News of Tartışma

‘ORTAK AKIL’
‘Bilimsel anlayış’ yazısının ardından, bu ‘anlayış’ın (compréhension) bireysel değil ama ‘ortaklaşa’ bir biçimi olabilir mi diye sorulabilir.
Nitekim 1970’li yıllardan itibaren ‘ortak anlayış’ (compréhension collective), ‘ortak düşünme’ (réflexion collective), ‘ortak karar’ (décision collective) ve ‘ortak eylem’ (action collective) konularında oldukça bol yayınlar yapılmıştır.
Ancak, bütün bu çalışmalar ‘işletme’ düzeyinde kalmış ve toplumsal düzeye çıkarılamamışlardır.
Daha doğrusu, toplumsal düzey sözkonusu olduğunda, ‘anlayış’ (compréhension) değil ama ‘zihniyet’ten (intelligence) sözedilmekte ve bir toplumun ‘bilgi’ (connaissance) ve ...

‘BİLİMSEL’ ANLAYIŞ
Başlığı gören sıradan okuyucu, bu konu beni aşar deyip geçebilirken, ‘kurumsal bilimci’ de bu konu yazarı aşar diyebilecektir.
Dikkat edilirse, ‘bilimsel’den sonra ‘yaklaşım’, ‘kuram’, ‘tutum’ değil ama ‘anlayış’ (conception) diyerek her iki tip okuyucuya hitap ettiğimizi söyleyelim.
Öncelikle ‘kurumsal bilimci’ derken neden ‘akademist’ ya da benim benimsemediğim bir deyişle ‘bilim adamı/kadını’ terimini kullanmadığımı açayım.
Toplumsal kurumlar (institutions), genelde ‘Devlet’, ‘Okul’, ‘Yerel yönetimler’, ya da ‘Parti’, ‘Dernek’ veya Sendikalar olabilirler.
Ancak ‘Aile’gibi hem ‘resmi’ ...

SAĞ/SOL BİTTİ DİYEN AKIL-DĀNĀLAR
Neredeyse ‘sağ/sol bitti’ söylencesi genelgeçer bir önerme olarak kabul edilip, tüm akılyürütmeler onun üzerine kurulmaktadır.
Bu tiplere ‘Akıldane’ ya da doğrudan Farçasıyla ‘Dana-akıllılar’ denilebilir ki, ben daha çok ‘çokbilmiş’ terimini yeğliyorum.
Bu çokbilmişler, solculuğu, ‘Sermaye/emek’ çelişkisine dayandıran en soyut düzeyi, kendi ‘sabit-fikirlilik’lerine uygun olarak, tartışılmaz bir ‘veri’ olarak almakta; emek deyince ‘işçi’den başkasını görmemektedirler.
Bunlara çokbilmiş dememe bakmayın, bunlar ‘cahil’dirler; okumamışlardır ama okumuş gibi görünürler.
‘Sınıf savaşı’nı küçümserler ama kendileri en ...

EŞİ BULUNMAZLIK
Felsefede, şiirde, edebiyatta ‘aşk’ nedir nasıldır, doğrusu pek bilmem.
Yine Platon’da, Aragon’da ya da uyduruk tasavvuf’ta aşk konusu da enine-boyuna işlenmiştir, ama onu da işleyenlere bırakalım.
Ancak ben burada, aşığın aşkı ile ‘eşi bulunmazlık’ arasından kimi galat-ı meşhur örneklere değinmek istiyorum.
Geçenlerde Türkiye’de yapılan anketlere göre (ne halkın ve ne de ulusun değil ama) nüfusun yüzde seksenlere varan kesimi ‘Atatürk’ diyormuş da başka bir şey demiyormuş.
AKP’lilerin bile yüzde ellisinden fazlası ‘Atatürk’ diyormuş. ...

YENİ BİR ‘HALKÇILIK’ TANIMINA DOĞRU (8)
Diyorduk ki, ‘tam’ ya da ‘gerçek’ demokrasinin, kendisini önünde-sonunda sınırlamayacak bir ‘üretim biçimi’ bulmadan kurulması ‘olası’ ama, ‘radikal demokrasi’ ve benzeri yaklaşımlarla ‘olanaklı’ değildir.
Bu durumda, ister istemez, kimi zaman ‘ütopik’ kimi zaman da ‘hayali’ bir tanımlamaya yöneleceğimiz sanılabilir.
Oysa, başından buyana ‘siyaset’ (la politique) ve ‘politika’ (le politique) arasındaki önemli ayırıma dikkat çekiyoruz.
Çünkü ‘politika’nın, halk diliyle ‘felsefe’nin de ötesinde bir ‘düşünce’ ve denilebilirse ‘düşünülmüş düşünce’ ya da ...

YENİ BİR ‘HALKÇILIK’ TANIMINA DOĞRU (7)
‘Halkçılık’ın kavramsallaştırılması ya da halk deyimiyle ‘adının konması’nın düz bir mantıkla ‘popülizm’ yerine ‘halkçılık’ demekle olmayacağını söylemeye bilmem gerek var mıdır?
‘Sorun’un bir ‘yöntem’ sorunu olduğu ve bizim de ‘özcü’ (essentialiste) bir yöntem izleyeceğimizi söylemiştik.
Bu konuda ilk adımın Laclau-Mouffe tarafından atıldığı ve kısaca ‘proletarya’ yerine kimilerince ‘alt-sıfılar’ diye çevrilen ama bizim ‘bağımlılaştırılan kesimler’ diye çevirdiğimiz (population subalterne) kesimlerin ‘Türkiye sosyolojisi’ne ne kadar uygun düştüğü çıplak gözle bile görülebilmektedir. ...

YENİ BİR ‘HALKÇILIK’ KAVRAMINA DOĞRU (6)
Buraya kadar, ‘Halk’ ve ‘Halkçılık’ diyerek geldik, peki ama, haklı olarak o üzerinde fırtınalar kopartılan ‘Ulus’(Millet) nerede kaldı diye sorulabilir.
İnsanların ‘zihninde’ diyeceğiz...
Çünkü ‘Ulus’, ‘Ulusal sınırlar’, ‘Ulusal değerler’, ‘Ulusal çıkarlar’ gibi kavramların tümü ‘ekonomi politik’in bir ‘bilim’ olarak ortaya çıktığı dönemde, klasik denilen ‘ekonomist’lerin bir ‘mantıksal öncelik’i olarak konulmuş ‘kavram’lardır.
Ne var ki, ‘öncelik’in mantıksal kanıtlanmasına çalışmak, öncelenen ‘şey’in ortadan kalkmasına yol açmaktadır.(*)
O nedenle, klasik ekonomistler ve ...

YENİ BİR ‘HALKÇILIK’ TANIMINA DOĞRU (5)
‘Halk’a bakarak ‘yönetim biçimi’ ya da ‘demokrasi’sini ve ya da ‘yönetim biçimi’ne bakarak ‘Halk’ı tanımlamak mümkün olabilecektir demiştik.
‘Yönetim biçimi’ olarak ise, dünya genelinde şu veya bu düzeyde bir ‘demokrasi’ olduğu varsayılmaktadır.
Değilmi ki, hemen hemen tüm ülkelerde ‘sandık’lar konulmakta, ‘seçim’ler yapılmakta ve ‘siyasal partiler’ yarıştırılmaktadır.
‘Sandık’tan çıkanların seçimlerin ardından ‘diktatoryal’ eğilimler göstermesi ya da doğrudan ‘diktatör’ olmaları konusu somut örnek bağlamında ayrıca ele alınabilir.
Ancak, örneğin Fransa gibi ...

YENİ BİR ‘HALKÇILIK’ TANIMINA DOĞRU (4)
Rusya’daki ‘Narodnik’ düşüncenin kurucuları ile Fransa’nın ‘Sosyal Tarihçileri’ arasında bir ‘iletişim’ ve ‘etkileşim’in olduğu bilinmektedir.
Öyle ki, Rus ‘romantik sosyalizm’inin giderek ‘bilimsel sosyalizm’le kaynaştığı bile söylenebilir.
Nitekim, günümüzde nasıl halkın ‘anlaşılması zor’ (illisible) bir terim olduğundan yakınılıyorsa Rus halkçılığının önderlerinden olan Vera Zassoulitch de (1848-1919) bir ‘Halk çocuğu’ (fils du peuple) olarak, Rus köylüsünün görünmez varlığına (paysan invisible) karşın o’nun gücüne inanıyordu.
Burada, liberal iktisatçıların piyasanın bir ‘görünmez el’ ...

YENİ BİR ‘HALKÇILIK’ TANIMINA DOĞRU (3)
Geçen bölümlerde, ‘Halk’ın birimi olan ‘insan’ın, Hristiyanlık ile birlikte bir ‘tüzel insan’ (homme moral) biçiminde anlaşılmasına geçildiğinden sözetmiştik.
Arapça’daki karşılığı ise ‘manevi şahsiyet’ terimidir.
İşte, tek tek ‘manevi şahsiyet’lerin genel toplamı olarak biraraya gelmeleri ve ‘kitlesel birlik’ ya da Michelet’nin deyimiyle bir ‘füzyon’ biçiminde ortaya çıkmaları, somutta olmasa bile soyut bir bütünlük oluşturmaktadır, ki buna genelde ‘Millet’ ya da ‘Ulus’ denilmektedir.
Öyle ki, genelde askeri bir terim olan ‘moral ...