News of Tartışma

SOYUTLAMA ÜZERİNE (6)
İyi ya da ‘gerçek soyutlama’nın doğrudan bir ‘öz’ ya da ‘gerçek’in (vrai) kendisi olduğu söylenemez.
O sadece, ‘soyut’un sabitlenmiş ve ayrılmış bir ‘önerme’sinin belirlenmesi olup, ancak gerçeğin yine soyut bir ‘süreç’ olarak tüm diyalektik süreçle çakışmasıyla sonlanacaktır.
Böylece ‘bilgi anı’na ulaşıldığında, o artık ‘soyutlama’ olmaktan çıkarak ‘tanıma’ ya da ‘bilgi’nin (savoir) kendisi olacaktır.
İşte ‘somut düşünce’ ya da ‘düşüncenin somutlaşması’nın gerçekleştirilmesi demek tam da bu demektir.
Demek ki, diyalektik bir kavram olan ...

SOYUTLAMA ÜZERİNE (5)
‘Tanımlama’nın önemli olduğunu söylüyorduk.
Çünkü tanımlayabilmek için, her şeyden önce tanımlayacağımız şeyi ‘tanıma’mız gerekmektedir.
Tanıma ise, özde aklın bir ‘meydan okuma’sı, bir ‘merak’ın giderme çabasının sonucudur.
Ancak bu meydan okuma (defi), Mısırlıların Nil taşkınlarına meydan okuması, deniz-aşırı keşiflere zorlayan meydan okumalar ve yine düşman uçaklarına karşı koymak için radarın keşfine yol açan zorunluluklar karşısındaki gibi meydan okumalar olabilirler.
Öyle ki, kimilerince ‘şüphe’ye dayandırılan tanıma merakı, olsa olsa aklın meydan okumasının bir alt ...

SOYUTLAMA ÜZERİNE (4)
Kavramsallaştırmak hem hayal etmek ve hem de ‘düşüncede gerçekleştirmek’ demektir diyorduk.
Kuşkusuz bunun ‘ham hayal kurmak’ demek olmadığı açıktır.
Tersine, duyumlarla elde ettiğimiz (algıladığımız) verileri parçalarına ayırmak, gerekirse yerlerini değiştirmek ve somutu karakterize eden niteliklerini belirlemeye çalışmak demektir.
İşte ‘çözümleme’ (analiz) denilen süreç bundan başkası değildir.
Yani soyutlama ‘çözümleme’ yapmakla başlar diyebiliriz.
Ya da, somutun soyuta, yani ‘anlak’a çıkarılması denilebilir ki, bilenen somuttan soyuta/soyuttan somuta sürecinin başlangıcını oluşturmaktadır.
Demek ki, ‘çözümleme’ yapmakla ...

SOYUTLAMA ÜZERİNE (3)
Soyutlama, görünürde olanın gerisinde olanı bulup ortaya çıkarmak (keşfetmek) demektir diyorduk.
Veri somutun özünü ortaya çıkarmak da denilebilir.
Gelişigüzel kullanılan ‘zarf/mazruf’ ikilisi de aslında bu ‘çaba’ için dillendirilmiştir.
Demek ki soyutlamanın, derin felsefî ya da bilimsel ‘çaba’ların ötesinde, günlük yaşamımızda her birimizin başvurduğu bir ‘akıl yürütme’ olduğunu söylemek çok da abartılı olmayabilir.
Kuşkusuz ‘akıl yürütme’yi biliyor ve uygulayabiliyorsak…
Ne var ki, bu kez, eğer ‘akıl yürütme’ bu kadar kolay olsaydı bilimsel yatırım ...

SOYUTLAMA ÜZERİNE (2)
Bir önceki yazımızda Türkiye’deki ‘sosyal medya fenomenleri’nden hareketle fenomen terimini açıklamaya çalışmıştık.
Yeri geldiğinde bu konuya yeniden dönebiliriz.
Bugün ise, genel olarak bilim ve özelde sosyal bilimlerde ‘tanım’ ve ‘tanımlama’ konusuna kısaca değineceğiz.
Kuşkusuz İBB Başkanı’nın ‘tanımlama’ yerine ‘tarifleme’ gibi ne idüğü belirsiz bir sözcük kullandığına işaret ederek, bilimsel tanımlamanın nasıl olduğuna bakalım.
Şimdi dün akşam Tele 1’deki 18 Dakika programında Emre Kongar ile Merdan Yanardağ arasındaki tartışmadan bir örnek alabiliriz.
Merdan ...

SOYUTLAMA ÜZERİNE
Yeni bir yazı dizisine başlıyorum.
Hemen bu ‘soyutlama’ konusu da nereden çıktı, ülkenin bu kadar sorunu varken kime ne yararı olacak diyenleriniz olacaktır.
Ancak yazı dizisi ilerledikçe, sıradan yurttaştan en ‘çokbilmiş akademisyen’e değin pek çok kişinin, ‘doğrusu bu kadarını düşünememiştim’ diyeceğini öngörebiliriz.
Örnek olsun, uzunca bir süredir Türkiye’de ‘sosyal medya fenomeni’ türü bir ‘olgu’nın yaygınlaştığı ortadadır.
Ama sadece şu ‘fenomen’ sözcüğü ne anlama geliyor diye sorulduğunda, o ‘çok bilmiş akademisyen’ dahil kimsenin düzgün ...

CUMHURİYET ve DEMOKRASİ (21)
Pascal Engel’in ‘Büyük ve Küçük Cumhuriyetçilik’ başlıklı makalesinde (1), yeni Cumhuriyetçilerden Philip Pettit kadar Quentin Skinner’i anlatan Fransız filozof Jean-Fabien Spitz’e de eleştiriler yönelttiğini anımsatalım.
Şöyle ki, Spitz’in (2) Locke ve Rousseau’nun görüşlerine dayandırdığı Cumhuriyetçilik anlayışını, Philip Pettit’in sadece sistemleştirdiği bile söylenebilir diyor.
İşte bu yeni-Cumhuriyetçiler, özgürlüğün ‘pozitif’ anlayışını geliştirirken, genelde özgürlük anlayışlarına hem baskısız (non-domination) diyebileceğimiz yeni bir tanım önermekte ve hem de herhangi bir karşılıklı-etkileşimin olmayacağı (non-interférence) bir ortam ...

CUMHURİYET ve DEMOKRASİ (20)
Son yıllarda ‘yeni’ bir Cumhuriyetçilik anlayışı geliştirmek isteyen İrlandalı filozof Philip Pettit’nin özellikle Fransız filozoflarca eleştirilmesinin nedeni, Pettit’in salt politika alanıyla kendisini sınırlandırmadığı ve ‘sosyal metafizik’ alanı dahil olmak üzere, genel olarak ‘düşünce tarihi’ ve ‘etik kuramları’nı birlikte ele almaya çalışmasıdır denilebilir.
Gerçekten de, Pettit, Edmund Husserl’in ‘fenomenoloji’ geleneğinden Lévi-Strauss’un ‘yapısalcı’ yöntemine ve yaratıcı evrimcilik de denilen ve insanı fiziksel, psikolojik ve psişik bileşenlerine ayıran ‘holizm’ yaklaşımından ‘ekümenik’ (oecuménique) bir yöntem ...

CUMHURİYET ve DEMOKRASİ (19)
Philip Pettit’nin yeni bir cumhuriyetçilik anlayışı geliştirmeye çalıştığından söz ediyorduk.
Öyle ki, bu girişim, ‘sosyal ontoloji’ ile ‘politik kurumsallık’ı belli bir kavşakta buluşturma çabasına dayanmakta idi.
Bir başka deyişle, sosyal düzenlemenin (régulation) ve o arada ekonomik mücadele ve cumhuriyetçi özgürlüğe demokratik bir meşruiyet kazandırma çabasıydı söz konusu olan.
Türkçesiyle, bir tür ‘Cumhuriyet’i Demokrasi ile taçlandırma’ çabasının felsefî altyapısını oluşturmak da denilebilir.
Oysa biliyoruz ki, Cumhuriyet’in (ve Demokrasi’nin) farklı ve çoklu düşünce ...

CUMHURİYET ve DEMOKRASİ (18)
Cumhuriyet ve Demokrasi alanında yeni çalışmalar yapılıp yeni ‘görüş’ ve ‘tez’ler ileri sürülmektedir diyorduk.
Bu tezlerin bir de ‘ekonomi’ ile bağlantısı yapılmaya çalışılınca, konuyu sınırlandırmak neredeyse olanaksızlaşmaktadır denilebilir.
Nitekim Michel Bellet ve Philippe Solal yönetiminde, “Ekonomi, Cumhuriyetçilik ve Cumhuriyet” başlıklı ortak çalışma (1), ekonomistler olduğu kadar tarihçi ve filozofların da katkılarıyla, antik dönemden günümüze uzanan yeni bir ‘ufuk’ açmaya yöneliktir.
Ancak biz daha önce sözünü ettiğimiz anglo-sakson gelenekten gelen Philip Pettit’nin ...