News of Tartışma

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (5)
‘Yeniden üretim, ‘Denge’ ve ‘Regülasyon’ paradigmalarını ‘ekonomik süreç’i ele alış biçimleriyle karşılaştıracak olursak;
2° Walras’çı paradigma, ekonomik sürecin, tartışmasız bir biçimde, arz ve talebin mekanik etkileşimi sonucu oluşan ‘fiyat’lar aracılığıyla ‘denge’ye gelebileceğini ileri sürmektektedir.
Denklemin bir tarafında ‘mal’ öte yanında, denilebilirse eğer, ‘insan’ bulunmaktadır, ki buraya bir mim koymamız gerekiyor.
Öte yandan, ‘fiyat’ denilen şeyin ilgili nesnenin ‘eder’i olduğunu, oysa ‘yeniden üretim’ paradigmasının malların ‘değer’ini dikkate aldığını belirtelim.
‘Denge’ paradigmasını temel alan ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (4)
Geçen yazıda, ‘oyun kuramı’yla ‘ekonomik denge’ye nasıl ulaşılabileceğine ilişkin görüşlere yer vermiştik.
Burada, ekonomik denge, ‘piyasa’, ‘fiyat’, ‘ekonomik ajan’ vb kavramların aksiyomatik kabulüne dayanıp, onların ‘hesabî’ boyutlarıyla ele alındığı bir muhasebe pratiği olmanın ötesine geçmemektedir.
Oysa, anımsanacağı üzere, ‘üretim ve dağılım ilişkileri’ni bir bütünlük içinde ele alan paradigmalardan biri ‘yeniden üretim’ (reproduction) ve bir başkası yeniden üretimi Keynezyen bakışla yorumlayan ‘regülasyon’ paradigması idi.
Regülasyon paradigması, bir yanıyla Keynes’i yeniden ele alırken, bir ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (3)
Alman asıllı Oskar Morgenstern (1902-1977), ekonomist ve matematikçi olarak 1929-1938 yılları arasında Viyana Üniversitesinde çalıştıktan sonra Amerika’ya yerleşecek ve Macar asıllı Johann von Neumann (1903-1957) ile birlikte, 1945 yılında, ünlü ‘Oyun Kuramı’nı kaleme alacaklardır.
Morgenstern daha 1928 yılında, ekonomik ajanların gerçekleşmiş tahminlerden (prédiction) hareketle nasıl bir davranış değişikliğine yöneldikleri ve bu bağlamda ekonomik tahmin kapasitesi üzerine çalışmaktaydı.
Neumann ile birlikte geliştirdikleri ‘Oyun Kuramı’ ise, özde, ekonomik ajanların en az zarar ve en ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE (2)
‘Refleksivite’ terimi neden çok önemli?
Çünkü, salt sosyoloji ya da ekonomide değil ama, tüm ‘bilimsel disiplinler’de, Türkçesiyle ‘başıbozukluk’ üzerinde düşünerek, bu durumdan çıkış yolunu aramayı öngörmektedir de ondan.
Robert Boyer, ekonomi düşünce tarihinde son gelişmeleri anlatırken, örneğin 2000’li yıllarda, ‘neo-klasik’ öğreti ile ‘neo-keynezyen’ öğreti arasındaki karşıtlıkların bir ölçüde giderilerek, ekonomi ‘disiplin’inde bir yeni ‘sentez’ oluştuğu ve böylece disiplinin ‘olgunlaştığı’na ilişkin bir kanının oluştuğuna işaret ediyor.
Ardından, bir yandan ‘ekononometrik teknik’lerdeki gelişmeler ve ...

EKONOMİK REFLEKSİVİTE
« S’ağıralioğlulları » başlıklı yazıdan itibaren sekiz yazıda ‘Ekonomi Bilimi Hasta’ konusunu işlemiştik.
Eğer tamamlayabilirsek, seksen yazıyla bu ‘seri’yi bitirmeyi öngörüyoruz.
Ne var ki, sorun, tam da bu ‘öngörmek’ eylemiyle başlayacak gibi görünüyor.
Matematik ve genel olarak doğa bilimlerinde bu durum ‘kestirmek’ eylemiyle dile getiriliyor.
Ancak epistemolojik, metodolojik ve gnoseolojik olarak, tüm bu zihinsel etkinlikler, Fransızca ‘refleksivite’ sözcüğüyle karşılanmaktadır denilebilir.
Bu konuda, Türkçe olarak kim ne demiş, ne demek istemiş, doğrusu pek merak ...

‘SİVİL İTAATSİZLİK’ MİDİR ?
Keenlem yekûn deyimi hukuk alanına uygulanacak olursa; hukuksal olarak hiç doğmamış ve o nedenle de hiçbir makam ve kişiyi bağlamayacak şey anlamına geliyor.
Prof Sait Güran, Cumhuriyet gazetesinde, 2009’larda yazdığı bir yazıda, Anayasa dahil tüm yasaları yapma, değiştirme ve kaldırma yetkisi sadace ‘Yasama Organı’ yani Türkiye Büyük Millet Meclis’ine verilmiş olmasına karşın; Anayasa’nın başlangıç ilkeleri de denilen ilk üç maddesi, dördüncü maddede belirtildiği üzere bu kuralın dışında tutulmuştur diye yazıyordu.
Türk ...

‘EKONOMİ BİLİMİ HASTA’ (7)
VI- Keynezci paradigma;
-vizyon: Parasal ekonomide yatırımcının kararsızlığı
-kuram: efektif talep ve gayriiradi işsizlik
-temel kavram: yatırım, nakit (Liquidité), finansal uzlaşı
-mekanizma ve süreç: eksik istihdam durumunda kamu harcamalarının çoğaltıcı etkisi (multiplicateur)
1883 yılında Cambridge’de ekonomist bir babanın çocuğu olarak doğan Keynes, matematik eğitimi almışken, daha sonra ekonomi alanına yönelecektir.
Temel çalışması, 1936 yılında yayımlanan İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Kuramı (Théorie générale de l’emploi, de l’intérêt et de la monnaie) ...

‘EKONOMİ BİLİMİ HASTA’ (6)
VI- Schumpeterci paradigma;
-vizyon: ‘Keşif’ler sonucu işletmeler arası rekabet
-kuram: Teknik ve örgütlenme değişim dinamiği
-temel kavram: Keşif/taklit ikilisi
-mekanizma ve süreç: Çıraklık ve ayıklanış aracılığıyla dengeleniş (ajustement)
Aslında hukuk öğrenimi alan Joseph Alois Schumpeter, Avusturyalı olmasına karşın 1932 yılından sonra Amerika’ya yerleşmiştir.
Avusturya’da iken bir banka yönetiminde bulunmuş, 1919 yılında Avusturya Maliye (Finance) Bakanlığı da yapmıştır.
Bir Marx hayranı olan Schumpeter, 1942 yılında yazdığı Kapitalizm, Sosyalizm ve Demokrasi başlıklı çalışmasında ...

‘EKONOMİ BİLİMİ HASTA’ (5)

V- Walrasçı paradigma;
-vizyon: Bağımsız girişimci ve bağımsız tüketiceler arasında fiyatlar aracılığıyla kurulan ilişki
-kuram: Genel denge
-temel kavram: Kâr, yararlılık, tercihler
-mekanizma ve süreç: Fiyatlar karşısında gösterilen akılcı (rationalité) tepki
Genel olarak Türkiye’de, liberal ekonomi, pazar ekonomisi ya da ekonomik ussalıktan sözeden ‘kendinen menkul’ ekonomistler, bu görüşlerini Adam Smith ya da diğer klasik iktisatçılara dayandırdıklarını sanırlar.
Bu görüşler, ya ‘kulaktan dolma’ bilgilere dayanmaktadır ya da üniversitelerde okutulan ‘iktisat’ kitaplarından öğrenilmiştir. ...

‘EKONOMİ BİLİMİ HASTA’ (4)
Fizyokrasi, merkantilizm ve Klasik ekonomi politiğin ardından dördüncü paradigma olarak marksizm’in temel bileşenlerine bakalım:
IV-Marksist paradigma;
-vizyon: bir ücret ekonomisinde kapitalistler arası rekabet
-kuram: ekonomik dinamizm içinde Değer, Artı-değer ve Fiyat
-temel kavram: üretim biçimi ve sınıf çatışması
-mekanizma ve süreç: Çelişki, birikim ve kriz
Dikkat edileceği üzere, marksist paradigma ile birlikte yeni kavramların keşfinin yanısıra, mekanizma ve süreçler, kendinden önceki paradigmalardan çok farklı olarak, toplumsal yaşamın başka alanlarını kapsayacak biçimde ...