishalerde yatmışlar.
Hayatları kararmış, en verimli olabilecekleri yerlere gelemeden önleri kesilmiş.
Hapishaneden çıktıktan sonra ne demişler: ‘Vatanî görevimizi yaptık’.
Yani bunların ‘vatanî görevleri’, ‘Fetö terör örgütü’ne, görevde oldukları dönemde ‘ses çıkarmayıp’, onların ‘darbe’ yapabilecekleri konuma ...

BİLİM ve BİLİMSEL
Doğa bilimlerini bilemem ama, toplumsal bilimler alanında, Türkiye’de ‘bilim’ yapılamadığını söyler dururum.
İkincisi yok ise birincisi nasıl olabilir diye sorulacaktır hemen.
O da doğru.
Ancak bu ayırım üzerinde daha fazla durmaksızın, Türkiye’de toplumsal bilimlerin az-gelişmişliği üzerine bir kaç şey söylenebilir.
Denilebilir ki, özellikle ‘siyaset alanında’ yapılan anketler, neredeyse ‘nokta atışı’ ile bilinebilmekte.
Öylesine ayrıntılı, öylesine karmaşık ‘sorgulama teknikleri’ uygulanmakta ki, kadı kızındaki hatalar hariç, siyasal partilerin oy oranları seçimlerden şu kadar zaman ...

MANİFATURACI ALİ
Şimdi gözler yeniden Ali Babacan’a çevrilmiş durumda.
AKP hükûmeti ilk kurulduğu zaman yazmıştım: Bu Ali Babacan, şöyle ekonomist böyle politikacı deniliyor ama bu manifaturacı Ali’den Türk ekonomisine zerre yarar gelmez.
Gelmedi, çünkü gelemezdi.
Mehmet Şimşek Türkiye’yi kurtaracak denildi.
Türkiye battı.
Hâlâ Kemal Derviş bir efsane (söylence) diye anlatılıyor, değil mi ama?
O geldiği günlerde, Nihat Erim Hükûmeti’ne çağrılan Dünya Bankası başkan yardımcısı Atilla Karaosmanoğlu’nu örnek vermiştim.
Ki Kemal Derviş de Birleşmiş Devletler Kalkınma ...

ZAMANIN RUHU
Çoğu ‘kavram’ı olduğu gibi, ‘Zamanın ruhu’ (Zeitgeist- l’esprit d’une époque) kavramını da, kendimizce anlıyoruz.
Öncelikle ‘esprit’yi başka türlü çeviremediğimiz için olsa gerek, ‘ruh’ deyip çıkıveriyoruz.
Her şeyimiz ‘çeviri’ ve her şeyimiz ‘yanlış çeviri’ desem, abartı olmaz.
Johann Gottfried Herder (1744-1803)’le öne çıkan ‘Zeitgeist’ kavramı, ‘ulusalcılık’ düşüncesinin berraklaşmaya başladığı dönemde, ‘ulusal karakter’ ve ‘deha’ (Génie) terimlerini de kapsayıcı bir anlamda kullanılıyordu.
Daha sonra ne oldu?
Daha sonra, belli bir dönemde egemen olan ‘hernagi bir ...

SİYASAL PARTİ ve ‘HAREKET’ (II)
1980 Ağustos’unda Polonya’da başlayan ‘Solidarnosc Hareketi’nin hem ‘demokratik’ ve hem de ‘politik’ bir ‘hareket’ olmasına karşın, ne ‘siyasal’ ve ne de ‘liberal demokratik’ bir ‘hareket’ olarak başlamadığını söylemiştik.
Bir ‘sendikal hareket’ olarak başlayan ‘solidarnosc’u, Weber’ci anlamda ‘sendikal’ olduğu için ‘siyasal’ değildir diye nitelemiyoruz; güncel siyasetin ötesinde derin bir ‘politik değişim’ öngördüğü için, ‘siyasal’ değil ama ‘politik’tir diyoruz.
Bir başka deyişle, ‘siyaset’ (la politique) başka ‘politika’ (le politique) başkadır denilmesi gerektiğini ...

ASKERE MEKTUP
Bu mektup, niye Irak’ta, Katar’da, Libya’da Somali’de, Sudan’da, Suriye’de, olduğunu bilmeyen ‘asker’e değil elbette.
Onu oraya gönderen ‘komutan’a.
Bu ‘komutan’ların en akıllıları dahil olmak üzere, hemen hemen tümü, ‘asker siyasete karışmaz’ diye düşünmektedir.
Ama ‘siyasetin emirlerini yerine getirirler’.
Bir iş yapacaklarsa, mutlaka ‘siyasi irade’ yani ‘otorite’nin ‘emir ve direktifleri’ni yerine getirmek için yapmış olacaklardır.
Aksi halde ne olurmuş: ‘askerî vesayet’.
Ve bu ülke ne çekmişse ‘askerî vesayet’ yüzünden çekmişmiş.
Yüzyıllık Cumhuriyet tarihinin son ...

SİYASAL PARTİ ve HAREKET
Bir ara, Türkiye’de Atatürkçü Düşünce Dernekleri temelinde bir ‘hareket’ ve giderek, becerilebilirse, bir ‘politik parti’ kurulmasını önermiştim.
Ve bunun varolan ‘siyasal parti’lerden ayrı bir özellik taşıması gerektiğini söylemiştim.
Dikkat edilirse, ‘siyaset’ ile ‘politika’ arasına bir ayırım koyuyorum.
‘Demôs-Kratos’ başlıklı yazıda, demiştim ki, “‘siyaset’, en geniş anlamıyla yönetim mekanizması, karar merkezleri ve seçimler gibi toplumsal bütün (tout social) düzeyinde tasarlanıp biçimlenenlerdir.
‘Politika’ ise, toplumun ‘örgütsel yapılanma ilkeleri’nin de (principes organisationels) dahil olduğu ...